در نماز راز و رمز و اهداف چندي نهفته است و بدون آن كه نماز در قالب و زمان خاص انجام شود آن اهداف تأمين نمي شود.

الف - ياد و ذكر خدا؛ زيرا انسان موجود فراموش كاري است. بنابراين هر چند ساعت يك بار، با خواندن نماز، خداي سبحان را ياد كرده و متذكر وجود لايتناهاي او مي شود.

ب - وقتي انسان متذكر خدا بود و خدا را مراقب خويش ديد، قهرا از انجام گناه و منكرات شرم و حيا مي كند. بنابراين يكي از اهداف نماز، جلوگيري از فحشا و منكرات است: «ان الصلاة تنهي عن الفحشاء



[ صفحه 16]



و المنكر». [1] .

ج - عبوديت و خشوع و خضوع در پيشگاه مقام ربوبيت؛ به طور مؤدب ايستادن، ركوع كردن، جبين بر خاك ساييدن، سجده و نشستن دو زانو و... همه نشانه هاي خضوع است. و اين حقي است از سوي خداي سبحان كه هر انساني موظف به اداي آن است. توجه داشته باشيد كه همين خشوع و خضوع، به تدريج در روح و جان ما اثر گذاشته و انسان را در برابر ساير افراد متواضع مي كند. امام علي (ع) در نهج البلاغه مي فرمايد: «خداي سبحان نماز را مقرر داشت تا پيشاني از روي تواضع به خاك ماليده شود» و حضرت فاطمه (س) نيز مي فرمايد: «جعل الله الصلاة تنزيها لكم من الكبر؛ خداوند نماز را مقرر داشت تا دامن انسان را از كبر و منيت پاك گرداند». [2] .

د - تشكيل جماعت ها؛ ويل دورانت مي نويسد: «بر هيچ انسان منصفي پوشيده نيست كه شركت مسلمانان در نمازهاي جماعت روزانه، چه اثر خوبي در وحدت و تشكل آنها دارد. با كمي دقت مي توان دريافت كه در سايه همين جماعت ها و جمعه ها است كه انسجام و اتحادي در اقشار مختلف ايجاد مي شود و در سايه ي آن بركات و ارزش هايي وجود دارد. از كارهاي عمراني يك منطقه گرفته تا راه حل ساير مشكلات افراد و جامعه».

ه - شادابي روح انسان؛ نماز در ساخت روح انسان، همان نقشي را



[ صفحه 17]



ايفا مي كند كه نرمش و ورزش در ساخت جسم انسان ايفا مي نمايد. اگر كسي ورزش را براي مدت طولاني ترك كند، كم كم بدنش دچار يك نوع سستي و كسالت مي شود و چه بسا سلامت خود را از دست بدهد.

بنابراين انسان بايد روزانه يا لااقل هفته اي چند ساعت، به راهپيمايي و ورزش بپردازد تا به تدريج جسم را سالم و شاداب سازد. روح انسان نيز چنين نيازي دارد، بايد هر روز اين نيايش و سرود مذهبي و اسلامي تكرار گردد تا به تدريج سلامت و شادابي روح انسان در سايه ياد حق احراز گردد.

خلاصه آن كه اهداف نماز - كه داراي ابعاد مختلف اجتماعي، فرهنگي و سياسي است - بدون اين كه نماز در زمان معين و با نظم خاص انجام شود، تامين نمي گردد.