آنچه در تاريخ در مورد حضرت علي (ع)، امام سجاد(ع) و برخي ديگر از ائمه (ع) نقل شده، آن نيست كه هر شب هزار ركعت نماز مي خواندند؛ بلكه در مواقعي و در بعضي از شب ها چنين عبادت مي كردند.

اين مطلب از نظر امكان عملي، مشكلي ندارد و علامه اميني (ره) در برابر انكار برخي، يك شب هزار ركعت نماز، در مقابل آنان به جا آوردند.

نكته ديگر آنكه، نماز مستحبي را مي توان بسيار ساده به جا آورد و بدون خواندن سوره و تنها با يك ذكر (مثلا «سبحان الله»)، ركوع و سجود آن را انجام داد و در پايان به يك سلام اكتفا نمود. در اين صورت دو ركعت، حدود يك دقيقه طول مي كشد. در اين صورت با احتساب چند ثانيه براي استراحت، بيش از ده ساعت وقت لازم نيست.



[ صفحه 113]



علاوه بر آنكه ممكن است موضوع هزار ركعت، مبالغه راويان باشد؛ چون مي ديدند كه حضرت در تمام شب مشغول نماز بوده است، مي گفتند: حضرت هزار ركعت نماز خواند و اين گونه گفتار، در عرف هم رايج است.

نكته ديگر آنكه در تاريخ، اشخاص ديگري نيز بوده اند كه در يك شب هزار ركعت نماز به جا آورده اند. اگر كاري براي يك فرد ميسر نبود، دليل آن نيست كه براي ديگري نيز ميسر نباشد.

اما در بحث كيفيت و كميت، مسلما نماز اوليا داراي كيفيت است؛ آنان گاه آن چنان غرق در عبادت و لذت آن مي شوند كه اساسا، گذر زمان و ركعات را جملگي فراموش مي كنند و خود را در محضر خداوند، راكع و ساجد مي بينند. بر اين مبنا، كيفيت و كميت در اين گونه عبادات، همدوش هم است؛ چنان كه تمامي عبادات به نوعي از كميت برخوردارند؛ مثلا نماز ركعات خاص دارد، طواف هفت شوط دارد و....



[ صفحه 117]