مقارنات نماز در سيره نظري و عملي امام حسين عليه السلام


مقارنات نماز به آن دسته از اذكار و افعال و حركات و حالاتي اطلاق مي شود كه نمازگزار از تكبيرةالاحرام تا سلام نماز به انجام آن همت مي گمارد و همان طور كه واضح است اين كلمه از ريشه قَرَن، و به معناي نزديك بودن و همراه بودن گرفته شده است. بدين جهت كه اين اذكار و افعال در تمام نماز قرين و همراه نمازگزارند؛ اما در سخنان و سيره نظري و عملي امام حسين عليه السلام برخي احاديث و اعمال وارده درباره مقارنات نماز به چشم مي خورد كه در ادامه به آن ها اشاره مي شود.
1. نماز در يك لباس
ابوبصير از امام صادق عليه السلام پرسيد: جهت نماز گزاردن مرد چه مقدار لباس كفايت مي كند؟
حضرت عليه السلام فرمود: «امام حسين عليه السلام در يك قطعه لباس كه از نيمه ي ساق پا بالاتر و نزديك زانوها بود و بر دوش حضرت عليه السلام جز به مقدار دو بال پرستو نداشت نماز گزارد و وقتي ركوع مي نمود از شانه هايش مي افتاد و سجده مي كرد بر گردن حضرت مي رسيد، پس آن را با دست بر شانه هاي خود برمي گرداند، اين گونه بود تا از نماز فارغ شد.»
امام باقر عليه السلام فرمود: «براي من نقل نمود كسي كه امام حسين عليه السلام را در حالي ديده است كه در يك جامه نماز مي گزارد، و امام حسين عليه السلام براي او نقل نموده كه: «پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و سلم را ديده است كه در يك لباس نماز مي خواند.» (1)

2. بسم الله، بلند و آشكار:
از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم، اميرالمؤمنين عليه السلام، امام حسن عليه السلام، امام حسين عليه السلام، امام سجاد عليه السلام، امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام روايت شده است كه:
«همه آن بزرگواران در نمازهاي جهريه خود (صبح و مغرب و عشا) بسم اللّه الرّحمن الرّحيمِ حمد و سوره را در هر ركعتي صدادار و آشكارا ادا مي فرمودند. و در نمازهاي ديگر كه آهسته ادا مي شوند (ظهر و عصر) آن را آهسته ادا مي كردند.»
و امام حسين عليه السلام فرمود:
«ما فرزندان فاطمه سلام الله عليها بر اين روش اتفاق داريم.» (2)

3. قنوت نماز:
امام حسين عليه السلام از رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم روايت فرمودند كه قنوت در هر نمازي مستحب است. و فرمود «من رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را ديدم كه در همه نمازهايش قنوت مي گرفت و من در آن روز شش ساله بودم.» (3)

4. تشهد:
بهزي مي گويد: از امام حسين عليه السلام پرسيدم تشهد علي عليه السلام چگونه بود؟ فرمود: «همان تشهد رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بود.» عرض كردم: «پس تشهد عبدالله چگونه بود؟» فرمود: «پيامبر خداصلي الله عليه وآله و سلم دوست مي داشت كه (در تكاليف) بر امت خود تخفيف دهد.» عرض كردم: تشهد علي عليه السلام به تبعيت از تشهد رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم چگونه بود؟ فرمود: (با اين فراز مستحب آغاز مي شد كه:) «همه درودها از آن خداست، و همه صلوات (و نماز و نيايش) و آن پاكيزه هاي پگاهان و شبان كه بارور و پر بركت و خالصند از آنِ خداست.» (4)

5. نيايش امام حسين عليه السلام در قنوت:
«اللَّهُمَّ مَنْ أَوَي إِلَي مَأْويً فَأَنْتَ مَأْوَايَ وَ مَنْ لَجَأَ إِلَي مَلْجَإٍ فَأَنْتَ مَلْجَئِي اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ نِدَائِي وَ أَجِبْ دُعَائِي وَ اجْعَلْ مَا بِي عِنْدَكَ وَ مَثْوَايَ وَ احْرُسْنِي فِي بَلْوَايَ مِنِ افْتِنَانِ الِامْتِحَانِ وَ لُمَّةِ الشَّيْطَانِ بِعَظَمَتِكَ الَّتِي لَا يَشُوبُهَا وَلَعُ نَفْسٍ بِتَفْتِينٍ وَ لَا وَارِدُ طَيْفٍ بِتَظْنِينٍ وَ لَا يَلُمُّ بِهَا فَرَحٌ حَتَّي تَقْلِبَنِي إِلَيْكَ بِإِرَادَتِكَ غَيْرَ ظَنِينٍ وَ لَا مَظْنُونٍ وَ لَا مُرَابٍ وَ لَا مُرْتَابٍ إِنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِين؛ (5)
بار الها! هر كس در پي پناهي است و تو پناه مني. هر كس در پي دلارامي است و تو دلارام مني.
بارالها! بر محمد و آل محمد درود فرست و نيايشم را بشنو و دعايم را پاسخ بگو و باز گشتگاه و اقامتگاه مرا نزد خود قرار ده و مرا در غوغاي آزمون هاي زندگي ام از امتحانات گوناگون و در هم پيچيده و آشفتگيِ وسوسه هاي شيطان نگه دار. به عظمتت سوگند - عظمتي كه - آزمندي هيچ كس از راه فريب به آن نياميزد و هيچ نموداري در ذهن، از راه گمان به آن مخلوط نشود و هيچ شكافي به آن نرسد مرا نگهدار تا آن گاه كه مرا با اراده خود بدون بدگماني به تو و بدون مشكوكيت و ناپسندي اعمالم و شك دار بودن در عقايد و باورهايم به سوي خود برگرداني. حقا كه تو از همه رحم كنندگان رحم كننده تري.»

6. نيايش امام حسين عليه السلام در قنوت نماز وتر
«اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَرَي وَ لَا تُرَي وَ أَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَي وَ إِنَّ إِلَيْكَ الرُّجْعَي وَ الْمُنْتَهَي وَ إِنَّ لَكَ الْمَمَاتَ وَ الْمَحْيَا وَ إِنَّ لَكَ الْآخِرَةَ وَ الْأُولَي اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزي ؛ (6)
بارالها! حقا كه تو (همه را) مي بيني و ديده نمي شوي، و تو در چشم انداز برين (قيوميت) هستي و بازگشت همه به سوي توست و آخرت و دنيا از آن توست. بارالها! از اين كه (سرانجام) خوار و رسوا شويم به تو پناه مي بريم.»

پاورقي

1- مَا يُجْزِي الرَّجُلَ مِنَ الثِّيَابِ أَنْ يُصَلِّيَ فِيهِ فَقَالَ صَلَّي الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ص فِي ثَوْبٍ قَدْ قَلَصَ عَنْ نِصْفِ سَاقِهِ وَ قَارَبَ رُكْبَتَيْهِ لَيْسَ عَلَي مَنْكِبَيْهِ مِنْهُ إِلَّا قَدْرُ جَنَاحَيِ الْخُطَّافِ وَ كَانَ إِذَا رَكَعَ سَقَطَ عَنْ مَنْكِبَيْهِ وَ كُلَّمَا سَجَدَ يَنَالُهُ عُنُقُهُ فَرَدَّهُ عَلَي مَنْكِبَيْهِ بِيَدِهِ فَلَمْ يَزَلْ ذَلِكَ دَأْبَهُ وَ دَأْبَهُ مُشْتَغِلًا بِهِ حَتَّي انْصَرَف (من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 257)، حَدَّثَنِي مَنْ رَأَي الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع وَ هُوَ يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ وَاحِدٍ وَ حَدَّثَهُ أَنَّهُ رَأَي رَسُولَ اللَّهِ ص يُصَلِّي فِي ثَوْبٍ وَاحِد (دعائم الإسلام، ج 1، ص 175).
2- دعائم الإسلام، ج 1، ص 160.
3- مستدرك الوسائل، ج 4، ص 396.
4- موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، صص 684 و 685.
5- مهج الدعوات و منهج العبادات، ص 49.
6- مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج 1، ص 99.

بازگشت