شعار به معناي علامت و نشانه است. كه به منظور تشخيص گروهي از گروه ديگر و تشخيص سربازان خودي از غير خودي و بيان اهداف جنگ و معرفي شخصيتها استفاده ميشود. شار بدين معنا پشينة طولاني دارد و حتي عربهاي جاهلي در ميدان جنگ و معرفي شخصيتهاي خود از آن بهره ميگرفتند، گر چه نحوة شعار دادن و گزينش شعار تأثير گذار بوده؛ از اين رو شعارها به حسب شرايط فرمان تفاوت داشته است. معصومان (ع) نيز از آن بهره گرفته و از اين شعار به منظور معرفي خود و يا در جنگها جهت تهيج و تحريك ياران استفاده ميكردند. امام علي (ع) گزارش نموده كه پيامبر اسلام (ص) دستور داد كه پيش از جنگ شعار دهيد و بايستي شعارتان نامي از نامهاي خدا باشد. پيامبر اسلام (ص) در جنگ احد دستور داد كه در برابر دشمنان كه شعار ميدادند نحن لنا العزّي و لا عزّي لكم شعار دهند: اللّه أعلي' و أجلّ اللّه أعلي' و أجلّ. امام صادق (ع) فرمود: شعار مسلمانان در جنگ بدر يا نصر اللّه اقترب اقترب و در جنگ احزاب حم لا ينصرون و در فتح مكه نحن عباد اللّه حق حقاً و در جنگ صفين يا نصر اللّه بود شعار حسن ] ع [ يا محمد بود و شعار ما (ائمه) يا محمد است.

امام حسين (ع) و ياران او نيز از شعار و رجزهاي استفاده ميكردند. امام حسين (ع) فرمود:

الموت خيرٌ مِن ركوب العارِ والْعارُ اَوُلي' مِن دخول النار.

أنا الحسين بن عليّ آليتُ أنْ لا أنثني

احمي عيالات أبي أمضي علي' دين النبيّ. شعارهاي دسته جمعي نيز در عصر ائمه (ع) وجود داشته است؛ چنان كه شعار هوا داران مسلم بن عقيل در كوفه يامنصور، أمِت بود پس از دستگير شدن هاني و فاش شدن محل اختفاي حضرت مسلم، بستگان هاني يقين كردند كه او كشته خواهد شد، از اين رو نوحه خواني در خانة هاني بريانند. پس از اين حادثه، مسلم بن عقيل شعار و نداي يا منصور أمت سرداد. در نهضت توّابين به رهبري سليمان بن صرد نيز كه در سال 65 هجري در كوفه قيام كردند، شعار شان يا لثارات الحسين، يا اهل ثارات الحسين بود.

از متون دين استفاده ميشود در عصر معصومان (ع) از شعارها استفاده ميشد، وي در تاريخ ضبط نشده است كه بعد از نماز جمعه و جماعت، شعار به معناي امروز كه به منظور ابراز محبت نسبت به شخصيتها و شركت در را هپمايها و بيان مرگ بر فلان گروه و شخص است. وجود داشته است. البته بعد از نمازها مردم بر پيامبر (ص) وفاندان او صلوات ميفرستادند ـ البته اين خود نوعي دعا است، و يا شعار لا إله إلا الا اللّه سرمي دادند. معصومان (ع) اهداف خويش را با بهرهگيري از دعاها، مناجات و زيارت نامهها بيان ميكردند، چنانه كه در زيارت عاشورا دشمنان اهل بيت (ع) بويژه امام حسين (ع) نفرين و نكوهش شدهاند. اما شعارهاي امروزي بعد از نماز، بخشي از آنها به صورت دعا است واصل دعا پس از نماز سفارش شده و گروهي خوانده دعاها در روايات آمده است؛ بنابر اين، به عنوان دعا خواندن، سابقه داشته، اما به صورت امروزي كه همراه آن، نفرين ميآيد و شكل خاص دارد، سابقه ندارد.



دفتر تبليغات اسلامي