موضوع انگشتر دادن حضرت علي در ركوع تا چه اندازه صحت دارد و آن حضرت چگونه يك بار در ركوع به فقير انگشتر مي دهد و زماني در حال نماز از پايش تير خارج مي كنند و ايشان متوجه نمي شوند؟

داستان اعطاي انگشتر به فقير در ركوع و نزول آيه 55 سوره ي «مائده» در شأن حضرت علي (ع) را عده زيادي از اصحاب پيامبر (ص) نقل كرده اند؛ از جمله: ابن عباس، عمار ياسر، عبدالله بن سلام، انس بن مالك، جابر بن عبدالله و ابوذر غفاري.

در كتاب «غاية المرام» 24 حديث در اين باره از كتاب هاي اهل سنت ذكر گرديده است. [1] .

بنابراين، اين حديث از جمله احاديث متواتر است كه هيچ ترديدي در آن نيست؛ اما اين كه چگونه امام علي (ع) زماني در نماز، انگشتر به فقير مي دهد و زماني نيز تير از پاي حضرت در نماز بيرون



[ صفحه 39]



مي كشند؟ بايد توجه داشت كه حالات انسان همواره يكسان نيست؛ يعني، نمي توان چنين ادعايي كرد كه حضرت علي (ع) در تمام نمازهاي خود حالتي داشتند كه هيچ توجهي به اطراف و يا بدن خود نداشته اند. بنابراين اشكالي ندارد كه در نمازي توجه به اطراف داشته باشند و به فقير انگشتر بدهند و در نمازي نيز آن چنان غرق در عبادت باشند كه تير از پايش بيرون بكشند و متوجه نشوند.

بنابراين شرايط مختلف زماني و مكاني و روحي فرد در هر زمان اقتضايي دارد؛ چنان كه پيامبر خدا (ص) نيز گاهي در نماز متوجه اطراف بودند؛ مثلا روزي پيامبر (ص) در حين نماز متوجه شدند كه ديوار گلي مسجد آلوده به اخلاط سينه است، حضرت در حين نماز چند قدم به جلو رفته و با چوبي آلودگي را از مسجد دور ساختند. [2] .

در ضمن، بايد توجه داشت كه ميان «خارج كردن پيكان از بدن» و «بخشيدن انگشتر به فقير» تفاوت بسياري است؛ زيرا خارج كردن پيكان از بدن صرفا جنبه شخصي و جسمي دارد و از مقام توجه كامل به خداوند و استغراق در ذات او دور است؛ ولي توجه به حال بنده فقير و محرومي كه در مسجد پيغمبر اسلام (ص) ناله ي مظلومانه سر داده و تقاضاي كمك مي كند، يك عمل خدايي است و با، توجه به خدا تناسب دارد. در حقيقت حضرت در آن حال توجه به خود نداشت؛ زيرا توجه به حال بينوا توجه به خود نيست؛ بلكه توجه به



[ صفحه 40]



خدا است!

به عبارت ديگر: كمك به خلق خدا و مستمندان و فقيران، خود يكي از عبادات بزرگ است و با نماز - كه آن هم عبادتي است بس بزرگ - سنخيت كامل دارد. بنابراين جاي تعجب نيست كه ناله ي سوزان و نافذ آن فقير محروم و استرحام او در برابر مسلمانان، دل آگاه امام علي (ع) را هنگام نماز متوجه خود سازد و در ضمن آن عبادت، عبادت ديگري كه هر دو براي خدا و جلب خشنودي او بوده است انجام دهد. حتي اين عمل به قدري شايسته و ارزنده بود كه آيه اي درباره ي آن نازل گرديد. [3] .