حضرت امام رضا(ع) درباره علت وجوب نماز فرموده است: «هماناعلت واجب شدن نماز، آن است كه نماز اقرار به بندگي خداوند عزوجلاست و نفي نظير و شريك براي خداوند عزيز و ايستادن انسان در برابرخداوند حكيم با حال مذلت و مسكنت و فروتني و خضوع و اعتراف بهگناهان و نيز درخواست عفو از تقصيرات و برطرف ساختن آثار گناهاني استكه شخص در گذشته مرتكب شده و صورت نهادن بر زمين است در هر روز بهخاطر بزرگداشت خداوند جل و جلاله.
ديگر آن كه نماز سبب ميشود بنده پيوسته به ياد خدا باشد و او رافراموش نكند و طاغي و ياغي نباشد و با خشوع و تذلل و رغبت خواستارافزوني بهرة خود در دين و دنيا باشد.
علاوه بر اين انسان با نماز بر خود واجب ميسازد كه پيوسته به ياد خداباشد واو را فراموش نكند و طاغي و ياغي نباشد و با خشوع و تذلل و رغبتخواستار افزوني بهرة خود در دين و دنيا باشد.
علاوه بر اينها انسان با نماز، بر خود واجب ميسازد كه پيوسته و شبانهروز در مقام بندگي و به ياد خداوند متعال باشد و همين نمازگراردن شخص درپيشگاه پروردگار عزوجل و ايستادن در برابر خداوند سبحان و بازدارندهاصرار ارتكاب گناهان است و او را از فسادهاي گوناگون مانع ميشود». (منلايحضره الفقيه، ج 1، ص 322)
با توجه به اين روايت و آيات و روايات ديگر، روشن ميشود كه «وجوبنماز» داراي فلسفه و آثار گوناگون است كه غفلت و سستي در آن، باعثمحروميت انسانها و به دور ماندن از اين بركات و آثار است.
بايستگي نماز، امتحان و آزمايش عبوديت و تسليم بندگان خدا و شناختميزان انقياد و كرنش آنان است. اطاعت از اين فرمان واجب الهي، موجبنزديكي و تقرب نمازگزاران به او و سربلندي و سرافرازي آنان در عرصهزندگي است. وجوب نماز، باعث ميشود كه انسان همواره به فكر و ياد خداباشد و او را فراموش نكند.
هم چنين باعث ايجاد نظم و انضباط در امور زندگي و عبادي ميشود وباعث انس مسلمانان به معنويات و مكارم اخلاق ميشود.
اگر نماز واجب نبود، عده بيشماري از مسلمانان به علت اشتغالات زندگيو سستي و غفلت، از آن دوري ميجستند و از اين فيض بزرگ الهي محرومميماندند.
دربارة تكليف نماز «تعبد به دستور الهي» دو مطلب قابل ذكر است.
1. بهترين و كاملترين عبادات، عبادتي است كه از روي عشق و علاقه و بامعرفت و شناخت به جاي آورده شود (هر چند اين عبادت از روي اجبار وتكليف باشد).
2. تعبد به دستورات و فرمانهاي الهي، ريشه در تعقل و خردورزيانسانها دارد؛ يعني، وقتي آنان به بزرگي و عظمت الهي يقين كردند و بهتوحيد و يگانگي او ايمان آوردند؛ در اين صورت عمل به دستورات او را،بيشتر از هر چيزي دوستتر خواهند داشت و آنها را با عشق و علاقهفزونيتري به جاي خواهند آورد.
نمازهاي مستحبي نيز براي رشد و تعالي انسان و دست يافتن به ثوابها وپاداش بيشتر وضع شده است؛ ولي در رتبه و منزلت هيچ وقت با نمازهايواجب برابري نميكند؛ و فوت يك نماز واجب، خواندن دهها هزار نمازمستحب جبران نميشود.

ستاد اقامه نماز