چرا بيشتر نمازهايمان در رفتارمان بي تاثيرند


از مجموع آيات و روايات، برمي آيد كه نمازها از نظر اثر گذاري بر سه قسم است:
1. نماز بي اثر؛ نمازهايي كه مهر باطل بر روي آن نقش ميبندد. نمازي كه خود نمازگزار هم، اعتقادي به آن ندارد و آن را به عنوان وظيفه انجام نميدهد. مانند نمازي كه به جهت ديدن ديگران(ريا)، خوانده ميشود و به محض دگرگون شدن شرايط و بر هم خوردن اوضاع، ديگر نه از نماز خبري است و نه از نمازگزار.
2. نماز با اثر كم و يا متوسط؛ عمده نمازها اين گونهاست. نمازهايي كه بدون خشوع و خضوع، بدون مراعات شرايط، بدون رعايت آداب باطني و عرفاني و... خوانده ميشود.
3. نماز پر اثر؛ نمازهاي ناب كه به وسيله انسانهاي خالص اقامه ميگردد.
اين نماز بهترين وسيله براي قرب به خدا، جامعترين مظهر عبوديت و بندگي و كاملترين نمونه شكر و سپاس گزاري است. اين نماز عامل نيرومند و موثري است در صلاح حال فرد و جامعه و عبادتي است كه از جهت تربيت و سازندگي به راستي، بينظيراست.
اين نماز آدمي را از وقفه، ركود و جمود، به حركت جنبش و پيشروي وا ميدارد و از جهل و ناداني، به سمت علم و از غفلت و ناآگاهي، به سوي بيداري و آگاهي سوق ميدهد.
اينها در صورتي است كه نمازگزار، درست نماز بخواند، مراقب آداب ظاهري و شرايط معنوي آن باشد و از آن محافظت و كاملاً به آن رسيدگي كند؛ تا از آثار و نتايج بزرگ نماز برخوردار شود.
بياعتنايي به نماز و توجه نكردن وعدم رسيدگي به آن، سبب شده كه نماز امري ساده، بيارزش و پيش پا افتاده شناخته شود و گروهي آن را كاري بي فايده و عملي بي اثر در زندگي بدانند و حتي كار به جايي بكشد كه عدهاي بگويند نماز چه اثري در زندگي دارد.
نماز بايد با فهم و معرفت خوانده شود. براي اين منظور چند گونه دستورالعمل آمده است:
الف. مراحل قبل از نماز:
1.توجه به شرايط مانند لباس و مكان مباح؛
2. وقتشناسي و دقت در وقت؛
3. انتظار براي نماز ؛ چنانچه امكان باشد، مناسب است انسان اندكي قبل از وقت و شروع نماز، به مسجد برود و به انتظار بنشيند و خود را براي خواندن نماز آماده كند.
4. تفكر وانديشه؛ در عين حال كه منتظر وقت نماز است، ميتواند فكر و انديشه خود را دربارهاهميتواسراراينعبادتسازندهبهكارگيرد.
5. دقت و توجّه كافي در هنگام وضو گرفتن؛ يعني، وضو را با شادابي كامل بگيرد و دعاهاي آن را بخواند.
6. اذان و اقامه ؛ گفتن اذان و اقامه و تامل و انديشه در معاني ذكرها و عبارتهاي آن، نقش ويژهاي در خشوع و خضوع انسان و اقامه نماز آگاهانه دارد.
7. هفت تكبير؛ قبل از گفتن تكبيرة الاحرام (الله اكبر)، مستحب است، شش الله اكبر ديگر، گفته شود و با گفتن الله اكبر هفتم، نماز آغاز گردد.
امام باقر(ع) فرموده است: نماز خود را [به منظور ارادتواطاعت]،باهفتتكبيرشروعكن.
ب. در حال نماز:
مهمترين بحث در اين زمينه، داشتن خشوع و حضور قلب در نماز است. روح نماز عبارت است از: خشوع و حضور قلب و بيداري دل و اينكه توجه داشته باشيم، چه ميگوييم و با كه مناجات ميكنيم. چنين نمازي انسان را از گناه و لغزش باز ميدارد و او را به قله فلاح و رستگاري ميرساند.
اگر نه روي دل، اندر برابرت دارم
من اين نماز، حساب نماز نشمارم
از اين نماز ريايي، چنان خجل شدهام
كه در برابر رويت، نظر نميآرم
نماز كن به صفت، چون فرشته بايد و من
هنوز در صفت ديو و دد گرفتارم...
از رسول گرامي اسلام(ص)، سؤال شد: خشوع چيست؟ آن حضرت فرمود:خشوع عبارت است، از تواضع داشتن در حال نماز؛ به طوري كه همه توجه قلب نمازگزار، متوجه ذات مقدس پروردگار هستي گردد.
براي رسيدن به مقام خشوع و خضوع، زحمت فراواني لازم است. در اين رابطه استفاده از راهكارهاي زير، مفيد و موثر به نظر ميرسد:
1. توجه به معاني و مفاهيم الفاظ واعمال نماز.
2. در مراحل اول، نماز را خلاصه و حتي بدون رعايت ذكرهاي مستحبي انجام دهيم، تا با تحمل بار سبك، زودتر به مقصد برسيم.
3. قبل از نماز، فكر خود را از مشغوليتهاي قبلي خالي كنيم و با يك اراده محكم، فكر و برنامه ريزي آينده را به بعد موكول كنيم.
4. دستها را روي رانها قرار دهيم؛ به طوري كه دست براي ور رفتن با سر و صورت آزاد نباشد.
5. براي نماز، جاي ساده و آرامي را انتخاب كنيم تا رفت و آمد و ديگر عوامل زينتي، موجب حواس پرتي نگردد.
در اين رابطه سفارش شده كه مقابل درب باز، در كوچه و خيابان، مقابل آتش و چراغ، در آشپزخانه، روبهروي عكس و مجسمه و... نماز خوانده نشود تا از حواس پرتي جلوگيري گردد.
6. استفاده از سجاده ساده نيز تا حدي زمينه حواس پرتي را از بين ميبرد.
7. خودداري از گناه و نافرماني خداوند، براي دست يافتن به خشوع و حضور قلب در نماز موثر است.
وقتي موارد ياد شده، رعايت گردد و نماز با تمام آداب ومستحبات آن برگزار شود؛ قطعاً اين نماز، اثر و بركات فراواني بر دل و جان انسان خواهد گذاشت.
براي مطالعه بيشتر ر.ك:
1. راز نماز، محسن قرائتي
2. نماز زيباترين الگوي پرستش، غلامعلي نعيم آبادي
3. برداشتي از نماز، آيت الله علي آقا نجفي كاشاني(ره)
4. اسرار الصلاة، شهيد ثاني


ستاد اقامه نماز

بازگشت