وقتي انسان در مقابل خداوند خود- كه غني مطلق است- قرار مي گيرد، بايد بهترين شيوه را به كار ببرد. در اين صورت دست ها را به طرف بالا مي گيرد و درخواست خود را مطرح مي كند... اما چرا به طرف بالا؟ مگر خداوند در همه جا حضور ندارد؟ بالا و پايين نسبت به ما است كه روي زمين قرار داريم! فرضا اگر كسي



[ صفحه 24]



روي كره ماه قرار گيرد، به نظرش مي رسد كه زمين بالاي سر او قرار گرفته است. بنا براين بالا و پايين امري نسبي است.

حالت روحي رواني انسان، طوري است كه چيزهاي نفيس و معنوي را به بالا نسبت مي دهد و از بالا تقاضا مي كند و كساني را كه مقام عالي تري دارند، بالا دست قرار مي دهد. سر انسان كه محل درك، شعور، عقل و مركز فرماندهي بدن است، در بالاترين نقطه قرار دارد. قرآن نيز فرموده است: «رزق شما در آسمان است» [1] حضرت علي (ع) در پاسخ همين سؤال فرمودند: «اذا فرغ احدكم من الصلاة فليرفع يديه الي السماء و لينصب في الدعا، فقال ابن سبا: يا اميرالمؤمنين! أليس الله في كل مكان؟ قال: نعم، قال: فَلِمَ يَرفع يديه الي السماء؟ فقال: او ما تقرا «و في السماء رزقكم و ما توعدون». فمن اين يطلب الرزق الا من موضع الرزق و موضع الرزق و ما وعد الله السماء» [2] ؛ «وقتي از نماز فارغ شديد، دستانتان را به طرف آسمان بالا ببريد و



[ صفحه 25]



دعا كنيد. ابن سبا سؤال كرد: مگر خداوند در همه مكان ها نيست؟ حضرت فرمود: درست است. سؤال كرد: پس چرا دستمان را به طرف آسمان بالا ببريم؟ حضرت فرمود: آيا قرآن نخوانده ايد كه فرموده است: «رزق شما و آنچه وعده داده شده ايد، در آسمان است» پس از كجا بايد رزق را طلب كرد؟ بايد از موضع و جاي رزق و آنچه كه خداوند وعده كرده، طلب نمود كه آسمان است».