حالت هاي مختلف براي پيوستن به نماز جماعت (اقتدا كردن) عبارت است از:

الف. ركعت اول:

1. در بين قرائت امام؛ مأموم «حمد» و سوره را نمي خواند و بقيه اعمال را با امام جماعت به جا مي آورد.

2. در ركوع؛ ركوع و بقيه اعمال را با امام



[ صفحه 148]



جماعت به جا مي آورد.

ب. ركعت دوم:

1. در بين قرائت؛ مأموم «حمد» و سوره را نمي خواند و با امام، قنوت، ركوع و سجده را به جا مي آورد. آن گاه كه امام جماعت تشهد مي خواند، بنابر احتياط واجب، بايد به صورت نيم خيز بنشيند و اگر نماز دو ركعتي است، يك ركعت ديگر به تنهايي بخواند و نماز را تمام كند. اما اگر نماز سه يا چهار ركعتي است، در ركعت دوم- كه امام جماعت در ركعت سوم است- «حمد» و سوره بخواند (هرچند امام جماعت تسبيحات بخواند). اگر فرصت كم باشد، مي تواند تنها به «حمد» اكتفا كند، و آن گاه كه امام جماعت ركعت سوم را تمام كرد و براي ركعت چهارم برمي خيزد، مأموم بايد پس از دو سجده، تشهد را بخواند و برخيزد و قرائت ركعت سوم را به جا آورد و در ركعت آخر نماز- كه امام جماعت با تشهد و سلام نماز را به پايان مي برد- يك ركعت ديگر بخواند.

2. در ركوع؛ ركوع را با امام جماعت به جا



[ صفحه 149]



مي آورد و بقيه نماز را همان گونه كه گفته شد انجام مي دهد.

ج. ركعت سوم:

1. در بين ركعت سوم- چنانچه مي داند اگر اقتدا كند براي خواندن «حمد» و سوره و يا «حمد» تنها وقت دارد- مي تواند اقتدا كند و بايد «حمد» و سوره يا «حمد» تنها را بخواند. اما اگر مي داند فرصت ندارد، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام جماعت به ركوع رود، سپس به او اقتدا كند.

2. در ركوع؛ چنانچه در ركوع اقتدا كند، ركوع را با امام به جا مي آورد و «حمد» و سوره براي آن ركعت ساقط است و بقيه ي نماز را همان گونه كه قبلا بيان شد، به جا مي آورد.

د. ركعت چهارم:

1. حكم اقتدا در ركعت سوم را دارد و آن گاه كه امام جماعت در ركعت آخر نماز براي تشهد و سلام مي نشيند؛ مأموم مي تواند برخيزد و نمازش را به تنهايي ادامه دهد. همچنين مي تواند، به طور نيم خيز بنشيند تا تشهد و



[ صفحه 150]



سلام امام جماعت تمام شود و سپس برخيزد.

2. در ركوع؛ ركوع و سجده ها را با امام به جا مي آورد، (اكنون ركعت چهارم امام و ركعت اول مأموم است) و بقيه ي نماز را همان گونه كه گذشت انجام مي دهد.