الف - مستحب است، انسان موقع آب ريختن به دست، بگويد: «بسم الله و بالله اللهم اجعلني من التوابين و اجعلني من المتطهرين».

موقع شستن صورت بگويد: «اللهم بيض وجهي يوم تسود فيه الوجوه و لا تسود وجهي يوم تبيض فيه الوجوه».

موقع شستن دست راست بگويد: «اللهم أعطني كتابي بيميني و الخلد في الجنان بيساري و حاسبني حسابا يسيرا».

هنگام شستن دست چپ بگويد: «اللهم لا تعطني كتابي بيساري و لا تجعلها مغلولة إلي عنقي و أعوذ بك ربي من مقطعات النيران».



[ صفحه 161]



و موقع مسح سر بگويد: «اللهم غشني برحمتك و بركاتك و عفوك».

وقت مسح پاها بگويد: «اللهم ثبتني علي الصراط يوم تزل فيه الأقدام و اجعل سعيي فيما يرضيك عني يا ذا الجلال و الإكرام».

ب - امام راحل در اين باره مي نويسد: از اموري كه بايد هنگام وضو مراعات شود، مسأله دعاها و اذكار است و مي بايست انسان در جميع احوال و افعال، به اذكار و دعاهايي كه از طرف شارع رسيده و مناسب با حال و عمل است، متأدب باشد؛ زيرا اين ادعيه، مايه حفظ و بركت و يادآور امور اخروي است كه مي توان در اين زمينه از ادعيه اي كه سيد بن طاووس (ره) براي بعضي از اعمال و احوال بيان داشته، نام برد. [1] .

همچنين مي فرمايد: در كتاب مصباح الشريعه، از امام صادق (ع) روايت شده است: هر گاه خواستي وضو بگيري، پس به سوي آب رو كه خدا تو را به رحمت خود مقدم بدارد؛ زيرا ذات اقدس حق، آب را كليد قرب و مناجات با خودش و دليل و راهنماي بساط خدمت خود قرار داده است و نيز رحمت او، گناه بندگان را پاك مي سازد. همچنين نجاسات ظاهري را هم آب پاك مي كند و همچنان كه ذات اقدس حق، هر چيزي از نعمت هاي دنيايي را با آب زنده گردانيده؛ همان گونه هم به فضل و رحمت خود حيات و زندگي دل ها را به طاعات قرار داده



[ صفحه 162]



است: «و جعلنا من الماء كل شي ء حي أفلا يؤمنون» [2] ؛ «و هر چيز زنده اي را از آب پديد آورديم؟ آيا [باز هم] ايمان نمي آورند؟». پس رعايت آداب و مستحبات مقدمات نماز باعث حضور قلب و توجه به حق و خضوع مي شود [3] .

علاوه بر اين كه توجه به مضامين اين دعاها هنگام وضو، تلقيني مثبت و سازنده در روان فرد ايجاد مي كند و او را متوجه مسؤليت هر عضو و سرنوشتي كه در قيامت در انتظار او است، مي گرداند. فهرست عناويني كه اين دعاها به انسان يادآور مي شود، عبارت است از:

1- توبه

2- طهارت و پاكي

3- سفيدرويي و سياه رويي قيامت (حسن عاقبت و سوء عاقبت)

4- آتش دوزخ و صحنه هاي قيامت

5- رحمت و بركات خداوند

6- پل صراط و ثبات بر آن

7- رضايت خداوند



[ صفحه 163]