طبق عقيدهء شيعه , تكفير و يا تكتّف يعني دست بسته نماز خواندن , از زمان خليفهء دوم مرسوم شد و از بدعت هاي ايشان است . در زمان پيامبر و خليفهء اول اين طور نماز نمي خواندند. اين مطلب از رواياتي استفاده مي شود.

امام باقر7فرمود:

است .>

در حديث أربعمائه از امير المؤمنين 7آمده است :

دست هايش را بر روي هم بگذارد و خود را شبيه به كفار يعني مجوس بنمايد>.

معلوم مي شود مجوسي ها هنگام رو به رو شدن با رؤسا و پادشاهان خود, دست هايشان را به عنوان احترام بر سينه مي گذارند. هنگامي كه اسيران جنگي ايراني بر عمر وارد شدند, همين كار راكردند. عمر از اين كار خوشش آمد و گفت : خوب است در نماز در برابر پروردگار همين كار را بكنيم .(1) تكفير نوعي تواضع و فورتني و احترام گزاردن است (2). از نظر بحث اجتهادي دليل بر اين كه تكفير يكي از مبطلات نماز است , آن است كه اين عمل اگر به عنوان عمل استحبابي انجام شود, تشريع محسوب مي شود و تشريع , بدعت و حرام است , زيرا عبادات توقيفي هستند و شكل عبادت بايد طبق دستور شارع باشد.

پيامبر6فرمود:. پيامبر و اصحاب دست بسته نمي خواندند لااقل اين كار مشكوك است . بنابراين تكفير مبطل نمازاست , چون بدعت در دين است . اگر كسي اين كار را نه به قصد عبادت انجام دهد, شايد نتوان گفت نمازش باطل است , مگر اين كه علت تحريم اين كار تشبيه به كفار باشد. در اين صورت تشبيه به كفار حرام است , اما دليلي بر بطلان نماز نخواهد بود. البته با لحن شديدي كه در روايات آمده است , تشبه به كفار - آن هم در حال عبادت - قطعاً مبطل نماز است . دليل ديگر بر اين كه تكفير در نمازموجب بطلان نماز مي شود, نهي اين است كه در روايت صحيح محمدبن مسلم از امام باقر يا صادق 7مده :و در روايت صحيح زرارة از امام باقر7

ذلك المجوس >(3) آمده است . اين نهي ها چون نهي در عبادت است , دال بر بطلان عبادت است . البته بحث اجتهادي جاي كنكاش بيش تر دارد كه به جاي خودش موكول مي شود. اما اهل سنّت تكفير(پـاورقي 3. وسائل الشيعه , ج 4 باب 15 از ابواب قواطع صلاة.

را سنّت مي دانند. در آمده :

راست بر دست چپ , خواه زير ناف و خواه بالاي ناف , سنّت است , به اتفاق سه طائفه از اهل سنّت (حنبلي , شافعي , حنفي ) ولي مالك بن انس مي گويد: تكفير, مستحب است >. فرق بين سنّت و مندوب اين است كه به مستحب مؤكد سنّت مي گويند, ولي به استحباب معمولي , مندوب مي گويند(4). در رواياتي نقل شده كه پيامبر و ابوبكر و علي 7در نماز دست بسته نماز مي خواندند,(5)

ولي با رواياتي كه از طريق شيعه نقل كرديم , اين رواياتي عامه قابل اعتبار نيست .

(پـاورقي 1. سيدمحسن حكيم , مستمسك العروة الوثقي , ج 6 ص 531

(پـاورقي 2. مجمع البحرين .

(پـاورقي 4. همان , ص 64

(پـاورقي 5. كنزالعمال , ج 8ص 103



دفتر تبليغات اسلامي