اگر معناي درست اين حديث درك نشود، اين اشكال وارد است؛ ولي اگر دقت گردد و معناي عميق حديث به درستي فهميده شود، خواهيد ديد كه اين معيار كاملا عادلانه است. توضيح اين كه: نماز مقبول، شرايطي دارد؛ از جمله اين كه مكان، لباس و آب وضو و غسل غصبي نباشد. بنابراين نماز با تمام زندگي انسان مرتبط است؛ يعني، شاخصي است كه مي توان مطلوب بودن و الهي بودن يك زندگي را با آن سنجيد.

اگر درآمد كسي حلال و طيب نباشد و با آن درآمد خانه و لباس و غذا تهيه كند، آيا نمازش قبول است؟

آيا انفاق از آن مال و يا به زيارت و حج رفتن با آن مال، قبول درگاه الهي قرار مي گيرد؟

از همين جا درمي يابيم كه نماز معياري است كه قبولي اعمال ديگر را نيز مي توان با آن سنجيد. پس اگر نماز قبول باشد، كارهاي خوب



[ صفحه 61]



ديگر نيز قبول است و اگر مردود باشد، چنان برمي آيد كه اشكال ريشه اي در اعمال وجود دارد.

براي مثال: آمپرهاي يك وسيله نقليه، نشان دهنده ي سلامت و يا اشكال در كار موتور آن وسيله است. نماز نيز نشان دهنده ي سلامت اعمال و يا خرابي ديگر اعمال است. اگر كسي توانسته است نماز خود را از ريا و سمعه دور نگه دارد، قادر خواهد بود در بقيه عبادت ها و كارها نيز اين ويژگي را حفظ كند؛ چون نماز وظيفه اي است كه شبانه روز با آن مرتبط هستيم. بنابراين نماز شاخصي است كه همه اعمال ديگر با آن سنجيده شده و محك زده مي شود.