الف) به طور خلاصه بايد بگوييم اساساً سوره حمد با سورههاي ديگر قرآن فرق روشني دارد. به خاطر اين كه سورههاي ديگر همه از زبان خداست ولي اين سوره از زبان بندگان است. بنده با خواندن سوره حمد احساس ميكند كه به خدا نزديك ميشود و با خدا مناجات ميكند و پيداست كه اثر تربيتي آن بسيار است. امام صادق(ع) ميفرمايد: در دو مورد ابليس به شدت ناراحت شد: 1. هنگام بعثت پيامبر(ص)؛ 2. هنگام نزول سوره حمد.
اين سوره از دو بخش تركيب يافته و جامع حمد و ستايش خدا و خواستههاي بندگان است. روي همين اصل حديثي از پيامبر اكرم(ص) نقل شده كه خداوند ميفرمايد: سوره حمد را در نماز قرار دادم تا بين خود و بندهام تقسيم كرده باشم؛ نيمي مربوط به من و نيمي مربوط به بندهام ميباشد. و چون بنده بي نهايت نيازمند در برابر خداوند بينهايت بي نياز قرار گرفته قطعاً خود را بايد فراموش كند. نخست خدا را ببيند، از او شروع كند و سپس به نيازمنديهاي خود بپردازد. در برابر او خضوع كند و بگويد: غير از تو ديگران هيچ، ستايش و خضوع من، همه مخصوص تو است. خلاصه در اهميت سوره حمد همين بس كه در قرآن از جمله سوره حجر آيه 87 اين سوره را با تمام قرآن همپايه قرار داده و لقد آتيناك سبعاً من المثاني و القرآن العظيم؛ ما سوره حمد و قرآن عظيم را به تو عطا كرديم پس بدين دليل است كه خداوند سوره حمد را در نماز واجب نموده است.
ب) در مورد سوره توحيد گفتني است كه بعد از حمد ميتوان هر سورهاي از قرآن (به جز چهار سوره آيات سجده واجب دارند) را خواند. بنابر اين توضيح خاصي درباره آن وجود ندارد، هر چند قرائت آن داراي ثواب و پاداش زيادي هست.


ستاد اقامه نماز