نماز در اسلام محمدي حقيقتي جامع و واقعيتي كامل است. كه در پرتو آن، انسان به آداب الهي مؤدب مي شود و طريق رشد و كمال و عرفان و طريقت و عشق و حقيقت را مي پيمايد.
نماز در آيين محمد صلي الله عليه و آله بال پرقدرتي است كه اگر با شرايط مخصوص به خودش انجام بگيرد، انسان را تا مقام قرب و وصال محبوب ابدي و معشوق سرمدي پرواز مي دهد. عارفان عاشق و واصلان كامل مي فرمايند: نماز معجوني است كه حضرت شارع حكيم آن را ترتيب فرموده و به لطف عميم خود تركيب نموده است. (1)

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«هر گاه كار بر پيامبران الهي دشوار مي شد و بيمناك و اندوهگين مي شدند، به نماز پناه مي بردند.» (2)
پيامبر اسلام نيز، چنان بودند كه چون دچار نگراني مي شدند، به نماز پناه مي بردند. (3)
امام علي عليه السلام نقل مي كنند:
«پيامبر خدا صلي الله عليه و آله شام و يا چيز ديگري را بر نماز مقدم نمي داشت و هنگامي كه وقت نماز در مي رسيد، گويا خانواده و دوست را نمي شناسد.» (4)

سيد ابن طاووس مي نويسد:
هنگامي كه پيامبر صلي الله عليه و آله به نماز مي ايستاد، گويا ايشان جامه اي به كنار افكنده بود. (5)

ابو [محمد] عبدالله بن حامد نقل مي كند:
«پيامبر صلي الله عليه و آله هرگاه نماز مي خواند، از سينه اش آوايي از خوف، چون آواز جوشش ديگ شنيده مي شد. (6)

جعفر بن علي قمي مي گويد: پيامبر هرگاه به نماز مي ايستاد، از ترس خداي متعال، رنگ چهره اش تغيير مي كرد و سينه اش آوايي چون آواز جوشش ديگ داشت. (7)

امام سجاد عليه السلام درمورد نماز جد بزرگوارشان پيامبر بيان فرمودند:
«پيامبر آن قدر در نماز مي ايستاد، تا پاهايش ورم مي كرد.» (8)