خواب، امري لازم براي ادامة حيات انسان است; اما بايد به اندازة كافي بوده و از زيادهروي در آن بپرهيزيم; از همين رو است كه در روايات از زياد خوابيدن به شدت نهي شده است. پيامبر6 در اين باره ميفرمايند: از خواب زياد برحذر باشيد كه همانا خواب زياد، شخص را در روز قيامت، فقير رها خواهد ساخت.(بحار، ج 76، ص 180.)

عواملي كه سبب زيادي خواب و از دست رفتن نماز صبح در اول وقت آن، و همين طور نماز شب ميشود، به شرح زير است:

1. زياد خوردن: حضرت عيسيغ خطاب به قومش ميفرمايد: اي بني اسرائيل! زياد نخوريد. پس، همانا كسي كه زياد بخورد، بسيار ميخوابد و كسي كه زياد بخوابد، نماز كمتر به جا آورد، و كسي كه نماز كمتر بخواند، از غافلين نوشته خواهد شد.(ميزان الحكمة، ج 1، ص 113.)

2. گناه: امام صادقميفرمايد: شخص، گناه مرتكب ميشود; پس، به درستي كه از نماز شب محروم ميگردد; و همانا، اثر گناه در شخص، از ]اثر[ چاقو در گوشت، سريعتر است.(كافي، ج 3، ص 374، انتشارات گلگشت.)

3. دروغ: امام صادقميفرمايد: اِنّ الرجل ليكذب الكذبة فيحرم...; همانا شخص، دروغ ميگويد; پس به واسطة آن، از نماز شب محروم ميشود; پس هنگامي كه بدين سبب از نماز شب محروم گشت، از روزي محروم ميشود.(بحار، ج 87، ص 146.)

دو چيز نيز، ميتواند به بيدار شدن ما در شب كمك كند:

1. توجه به اهميت موضوع: اگر ما به درستي، به اهميت نماز شب و نماز اول وقت پي ببريم، در بيدار شدن ما اثر زيادي خواهد داشت. خواندن و مرور فوايد نماز شب و نماز اول وقت، و مذمت افرادي كه اين دو عمل را انجام نميدهند، انگيزه ما را در بلند شدن هنگام شب، افزايش خواهد داد; چنان چه اگر ما مسافرت مهمي در پيش داشته باشيم كه لازم باشد صبح زود بيدار شويم، اين انگيزة قوي در بيدار شدنِ به موقعِ ما، كمك زيادي خواهد كرد.

2. خواندن آخرين آية سورة كهف: قُل اِنَّما اَنا بَشَرٌ مِثلُكُم يوحيَ...(كهف،110) امام صادقدر روايتي ميفرمايند: بندهاي از بندگان، كه آخر سورة مباركة كهف را بخواند و اراده كند كه در فلان ساعت برخيزد، در همان ساعت از خواب برميخيزد.(مفتاح الفلاح از شيخ بهايي، به نقل از فضايل و آثار نماز شب، ص 127.)

براي استفادة بيشتر ميتوانيد به كتاب خودسازي، نوشته ابراهيم اميني و كتاب فضايل و آثار نماز شب، نوشتة عباس عزيزي رجوع نماييد، و همان طور كه در بعضي روايات آمده و به تجربه نيز ثابت گشته است، خواب قبل از اذان ظهر نيز ميتواند در بيدار شدن براي نماز شب مؤثر باشد.



فرهنگ ومعارف قرآن