«اخلاص»، يكي از فضايل دروني مؤمنان و مردان الهي است كه مستلزم پاكي بي شائبه اعمال ديني و عبادت هاي خالصانه، از هرگونه ريا و انگيزه غير الهي است.

عبادتي كه مؤمن بايد در برابر خدا انجام دهد، قبل از هر چيز اقرار به يگانگي او است؛ يعني، او را پروردگار مطلق شناختن و هيچ يك از آفريده ها را با او شريك ندانستن. اگر اين اعتقاد در تمام اركان وجود انسان ريشه بدواند، بر تمامي اعمال و رفتارهاي او تاثير خواهد گذاشت و وي تمام كارهايش را براي خدا انجام



[ صفحه 97]



خواهد داد و هيچ شريكي را براي او در نظر نخواهد گرفت.

دست يافتن به اخلاص و نيت خدايي در نماز، راه كارهاي مختلفي دارد؛ از جمله:

1. توجه به ارزش و اهميت «نماز و عبادت» و آثار و پاداش هايي كه به نمازگزاران مخلص وعده داده شده است.

2. انديشيدن در آفرينش؛ تفكر بيشتر در خلقت، بر شناخت ما از عظمت و قدرت خدا مي افزايد و در نتيجه سعي مي كنيم كارها را براي او انجام دهيم و به اخلاص نزديك شويم.

3. توجه به صفات خداوند؛ شناخت اوصاف خدا و زنده نگه داشتن آنها در ذهن، سبب توجه به او و قطع نظر از غير او مي گردد و انسان را كم كم، خدايي مي كند.

4. توجه به نعمت ها؛ شناخت نعمت هاي خدايي و توجه به آنها، انسان را شيفته آفريدگار آنها مي سازد و دل را خانه ي عشق الهي مي كند.

5. توجه به سود قطعي و جاودان؛ آنان كه براي دنيا و غيرخدا تلاش مي كنند، شايد به مقصود



[ صفحه 98]



برسند و شايد هم نرسند؛ ولي كساني كه براي خدا و آخرت كار مي كنند، سود و نتيجه ي كارشان قطعي است.

6. توجه به بي ارزشي دنيا؛ براي افراد بصير و نمازگزار، دنيا در مقابل آخرت و مردم در برابر خدا، چندان ارزشي ندارد كه براي آن كار كنند.

7. توجه به ناتواني مخلوقات؛ قدرت مطلق از آن خدا است و همه كارها به دست او است. بنابراين كسي غير از خدا، شايسته آن نيست كه مورد توجه قرار گيرد و عبادت ها براي جلب نظر غير او انجام شود.

8. عبرت از ديگران؛ بسياري از آنان كه توجه به غيرخدا كردند و در پي معبودهاي پوشالي بودند، به سرنوشت شوم و دردناكي گرفتار شدند كه توجه به سرگذشت عبرت آموز آنان، مي تواند انسان را به اخلاص برساند و بي اعتباري غيرخدا را روشن سازد.

9. توجه به سرانجام رياكاران در آخرت؛ سيماي شرم آور و رسوايي بزرگ رياكاران در قيامت، بسيار دشوارتر و عبرت انگيزتر است.



[ صفحه 99]



قرآن مجيد، دوزخ و ويل جهنم را براي نمازگزاران رياكاري مي داند كه نسبت به نماز سهل انگاري مي كنند.

در حديث است كه: «در قيامت، رياكار را با چهار نام صدا مي زنند: كافر، فاجر، غادر و خاسر». سپس به او مي گويند: «اعمالت تباه گشت و پاداشي در كار نيست. امروز، مزد خود را از كساني دريافت كن كه براي رضاي آنان كار مي كردي». [1] .