جايگاه و اهميت نماز را از ديدگاه قرآن بيان كنيد.
نماز ارزش والا و جايگاهي بس بلند در آموزه هاي قرآن دارد.
1. قرآن مي فرمايد: «و امرنا لنسلم لرب العالمين و ان اقيموا الصلاة و اتقوه...» [1] .
علامه طباطبايي در تفسير اين آيه مي فرمايد: «خداوند متعال با ذكر كلمه ي «و اتقوه» (تقوا داشته باشيد)، تمامي عبادات و اعمال دين را خلاصه كرده و تنها از ميان آنها، نماز را
[ صفحه 201]
نام برد، بخاطر اهميتي كه داشته و عنايتي كه خداوند نسبت به امر نماز دارد» [2] .
2. در اهميت و عظمت نماز همين بس كه خداوند، اجازه نداده است در هيچ حال و زماني، از انسان ساقط گردد؛ چنان كه مي فرمايد: «ان الصلاة كانت علي المؤمنين كتابا موقوتا» [3] ؛ يعني، نماز فريضه اي است كه بايد در مواقع و زمان هاي معيني انجام شود و مقصد از «كتاب موقوت» اين است كه نماز فريضه ي ثابتي است كه اصلا تغييرپذير نيست و در هيچ حالتي ساقط نمي شود.
3. نماز آن قدر داراي اهميت است كه گاهي بلافاصله بعد از ايمان به مبدأ و معاد مطرح شده است: «انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الاخر و اقام الصلاة» [4] .
4. از نظر قرآن، بهترين عملي كه انسان در قيامت، از آن بهره مند مي شود، برپا داشتن نماز است: «اقيموا الصلاة و اتوا الزكاة و ما تقدموا لانفسكم من خير تجدوه عند الله» [5] ؛ يعني، نمازي كه در دنيا انجام مي دهد و زكاتي كه
[ صفحه 202]
مي پردازد سود آن نصيب خود انسان مي شود؛ نه اين كه خداوند به اعمال بشر نياز داشته باشد.
5. نماز معيار قبولي اعمال است و اگر نماز پذيرفته شود، ساير اعمال نيز پذيرفته مي شود؛ قرآن مي فرمايد: «انما يتقبل الله من المتقين» و تقوا و پرهيزگاري در برپاداشت نماز و عمل به دستورات خداوند است.
6. اولين دستور عبادي خداوند به حضرت موسي (ع)، موضوع نماز است، از اين رو بعد از دستور به عبادت، به عنوان نخستين فريضه ي عبادي، موضوع نماز را مطرح مي كند: «فاعبدني و اقم الصلاة لذكري» [6] .
7. برتر از همه ي اينها، نماز نشانه شكر و سپاس از خدا است و بهترين عملي است كه مي توان با آن شكر و ثناي خداوند را به جاي آورد. خداوند متعال بعد از آنكه نعمت كوثر را به پيامبر (صلي الله عليه وآله وسلم) مرحمت مي كند، مي فرمايد: «در برابر اين عطاي ما براي خداوند نماز بخوان: «انا اعطيناك الكوثر، فصل لربك و انحر» [7] .
8. خداوند در توصيف مؤمنان مي فرمايد:
[ صفحه 203]
«مؤمنان كساني اند كه علاوه بر پاسخ مثبت به نداي الهي، نماز را اقامه مي كنند: «و الذين استجابوا لربهم و اقاموا الصلاة» [8] .
علامه طباطبايي مي فرمايد: «اگر از ميان همه ي تكاليف اسلامي، خداوند نام نماز را بيان كرد و فرمود: «نماز را برپا مي دارند». دلالت بر اهميت و شرافت نماز دارد» [9] .
9. از نظر قرآن، نماز عامل فلاح و رستگاري و سعادت انسان است؛ از اين رو در اوصاف متقين مي فرمايد: «الذين يؤمنون بالغيب و يقيمون الصلاة... و اولئك هم المفلحون» [10] و ده ها موضوع ديگر كه نشان دهنده ي ارزش و اهميت ويژه ي نماز است.
پاورقي
[1] انعام (6)، آيه ي 71.
[2] الميزان، ج 7، ص 230.
[3] نساء (4)، آيه 101.
[4] توبه (9)، آيه 12.
[5] بقره (2)، آيه 110.
[6] طه (20)، آيه 14.
[7] كوثر (108)، آيه 1 و 2.
[8] شوري (42)، آيه 37.
[9] الميزان، ج 18، ص96.
[10] بقره (2)، آيه ي 3.