در مورد بلند خواندن حمد و سوره در نماز هاي صبح و مغرب و عشا بر مردان دو روايت صحيح از امام باقر (ع) نقل شده كه دلالت بر وجوب بلند خواندن حمد و سوره در نماز هاي مذكور بر مردان دارد. مشهور فقها از قديم تا كنون بر اين منوال بوده است.

البته فقهايي مانند اسكافي و سيد مرتضي و صاحب مدارك و صاحب كفايهْْ و صاحب بحارالانوار به روايت صحيحة علي بن جعفر از امام موسي بن جعفر(ع) كه فرمود: در جَهْر و اِخقات در اين نماز ها مختار هستيد . استدلال كرده و فتوا داده اند كه بر مردان واجب نيست حمد و سوره را در نماز هاي مذكور بلند بخوانند، بلكه مستحب است بلند بخوانند.[10]بنابراين چه قائل به وجوب جهر يا استحباب بشويم، دليلش روايات است و وجه ديگري براي آن نيست. اگر در علل الشرايع از امام رضا (ع) نقل شده كه موقع صبح به خاطر اين كه هوا تاريك است، لازم است بلند بخوانيم، كه كسي با نماز گزار برخورد نكند، چون روايتش ضعيف است، قابل استناد نيست.[11]

از سوي ديگر زن ها هم مي توانند بلند بخواندد، مشروط بر اين كهنامحرم نباشد. در مورد جلو وعقب ايستادن مرد و زن در نماز روايات فراواني وارد شده و مضمون آن ها متفاوت است. بعضي از آن ها جلوتر بودن زن را منع كرده و بعضي با وجو فاصلة يك وجب يا يك ذراع يا ده ذراع اشكال نمي دانند. بعضي از فقها مانند سيّد و علامة حلي و اكثر متأخران و صاحب شرايع و قواعد فرموده اند: جلوتر بودن زن در نماز اشكالي ندارد و فقط كراهت دارد. استناد اينان به رواياتي است . مرحوم حكيم در مستمسك همين قول را تقويت مي كند و ميفرمايد: اقتضاي جمع عرفي، كراهت است.[12]

امام خميني (ره) فرمود: بنابراحتياط مستحب بايد زن عقب تر از مرد بايستد و جاي سجدة او از جاي ايستادن مرد كمي عقب تر باشد . آيت الله گلپايگاني فرمود: مكروه است زن در نماز جلوتر از مرد يا محادّي او بايستد و بهتر است طوري بايستد كه جاي سجدة او كمي از جاي ايستادن مرد عقب تر باشد.

آيت الله تبريزي فرمود: فرقي نمي كند زن جلوتر بايستد يا مرد و يا مساوي هم بيايستند، ولي رعايت فاصله در شهر مكه لازم نيست . نيز در غير مكه نماز خواندن در فاصلة كم تر از ده ذراع مكروه است.

آيت الله بهجت فرمود: نماز خواندن زن جلوتر از مرد يا مساوي و همدوش با مرد مكروه است، بنابر اظهر مگر اين كه بين آن دو چيزي مانند پرده و مانند آن حائل بشود و يا اين كه بين آن دو مقدار حداقل يك وجب و حداكثر ده ذراع (5متر) فاصله باشد.

آيات عظام : فاضل، مكارم، سيستاني، خويي و تبريزي فرموده اند: بايد زن كمي عقب تر از مرد بايستد، ولي اگر يك وجب يا بيشتر فاصله باشد، اشكالي ندارد و فقط كراهت دارد.

بنابراين جلوتر ايستادن زن در نماز اگر با فاصله باشد، نزد اكثر علما اشكالي ندارد.

[10] آيت الله سيد محسن حكيم، مستمسك العروهْْ الوثقي ، ج 6، ص 200.

[11] همان، ص 199.

[12] مستمسك العروهْْ الوثقي، ج 5، ص 474.



دفتر تبليغات اسلامي