مادر قرآن
پس ازگفتن «تكبيرة الاحرام»، نمازگزار بايد سوره حمد رابخواند. اگر اين سوره در نماز خوانده نشود، نماز باطل مي شود.
نام ديگر سوره حمد، «ام الكتاب» (مادر قرآن) و يا «فاتحةالكتاب» (گشاينده قرآن) است. اين سوره، 7 آيه دارد و بنا به قول پيامبر گرامي اسلام، بهترين سوره ي قرآن است. سوره ي حمد تنها سوره اي است كه بر هر مسلماني واجب است حداقل روزي 10 بار در نمازهاي پنجگانه خود بخواند.
-
سوره حمد با «بسم الله الرحمن الرحيم» شروع مي شود، يعني: «به نام خداوند بخشنده مهربان.»
همان گونه، كه هر كشوري، پرچم دارد، نام خدا پرچم مسلمان ها است. نمازگزار بايد «بسم الله الرحمن الرحيم» را با صداي بلند بخواند.
- الحمدلله رب العالمين، يعني: «شكر و سپاس و ستايش مخصوص پروردگار جهانيان است.»
- الرحمن الرحيم، يعني: بخشنده ي مهربان است.»
«رحمان» و «رحيم» دو صفت از صفتهاي خدا است. اين دو صفت نشانه ي مهرباني و لطف خداي مهربان مي باشد.
- مالك يوم الدين، يعني: «صاحب روز جزاست».
امام سجاد (عليه السلام) در نماز وقتي به جمله ي «مالك يوم الدين» مي رسيد، آن قدر تكرار مي كرد، كه نزديكانش فكر مي كردند او الان از دنيا مي رود.
- اياك نعبد و اياك نستعين، يعني «خدايا! تنها تو را مي پرستيم و تنها از تو ياري مي جوييم.»
مي گويند: عارفي بزرگ در مسجد جامع بصره نماز مي خواند؛ به آيه ي «اياك نعبد و اياك نستعين» رسيد
[ صفحه 46]
همه ي بدنش از ترس خدا لرزيد و اشك از چشمهايش جاري شد.
ناگاه قسمتي از مسجد با صداي وحشتناكي ويران شد. مردم سراسيمه به صحن مسجد آمدند و ديدند آن او هنوز به نماز مشغول است!
- اهدنا الصراط المستقيم، يعني: «خداوندا! ما را به راه راست هدايت بفرما!» در قرآن كريم، درباره راه مستقيم، آمده است:
- راه مستقيم، راه خدا است. (سوره هود، آيه 56)
- راه مستقيم، همان راه پيامبران است (سوره يس، آيه 4)
- راه مستقيم، راه بندگي خدا است. (سوره آل عمران، آيه101)
- صراط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم ولاالضالين، يعني: «به راه كساني كه به آنها نعمت داده اي، هدايت كن و نه راه كساني كه به آنها غضب كردي و نه راه گمراهان.»
در سوره نساء، آيه 68 منظور از كساني كه خداي مهربان به آنها نعمت داده است، پيامبران، راستگويان، شهيدان و نيكوكاران معرفي شده است، و گمراهان و غضب شدگان را فرعون، قارون، ابولهب، قوم عاد، قوم ثمود، بني اسرائيل و... دانسته شده است.