شامل هشتصد و پنجاه كتاب و رساله

گردآورنده:

ناصرالدين انصاري

1

آئين پارسايي و فلسفه نماز در اسلام

(فارسي)

از: محسن طالعي نيا زنجاني.

وزيري، جلد 1 - 2: 485 صفحه.

چاپ تهران، انتشارات خزر، 1350 ش.



2

آيين نماز شب يا آيينه عاشقان شب خيز. (فارسي)

از: محمد حسن شمس الاشراق.

جيبي، 40 صفحه.

چاپ تهران، در 1354 ش.



3

آداب بندگي (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

اين رساله شامل اقسام نمازهاي واجب و مستحب و احكام آنها بوده و در زمان فتحعليشاه قاجار تأليف گشته و نسخه آن مورخ 1253 ق به خط مولي محمد علي هزارجريبي نزد مرحوم آية الله نجفي مرعشي بوده است.

الذريعة 26 / 12.



4

آداب الصلاة (عربي)

از شهيد ثاني: شيخ زين الدين ابن علي بن احمد جبعي عاملي (911 - 965 ق) صاحب: «الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية» و «مسالك الافهام في شرح شرايع الاسلام» و «اسرارالصلاة».

اين رساله شامل برخي آداب و ادعيه و تعقيبات نماز است.

الذريعه 1 / 22.



5

آداب الصلاة (عربي)

از: آقا نجفي اصفهاني، شيخ محمدتقي بن شيخ محمد باقر بن شيخ محمد تقي صاحب هداية المسترشدين (متوفي 1331 ق).



[ صفحه 60]



چاپ اصفهان در 1297 قمري.

الذريعة 1 / 21.



6

آداب الصلاة - رسالة في... (عربي)

از: ميرزا سيد محمد صادق بن محمد طاهر بن سيد علي نواب بن سلطان العلماء حسيني مرعشي (ق11 و 12).

الذريعة 11 / 4.



7

آداب الصلوة (فارسي)

از: مولي محمد كاظم بن محمد شفيع هزار جريبي (از دانشمندان قرن 13 هجري) شاگرد وحيد بهبهاني.

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم سيد آقا شوشتري در نجف اشرف بوده است.

الذريعة 1 / 21 - 22.



8

آداب الصلاة و تعقيباتها (فارسي)

از: مولي محمد كاظم مدرس خراساني

اين رساله – در 99 ورق - از موقوفات نادرشاه افشار در سال 1145 ق بر كتابخانه آستان قدس رضوي وقف شده است.

الذريعة 1 / 21.



9

آداب صلاة الليل

از: حاج سيد ابومحمد بن سيد اسماعيل حسيني- شيخ الاسلام ساوجي- (م 1333 ق).

نسخه خطي آن نزد فرزندش بوده است.

الذريعة 1 / 22.



10

آداب صلاة الليل (فارسي)

از: سيد جواد موسوي نوري (م 1323 ق)

چاپ 1326 ق

ريحانة الادب 4 / 249.



11

آداب صلاة الليل - رسالة في...

از: حاج ملاعلي علياري تبريزي صاحب «بهجة الآمال» (1236- 1327 ق).

پايان تأليف: 1289 ق



[ صفحه 61]



نسخه اصل آن در كتابخانه مرحوم محدث ارموي در تهران بوده است.

الذريعة 11 / 5.



12

آداب صلاة الليل (فارسي)

از: مولي محمد باقر بن محمد جعفر فشاركي اصفهاني (م 1315 ق).

چاپ اصفهان، 1332 ق و 1347 ق.



13

آداب صلاة الليل

از: ملامحمد تقي بن مقصود علي مجلسي اصفهاني (1003- 1070 ق) صاحب «روضة المتقين)، «لوامع صاحبقراني»، «شرح صحيفه سجاديه»، «حديقة المتقين».

وي دو رساله بزرگ و كوچك پيرامون نماز شب نگاشته بوده است.

الذريعة 1 / 23 به نقل از «عين الحياة».



14

آداب صلاة الليل - انيس الوحشة و جليس الليلة

از: مولي محمد شفيع بن محمد رفيع اصفهاني - از شاگردان علامه مجلسي (م 1110 ق) صاحب رساله «الجبروالتفويض».

الذريعة 1 / 23.



15

آداب صلاة الليل

از: مولي محمد طاهر قمي (م 1098 ق)- شيخ الاسلام قم و استاد روايت علامه مجلسي- صاحب «تحفة الاخيار»، «حجة الاسلام في شرح تهذيب الاحكام»، حكمة العارفين» و «بهجة الدارين».

الذريعة 1 / 23 به نقل از «جامع الرواة».



16

آداب صلاة الليل - رسالة في... (فارسي)

از: شيخ محمد علي ثقة الاسلام اصفهاني (م 1318 ق).

چاپ تهران (به انضمام قرآن مجيد چاپ ركن الملك).

الذريعة 11 / 4 - 5.



[ صفحه 62]





17

آداب صلاة الليل و فضلها

از: حجة الاسلام سيد محمد باقر شفتي اصفهاني (1175- 1260 ق) صاحب «مطالع الانوار» و «تحفة الابرار».

الذريعة 1 / 22.



18

آداب الصلاة اليومية - رسالة في... (فارسي)

اين رساله تأليف مولي حسن گوهر بوده كه وسيله مولي محمد حسين محيط كرماني به فارسي ترجمه گرديده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه آقاي سيد محمد جزايري بوده است.

الذريعة 11 / 4.



19

آداب نماز - آداب الصلاة (فارسي)

از: آية الله العظمي امام خميني (ره) (1320- 1409 ق) صاحب «معراج السالكين»، «سرّالصلاة»، و «كشف اسرار» و ...

وزيري، 420 صفحه.

چاپ تهران، مؤسسه نشر و تنظيم آثار امام خميني (ره)، 1370 ش.

(پيشتر اين كتاب با نام «پرواز در ملكوت» به اهتمام سيد احمد فهري به چاپ رسيده بود).



20

آداب نماز - ترجمة الصلاة (فارسي)

از: علامه بزرگ ملاّ محمد باقر بن محمد تقي مجلسي (1037- 1110 ق) صاحب بحارالانوار.

مقدمه و تعليقات از: نصرالله شبستري صاحب كتاب «وفادار باشيد».

در اين كتاب در آغاز دوره اي فشرده از اصول عقايد (شامل: توحيد، نبوت و اعجاز قرآن، امامت و رجعت، معاد جسماني) را ذكر كرده، سپس احكام غسل و وضو و پس از آن ترجمه و شرح اذكار نماز و دعاهاي بعد از آن ياد گرديده است.

چاپ تهران، مركز نشر كتاب، 1381ق - 1340 ش. 103 صفحه جيبي.



[ صفحه 63]





21

آداب نماز شب - رساله در... (فارسي)

از: عبدالنبي بن المفيد شيرازي.

اين رساله در پنج بخش (پنج دقيقه) بوده و براي ميرزا ابوطالب طبيب در 14 برگ نوشته شده بوده است.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 2682 كتابخانه مسجد اعظم قم موجود است.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم / 579.



22

آداب نماز شب (فارسي)

از: حاج ملاعلي بن عبدالله علياري تبريزي (م 1327 ق).

اين كتاب دربرگيرنده يك مقدمه (دعاهاي وقت خواب و بيدار شدن) و سه فصل:

1- آداب دو ركعت پيش از شروع نماز شب.

2- آداب نماز شب.

3- آداب نماز شفع و وتر.

و يك خاتمه بوده.

نسخه خطي آن به شماره 1389 در كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 162 - 163.

شايد با «آداب صلاة الليل» او كه پيشتر ياد شد يكي باشد.



23

آداب نماز شب (فارسي)

از: شيخ محمد باقر نجم آبادي تهراني (م 1347 ق).

پايان تأليف: 1331 ق.

نسخه خطي آن در 104 برگ به شماره 129 در كتابخانه حسينيه شوشتريهاي نجف اشرف بوده است.

نسخه هاي خطي (دفتر يازده و دوازده) / 787.



24

آداب نماز شب - رساله در... (فارسي)

از: علامه ملاّ محمد باقر مجلسي اصفهاني صاحب «بحارالانوار»، «ملاذالاخيار»، «الفوائدالطريفة»، «مرآة العقول» و «حيات القلوب» (1037- 1110 ق)



[ صفحه 64]



همين رساله به تصحيح سيد مهدي رجايي در 1367 ش در هشت صفحه وزيري به چاپ رسيده است.

نسخه اصل آن - به خط مؤلف - در كتابخانه آستان قدس رضوي به شماره 7410 و نسخه هاي ديگر آن در كتابخانه وزيري يزد ضمن مجموعه شماره 20271 و 20410 و ضمن مجموعه شماره 1443- تصحيح شده - كتابخانه مرعشي قم موجود است.

فهرست كتابخانه آستان قدس: 6 / 200.

فهرست كتابخانه وزيري - يزد: 5 / 1526 و 1647.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي: 4 / 231 و 8 / 225.



25

آداب نماز شب (فارسي)

از: ملاّ تقي بن محمد باقر

اين رساله با تمامي كوتاهي و وجازت، دربرگيرنده مطالب نفيسي درباره نماز شب و آداب آن و دعاهاي پس از نماز مي باشد.

چاپ 1297 ق.



26

آداب نماز شب (فارسي)

از: محمد حسن بن محمد ابراهيم بن عبدالغفور (ق 13).

تاريخ نگارش: 1276 ق.

اين كتاب داراي هفت فصل، و نسخه خطي آن در 50 برگ به ش 2792 در كتابخانه مسجد اعظم قم موجود است.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم / 6 - 5.



27

آداب نماز شب (فارسي)

از: سيد محمد صالح حسيني.

اين رساله به اختصار- در 20 برگ - چگونگي نماز شب را به نقل از ائمه اطهار عليهم السلام توضيح مي دهد.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 3312 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 9 / 93.



28

آداب نماز شب (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.



[ صفحه 65]



اين رساله 65 برگ - در جمادي الثاني 1239 ق نگاشته شده و نسخه ي خطي آن ضمن مجموعه 2 شماره 7499 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 19 / 297.



29

آداب نماز يوميه (فارسي)

از: مولي محمد كاظم بن محمد شفيع هزار جريبي حايري - از شاگردان وحيد بهبهاني - (اين غير از كتابي ديگر او است كه پيشتر به نام «آداب الصلاة» ياد شد).

الذريعة 1 / 33.



30

آداب و احكام نماز (فارسي)

از: شهريار ياربخت.

جيبي، 144 صفحه

چاپ چهارم، تهران، انتشارات شعباني، 1364 ش.



31

آداب و احكام نماز (فارسي)

از: نوذر اصفهاني

جيبي، 88 صفحه.

چاپ تهران، انتشارات شعباني، 1355 ش.



32

آشنايي با نماز (ويژه نوجوانان) (فارسي)

از: محسن قرائتي، تدوين از جواد محدثي.

اين كتاب با قلمي ساده و روان و به سبكي شيوا به رشته تحرير درآمده و به زبان عربي نيز ترجمه گرديده است.

چاپ تهران، سازمان تبليغات اسلامي، 1369 ش. 66 صفحه رقعي.



33

آموزش نماز (فارسي)

تهيه و تنظيم از بهزاد يزداني.

رقعي، 36 صفحه.

چاپ تهران، 1370 ش.



34

ابتداء فرض الصلاة (عربي)

از: شيخ بزرگوار ابونضر محمد بن مسعود بن محمد بن عياش سلمي سمرقندي (ق4). وي ابتدا از اهل



[ صفحه 66]



سنت بوده و پس از چندي به مذهب تشيع درآمد. او ارثي را كه از پدر برايش مانده بود- سيصد هزار دينار- در راه علم مصرف نموده و خانه اش مانند مسجد مملو از فضلاء و دانشجويان - اعمّ از نويسنده، خواننده كتاب، مقابله گر- بوده است و محمد بن عمر بن عبدالعزيز معروف به «كشّي» از شاگردان وي مي باشد.

رجال نجاشي 2 / 250 و الذريعة 1 / 61.



35

الاثنا عشيرية في الصلاة (عربي)

از: شيخ جمال الدين ابومنصور علي عاملي (م 1011 ق) صاحب «منتقي الجمان في احاديث الصحاح و الحسان» و «معالم الدين و ملاذ المجتهدين».

وي در 26 جمادي الاول 989 ق از نگارش آن فراغت يافته و مشتمل بر 12 فصل مي باشد كه عبارتند از:

فصل اول: طهارت ثلاثه (غسل، وضو و تيمّم).

فصل دوم: برطرف كردن نجاسات.

فصل سوم تا يازدهم: احكام نماز، اقسام صلوة و مقدمات آن.

فصل دوازدهم: نماز ميّت.

از اين كتاب نسخه هاي متعددي در دست است. از جمله دو نسخه در ضمن مجموعه شماره 5112 و 6883 كتابخانه آية الله نجفي مرعشي موجود مي باشد.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 13 / 317 و 18 / 77.

بر اين كتاب شروح فراواني نگاشته شده است.



36

الانوارالقمرية في شرح الاثني عشرية الصلاتية.(عربي)

از: سيد امير فيض الله تفرشي بن عبدالقادر حسيني (م 1025 ق).

نسخه خطي آن نزد سيد مصطفي كاشاني تهراني (م 1336 ق) - احتمالاً والد مرحوم آية الله سيد ابوالقاسم كاشاني - بوده است.

الذريعة 2 / 439.



[ صفحه 67]



37

توضيح الاقوال والادلة في شرح الاثني عشرية الصلاتية - الفوائد الغروية (عربي).

از: امير سيد شرف الدين علي بن حجة الله طباطبايي شولستاني (م حدود 1065 ق) - استاد اجازه علامه مجلسي-.

اين شرح مشتمل بر وجوه استدلال در مسائل و نقل گفته ها و آيات و روايات در نهايت تحقيق و تدقيق بوده و از آن چيره دستي وي در علوم خصوصاً علم فقه دانسته مي شود.

نسخه خطي آن در كتابخانه مدرسه عالي شهيد مطهري (سپهسالار سابق) موجود است.

الذريعة 4 / 491 و 16 / 351 - 352



38

شرح الاثناعشريه (عربي)

از: شيخ نجيب الدين علي بن شمس الدين محمد شامي عاملي- از شاگردان صاحب متن.

اين شرح مزجي - آميخته با متن - است و نسخه خطي آن در كتابخانه سيد محسن قزويني در حلّه موجود بوده است.

و نيز نسخه اي از آن به شماره 5997 در كتابخانه آية الله نجفي مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 15 / 369.



39

شرح الاثنا عشرية (عربي)

از: فرزند مؤلف: شيخ ابوجعفر فخرالدين محمد بن حسن بن زين الدين- شهيد ثاني- (م 1030 ق).

اين كتاب را شارح پس از وفات پدرش نوشته و خود نيز حواشي بسيار بر آن نگاشته است و نسخه خطي آن نزد سيد علي شبر در نجف يافت مي شده است.



40

شرح الاثناعشريه (عربي)

از: شيخ بهاءالدين محمد بن حسين بن عبدالصمد حارثي همداني (م 1030 ق).

اين شرح به صورت تعليق بوده، و نسخه خطي آن به خط شاگرد شارح



[ صفحه 68]



- شيخ علي بن احمد نباطي عاملي در 1013 - در كتابخانه آستان قدس موجود است.



41

شرح الاثنا عشرية (عربي)

از: شيخ نجم الدين عاملي - معاصر شيخ بهايي - (ق 11 هـ)

الذريعة 13 / 60 - 62.



42

شرح الاثنا عشرية (عربي)

از: شاگرد مؤلف: سيد نجم الدين بن محمد حسين عاملي سكيكي.

الذريعة 13 / 60 - 62.



43

الاثناعشرية في الصلاة (عربي)

از: سيد خلف بن عبدالمطلب بن حيدر موسوي مشعشعي حويزي (م 1074 ق).

شايد اين رساله بخشي از كتاب «الاثناعشرية» في الطهارة والصلاة بوده باشد.

الذريعة 1 / 116.



44

الاثناعشرية في الصلاة (عربي)

از: بهاءالدين محمد بن عزالدين حسين بن عبدالصمد بن شمس الدين جبعي حارثي عاملي معروف به شيخ بهائي (27 ذي الحجة 953 - 12 شوال 1030 ق) صاحب «تشريح الافلاك»، «زبدة الاصول» و «جامع عباسي».

تاريخ تأليف: مبعث 1012 ق.

وزيري، 93 ص. توسط كتابخانه آية الله مرعشي در قم به چاپ رسيده است.

بر اين كتاب شروحي نگاشته شده كه برخي از آنها عبارتند از:

45

الانوارالبهيّة في شرح الاثني عشرية الصلاتية البهائية (عربي)

از: سيد نورالدين علي موسوي عاملي (م 1068 ق)- برادر سيد محمد صاحب مدارك.

شرح مزجي - شرح آميخته با متن است كه در سال 1034 ق از آن فراغت جسته است.

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ قاسم محيي الدين نجفي بوده است.

الذريعة 2 / 421.



[ صفحه 69]



46

ارجوزة الاثني عشرية في الصلاة (عربي)

از: شيخ عبدالله بن صالح سماهيجي بحراني (1086- 1135 ق).

او در اين منظومه «اثناعشرية» شيخ بهائي را به نظم كشيده است.

الذريعة 1 / 451.



47

شرح الاثني عشرية (عربي)

شرح شيخ سليمان بن عبدالله ماحوزي بحراني (م 1121 ق) صاحب «المعراج» و استاد شيخ عبدالله سماهيجي بحراني.

اين شرح به پايان نرسيده است.



48

شرح الاثناعشرية (عربي)

از: شيخ عبدالحسين بن قاسم حلّي نجفي (م 1375 ق).

نسخه خطي آن به خط مؤلف، در كتابخانه اميرالمؤمنين در نجف اشرف موجود است.



49

شرح الاثناعشرية (عربي)

از: شيخ علي بن احمد بن موسي نباطي عاملي- شاگرد سيد محمد صاحب مدارك و شيخ محمد - نواده شهيد ثاني-.



50

شرح الاثني عشرية في الصلاة (عربي)

مؤلف شناخته نشد.

اين كتاب شرح استدلالي مختصري - همراه با نقل برخي اقوال - بر رساله «اثني عشريه» شيخ بهايي (م 1030 ق) بوده كه در عصر خود شيخ نگاشته شده و از بعضي قرائن بدست مي آيد كه ماتن نيز آنرا ديده و به احتمال - شارح از شاگردان او مي باشد.

نسخه خطي آن به شماره 2398 كتابخانه مرعشي قم موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 6 / 378.



[ صفحه 70]



51

الحاشية علي الاثنا عشريه (عربي)

از: سيد ماجد بن هاشم بحراني (م 1028 ق).

الذريعة 6 / 11.



52

الاثنا عشرية في الصلاة (عربي)

از: ميرزا محمد بن سليمان تنكابني (م 1304 ق) صاحب «قصص العلماء» و «توشيح التفسير» و دهها كتاب ديگر.

الذريعة 1 / 117.



53

احكام جماعت (فارسي)

از: سيد كلب باقر صاحب نقوي.

برگرفته از رساله «نجات العباد» صاحب جواهر.

مطابق با فتاوي: حاج ميرزا حسين خليلي تهراني (م 1326 ق).

چاپ جونپور، هند در 1316 ق - 1898 م، 29 صفحه، وزيري.



54

احكام الشكوك و شكيات نماز

از: سيد علي بن ابوالقاسم حائري (1288 - 1360 ق) صاحب «ملفوظات حائري»، «هدايات حائري»، «فتاوي حائري» در 8 جزء و «تفسير لوامع التنزيل».

(وي از شاگردان ميرزاي شيرازي و ميرزا حبيب الله رشتي و آخوند خراساني و مرجع تقليد مردم پنجاب و سند، برمه و آفريقا بوده است).

تذكره علماي اماميه پاكستان / 177



55

احكام الصلاة (عربي)

از: اجزاء كتاب «تهذيب الشيعة لاحكام الشريعة».

از: ابوعلي كاتب اسكافي: محمد بن احمد بن جنيد (م 381 ق).

ابواب اين كتاب عبارت است از: كتاب الاوقات، كتاب الاذان و الاقامة، كتاب لباس المصلّي، كتاب استقبال القبلة، كتاب احكام الصلاة، كتاب عدد الفرض التطوع، كتاب اقامة الصلاة، كتاب الجمعة، كتاب السهو، كتاب قضاء الصلاة، كتاب صلاة السفر والسفينة، كتاب صلاة العيدين، كتاب صلاة الكسوف، كتاب صلاة الخوف، كتاب صلاة الاستسقاء،



[ صفحه 71]



كتاب حكم تارك الصلاة، كتاب الصلاة علي الجنائز.

رجال نجاشي 2 / 307.



56

احكام الصلاة (عربي)

تقريرات درس: آية الله ملاّ فتح الله نمازي شيرازي: شيخ الشريعة اصفهاني (1266 - 1339 ق) صاحب «ابانة المختار» و «افاضة القدير» و ...

تأليف: شيخ محمد حسين سبحاني خياباني (1299 - 1392 ق)

(مباحث مواقيت، ساتر، اذان و اقامه، تكبير و قيام و قرائت، خلل صلوة مسافر و قضاء فوائت را داراست).

وزيري، 320 صفحه.

چاپ اصفهان، كتابخانه اميرالمؤمنين عليه السلام، 1362 ش / 1404ق.



57

احكام نماز (فارسي)

به ضميمه وقت شناسي، قبله شناسي و پوشش نمازگزار.

از: محمد وحيدي.

در اين كتاب پيرامون احكام طهارت (وضو، غسل و تيمم) و نماز و قبله (شامل بحثهائي چون: ماجرا و فلسفه تغيير قبله و علت استقبال قبله و احكام مساجد و نقش مسجد در اسلام و اقسام مساجد) و لباس نمازگزار بحث شده است.

چاپ قم، 1369، 216 صفحه.



58

احكام نماز (فارسي)

از: شيخ محمد تقي بن محمد رحيم (ق 13).

در اين رساله احكام فتوائي نماز را به گونه اي مفصل در پانزده فصل ذكر نموده است.

نسخه خطي آن به شماره 655 در كتابخانه مرحوم آية الله مرعشي مي باشد

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 2 / 251.



59

احكام نماز و روزه (فارسي)

از: حسن موجودي

جيبي، 64 صفحه (مصوّر)

چاپ 1365 ش.



[ صفحه 72]





60

ادراك الركعة في الوقت (عربي)

از: شيخ احمد بن صالح بن طوق بحراني (ق13).

اين رساله پيرامون آن است كه: اگر كسي به اندازه يك ركعت از وقت نماز را درك كند، وقت نماز را درك كرده است.

پايان تأليف: 28 محرم 1241 ق.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 2358 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي: 6 / 335 و 337.



61

ادعية صلاة الليل

مؤلف شناخته نشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 1 / 398.



62

ادعيه نماز شب

گردآورنده: احتمالاً ميرزا احمد نيريزي - خطاط شهير ايران در قرن دوازدهم هجري-.

نسخه خطي آن به شماره 3315 به خط نيريزي در كتابخانه آستان قدس وجود دارد.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 33.



63

ادعيه نماز صبح (عربي)

گردآورنده آن شناخته نشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي به شماره 3332 وجود دارد و احتمال دارد كاتب نسخه - مولي محمدعلي خوانساري - مؤلف اين اثر باشد.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 33.



64

ادّلة الرشاد في شرح نجاظ العباد - كتاب الصلاة من... (عربي)

متن از شيخ محمد حسن نجفي صاحب جواهر (م 1266 ق).

شرح از مولي محمد حسين بن محمد قاسم قمشه اي نجفي ( م 1336 ق).



[ صفحه 73]



اين شرح مفصل و استدلالي بوده و:

جلد سوم- مقدمات نماز.

جلد چهارم: افعال صلاة.

جلد پنجم: خلل الصلاة.

جلد ششم: نماز قضاء و جماعت.

جلد هفتم: نماز مسافر

اين شرح را تشكيل داده است.

نسخه خطي آن به خط مؤلف به شماره 478 تا 484 در كتابخانه حسينيه شوشتريه - نجف- موجود بوده است.

فهرست نسخه هاي خطي (دفتر يازده و دوازده) / 788.



65

الاذان (عربي)

از: ابوالحسن علي بن ابي سهل حاتم بن ابي حاتم قزويني - معاصر شيخ صدوق - (ق 4 هـ).

رجال نجاشي 2 / 93.



66

الاذان (عربي)

از: ابونضر محمد بن مسعود بن محمد بن عياش سلمي سمرقندي از علماي سده چهارم.

رجال نجاشي 2 / 250



67

الاذان - حي علي خيرالعمل (عربي)

از: ابوعبدالله دبيلي محمد بن وهبان هناني- از اساتيد تلعكبري (م 385 ق).

رجال نجاشي 2 / 324.



68

اذان نداي روحبخش توحيد (فارسي)

از: قربان وكيل پور

جيبي، 48 صفحه.

چاپ تهران، 1366 ش.



69

الاذانية

از: تاج العلماء سيد علي محمد بن سيد محمد نقوي لكهنوي هندي (م 1312 ق).

الذريعة 1 / 406.



[ صفحه 74]



70

الاذانية

از: علامه مولي محمدباقر مجلسي اصفهاني (1037 - 1110 ق) صاحب كتاب «بحارالانوار» و «مرآة العقول في شرح اخبار آل الرسول».

الذريعة 1 / 405.



71

اذكار الصلاة

از: فيض كاشاني: مولي محسن (محمد) بن مرتضي (م 1091 ق).

صاحب «الوافي»، «تفسيرالصافي» و «محجة البيضاء» و ...

اين رساله غير از «ترجمة الصلاة» او است و در خصوص اذكار و ادعيه نماز مي باشد.

الذريعة 1 / 406.



72

ارجوزه في الاذان و الاقامة - الاكمال والسلامة في بابي الاذان والاقامة

منظومه اي است از: علامه شيخ عبدالرحيم بن محمد علي تستري (م 1313 ق)- استادِ علامه سيد آقا شوشتري- در 350 بيت پيرامون اذان و اقامه.

شاگردش نقل مي كند كه: او مي گفت من در حديثي ديدم كه پيامبر در أذان خود مي فرمودند: «اشهد أنّي رسول الله».

الذريعة 1 / 452 و 26 / 54.



73

ارجوزة في الشك والسهو في الصلوة - شمس الهدي لمن شكَّ اوسهي (عربي)

از: شيخ عبدالرحيم بن محمد علي تستري (1226- 1313 ق) از شاگردان برجسته شيخ انصاري.

منظومه اي در احكام شك و سهو نماز بوده كه در تاريخ 1288 ق به نظم آمده و نسخه خطي آن نزد مرحوم شيخ محمد محمد حسين اعلمي بوده است.

الذريعة 1 / 481 و 14 / 228.



74

ارجوزة في الشك والسهو والخلل والجبر في الصلاة (عربي)

از: حاج مولي محمد اسماعيل (از دانشمندان اواسط قرن 13 هجري)



[ صفحه 75]



صاحب «العقيدة الوحيدة».

الذريعة 1 / 481.



75

ارجوزة في الشكوك (عربي)

منظومه اي است از علامه شيخ احمد بن صالح آل طعان بحراني (م 1315 ق) در احكام شك هاي نماز.

الذريعة 1 / 481.



76

ارجوزة في الشكوك (عربي)

از: شيخ محمد جواد بن شيخ علي آل محيي الدين جامعي عاملي نجفي (م 1322 ق).

وي اين منظومه را به دستور مرحوم شيخ محمد حسن مامقاني صاحب «بشري الوصول الي اسرار علم الاصول» به نظم درآورده است.

الذريعة 1 / 481.



77

ارشاد المؤمنين (فارسي)

از: سيد محمد تقي بن سيد حسين بن سيد دلدار علي نقوي لكهنوي (1234- 1289 ق).

اين كتاب درباره مسائل نماز جماعت مي باشد.

الذريعة 1 / 523.



78

ارشاد المصلّين (فارسي)

از: غلامعلي فخرالادباء.

اين كتاب طبق فتاوي و احتياطات مراجع تقليد تنظيم شده است.

چاپ تهران، 55 صفحه، جيبي.



79

ازاحة الشبهات في الشك في الركعات

از: مرحوم آية الله سيد عبدالله بن سيد محمد طاهر شيرازي (م 1405 ق) - از مراجع تقليد معاصر-

چاپ نجف، 1375 ق.

الذريعة 26 / 43.



80

از ژرفاي نماز (فارسي)

از: آية الله سيد علي حسيني خامنه اي- رهبر معظم انقلاب اسلامي- صاحب «صلح امام حسن»، نقش مسلمانان در آزادي هندوستان»،



[ صفحه 76]



«صبر» و ...

چاپ تهران، بعثت، در 1393 ق. 64 صفحه رقعي.



81

استحباب السورة (عربي)

از: شيخ بهايي: بهاءالدين محمد بن شيخ حسين عاملي (م 1031 ق) صاحب «المخلاة»، «الكشكول»، «اسرارالبلاغة»، «توشيح المقاصد»، «الحبل المتين»، «الحديقة الالهية» و «مشرق الشمسين».

در اين رساله بر استحباب سوره پس از خواندن فاتحه الكتاب در نماز استدلال شده، اما در كتابهاي ديگر خويش از اين نظريه برگشته و به وجوب سوره قائل گرديده است.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 1003 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 3 / 196.



82

اسرارالصلاة (عربي)

از: شيخ جمال الدين ابوالعباس احمد بن شمس الدين محمد بن فهد اسدي حلّي (م 841 ق) - قبر او در كربلاء مزار است.

الذريعة 2 / 47.



83

اسرارالصلاة (عربي)

از: سيد جعفر سبزواري مشهدي - خواهرزاده سيد محمد بن ميرشاه قاسم سبزواري امام جمعه مشهد (م 1198 ق)-.

مؤلف در زمان زندگاني ميرزا مهدي شهيدي (ش: 1218 ق) وفات يافته است.

الذريعة 1 / 47.



84

اسرارالصلاة (عربي)

از: حاج ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي (م 1344 ق) استاد اخلاق حضرت امام خميني (ره) و از شاگردان خاص ملا حسينقلي همداني.

اين كتاب از ويژگي خاصي (بُعد عرفاني و اخلاقي) برخوردار بوده و در سال 1338 ق براي اولين بار و در 1391 ق براي بار دوم در تهران به چاپ رسيده است.



[ صفحه 77]



85

اسرارالصلاة - ترجمه اسرارالصلاة (فارسي)

از: مرحوم حاج ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي (م 1344 ق) صاحب «المراقبات».

ترجمه از رضا رجب زاده.

وزيري، 516 صفحه.

چاپ: تهران، پيام آزادي، 1364 ش.



86

اسرارالصلاة (عربي)

از: شيخ الرئيس ابوعلي سينا: حسيني بن عبدالله بن سينا (م 427 ق) صاحب «قانون» در طب، «شفا» در حكمت، و «معراج نامه».

اين رساله شامل سه فصل مي باشد:

1- ماهيّت نماز.

2- احكام ظاهري و اسرار باطني نماز.

3- كساني كه هم ظاهر نماز و هم باطنش بر آنان واجب مي باشد، و كساني كه تنها ظاهر نماز بر آنان واجب است.

اين رساله ضمن مجموعه «كلمات المحققين» به سال 1315 ق در تهران به چاپ رسيده است.

الذريعة 2 / 48.



87

اسرارالصلاة (فارسي)

از: مولي عباس بن اسماعيل بن علي بن معصوم قزويني.

دوبار به ايران به سالهاي 1294 و 1304 ق به چاپ رسيده است.

الذريعة 2 / 48.



88

اسرارالصلاة

از: حاج شيخ عباس حائري تهراني (1298- 1360 ق) صاحب «شرح اصول كافي»، شرح «زيارت جامعه كبيره» و «زيارت عاشورا» و «مباحث الالفاظ» و ...

نقباءالبشر 3 / 991.



89

اسرارالصلاة - مصباح النجاة في اسرارالصلاة و سرّالاستغفار بين المسجدتين (عربي)

از: شيخ عبدالحسين تهراني بن ملاّ



[ صفحه 78]



محمد باقر نوري طبري.

رقعي، 297 صفحه.

چاپ تهران، كتابفروشي حاج ميرزا احمد فرهومند، 1391 ق.



90

اسرارالصلاة - التنبيهات العلية علي وظائف الصلاة القلبية (عربي)

از: شيخ زين الدين بن علي بن احمد شامي عاملي (911 - 965 ق) - شهيد ثاني - صاحب «مسالك الافهام»، «الروضة البهية»، «روض الجنان» و «منية المريد».

اين كتاب با حواشي ملاّ عبدالرسول فيروزكوهي (م حدود 1325 ق) در 307 صفحه وزيري در تهران به سال 1312 ق به چاپ رسيده است.

در اينجا برخي از ترجمه هاي آن ياد مي شود:



91

ترجمه اسرارالصلاة (فارسي)

اصل از: شهيد ثاني (911 - 965 ق).

ترجمه از: سيد جعفر دارابي.

نسخه خطي آن به ش 8324 در كتابخانه آستان قدس موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 47.



92

ترجمه اسرارالصلاة - اسرار نماز (فارسي)

ترجمه از: علي اكبر مهدي پور.

رقعي، حروفي، 280 ص، چاپ انتشارات كعبه 1410 ق.



93

ترجمه اسرارالصلاة (فارسي)

از: مولي محمد زمن تنكابني اصفهاني- از شاگردان علامه مجلسي- (وي اين كتاب را به دستور سلطان حسين صفوي ترجمه نموده است).

نسخه خطي آن - تاريخ كتابت 1118 ق - در كتابخانه سيد حسن صدر كاظمي بوده است.

الذريعة 4 / 78.



[ صفحه 79]



94

اسرارالصلاة - ترجمه اسرارالصلاة (فارسي)

از: محمد صالح بن محمد صادق واعظ.

با تصحيح مير جلال الدين حسيني - محدث ارموي - (م 1400 ق).

در 154 صفحه وزيري در سال 1365 ش در تهران توسط انتشارات فيض چاپ شده است.



95

شرح اسرار الصلاة شهيد ثاني

از: سيد مرتضي حسين (1341- 1407 ق) صاحب «كليات فارسي غالب»، «اردوي محلي غالب»، «احوال و آثار و رباعيات حكيم عمر خيام» و «تاريخ تدوين حديث».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 348.



96

اسرارالصلاة - الدرة البيضاء (فارسي)

از: علي بن غلامعلي قزويني- معاصر ناصرالدين شاه-.

اين كتاب داراي يك مقدمه و دو مقاله در اسرار نماز است.

نسخه خطي آن در 300 برگ رحلي به ش 3578 در كتابخانه مسجد اعظم قم موجود است.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم 169 - 170.



97

اسرارالصلاة (عربي)

از: صائن الدين علي بن محمد تركه (م 835 ق) صاحب «تمهيد القواعد» و ...

اين رساله به روش عرفاني در يك مقدمه و دو باب:

1- در معني طهارت و اركان معنوي آن.

2- در تحقيق معني نماز.

نگاشته شده و نسخه خطي آن ضمن مجموعه اي كه شامل هيجده رساله ديگر از همين مؤلف است به شماره 3035 در كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 8 / 234 - 235.



[ صفحه 80]



98

اسرارالصلاة و انوارالدعوات (عربي)

از: سيد رضي الدين ابوالقاسم علي بن موسي بن طاوس حلّي (م 664 ق) صاحب «فلاح السائل في عمل اليوم والليلة»، «زهرة الربيع في عمل الاسابيع»، «الدروع الواقية من الاخطار فيما يعمل كل شهر علي التكرار» و «الاقبال بصالح الاعمال».

نسخه كامل كتاب يافت نشده و تنها بخشي از آن در كتابخانه مرحوم سيد حسن صدر در كاظمين بوده است.

الذريعة 2 / 49.



99

اسرارالصلاة (فارسي)

از: مولي علي اكبر كرماني كه از بزرگان علماء زمان ناصرالدين شاه قاجار بوده است.

چاپ دو كتاب «قواعد» و «ذكري» شهيد اول در 1270 و 1272 ق به دستور وي بوده است.

الذريعة 2 / 50.



100

اسرارالصلاة

از: علي نقي بن محمد رضا همداني.

اين رساله به بيان اسرار نماز و اعمال واجب و مستحب آن - چنانچه از اخبار بر مي آيد- پرداخته و در آن بسياري از روايات تأويل و برخي از حروف به ائمه اطهار عليهم السلام تطبيق گرديده اند.

نسخه خطي آن در 113 برگ ضمن مجموعه شماره 306 كتابخانه آية الله گلپايگاني قم موجود است.

و نيز نسخه ديگري از آن در كتابخانه مرحوم آية الله آخوند (غرب - همدان) به شماره 439 موجود است.

فهرست كتابخانه غرب ص 7 - فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 1 / 266.



101

اسرارالصلاة (فارسي)

از: سيد كاظم بن قاسم حسيني رشتي (م 1259 ق).

وي اين رساله مختصر را پس از نگارش رساله مبسوطي در همين



[ صفحه 81]



موضوع نوشته و نسخه خطي آن ضميمه مجموعه 7587 در 15 برگ در كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 19 / 400.

و نيز رساله اي به نام «رسالة في فقه الصلاة» از همو در 29 برگ ضمن مجموعه شماره 1948 كتابخانه وزيري - يزد - موجود است.

فهرست كتابخانه وزيري 3 / 1103.



102

اسرارالصلاة (عربي)

تأليف: محسن قرائتي.

ترجمه (به عربي) از حسن حلّي. رقعي، 81 صفحه.

چاپ اول، تهران، بنياد بعثت، 1370 ش 1412 ق.

اين كتاب به فارسي به نام «راز نماز» به چاپ رسيده و براي نسل جوان نگاشته شده است.



103

اسرارالصلاة (فارسي)

از: حاج محمد بن نادعلي بروجردي.

در اين كتاب اسرار و ترجمه نماز به گونه اي مفصّل و به شيوه عرفاني نگاشته شده و نسخه خطي آن« به شماره 771 در كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 2 / 380.



104

اسرارالصلاة (فارسي)

در بيان رموز نماز و اينكه نماز چطور معراج و نردبان قرب به خداوند است؟

از شيخ محمد حسين خراساني. رقعي، 173 صفحه.

چاپ تهران، انتشارات مصطفوي، 1389 ق.



105

اسرارالصلاة (عربي)

از: قاضي سعيد قمي؛ محمد سعيد بن محمد مفيد شريف قمي معروف به حكيم كوچك (1049 - 1103) صاحب: «كليد بهشت»، «الحديقة الوردية»، «فوائد



[ صفحه 82]



رضوية» و «شرح توحيد صدوق».

اين رساله در حاشيه «شرح الهدايه ملاصدرا» ص 357 - 362 به سال 1313 ق به چاپ رسيده است.

الذريعة 2 / 48.

مؤلف رساله ديگري به نام «حقيقة الصلاة» دارد كه رساله فوق چكيده و خلاصه آن است.



106

اسرارالصلاة

از مير سيد محمد صالح بن امير عبدالواسع خاتون آبادي (م 1116 ق).

الذريعة 2 / 48.



107

اسرارالصلاة - التحفة الحسينية في اسرارالصلاة القلبية

از: سيد مرتضي بن سيد محمد كشميري- از بزرگان شاگردان سيد دلدار علي نصير آبادي (م 1235 ق) بوده و غير از سيد مرتضي كشميري- عالم اخلاقي معروف نجف- مي باشد.

تاريخ پايان نگارش: 1202 ق.

الذريعة 2 / 50 و 3 / 430.



108

اسرارالصلاة

از: مصطفي خويي.

نسخه دستنويس مؤلف در 1242 ق- در 83 برگ به شماره 2465 در كتابخانه وزيري- يزد - موجود است.

فهرست كتابخانه وزيري 4 / 1305.



109

اسرارالصلاة (فارسي)

از: سيد ميرزا موسي بن ميرزا محمد مستوفي همداني كه از شاگردان حاج ملاهادي سبزواري بوده است.

الذريعة 2 / 51.

110

اسرارالصلاة (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

مؤلف مطالب اين رساله را تحت عنوان «مائدة» ذكر نموده و در مقدمه به فضيلت و حكمت نماز پرداخته است.

نسخه خطي آن در ضمن مجموعه شماره 554 كتابخانه دانشكده الهيات



[ صفحه 83]



مشهد موجود است.

فهرست كتابخانه دانشكده الهيات و معارف اسلامي مشهد 302 - 303.



111

اسرارالفقاهة (كتاب الصلاة) (عربي)

از: علامه شيخ محمد حسن آل ياسين كاظمي (م رجب 1308 ق) و «اسرارالفقاهة» كتاب فقهي بسيار بزرگي است در چندين مجلد، و جلد اول آن اختصاص به «صلاة الجماعة» دارد.

الذريعة 2 / 53 - 54.



112

اصلاح المصلّين و معراج الصلاة في شرح «اصلاح المصلّين»

تأليف: سيد حسين احمد 1328 - 1396 ق).

تذكره علماي اماميه پاكستان / 64.



113

افتتاح الصلاة (عربي)

از: ابوالفضل سلمة بن الخطاب براوستاني ازدورقاني.

رجال نجاشي 1 / 422.



114

افضل الاعمال: نماز (فارسي)

از: سيد هاشم حسيني تهراني صاحب «عقائدالانسان» و «حاشيه بر شرح تجريه علامه».

79 صفحه.

چاپ تهران، 1369 ش.



115

افضلية التسبيح علي القراءة في الركعتين الاخيرتين (عربي)

از: ملا اسماعيل خواجوئي مازندراني (م 1173 ق).

نسخه خطي آن ضمن مجموعه اي از تأليفات ايشان به خط وي به شماره 5565 كتابخانه مرعشي موجود است.

توسط دارالكتاب الاسلامي، در قم در 1369 ش چاپ شده است.



116

اقلّ مايجوز به الصلاة (فارسي)

از: مولي محمد امين مستغني.

وي در آغاز اعتقادات واجب را بر شمرده و سپس به مختصري از



[ صفحه 84]



احكام نماز اشاره مي نمايد.

الذريعة 2 / 274.



117

الالفية والنفلية (عربي)

از: شيخ شمس الدين ابوعبدالله محمد بن مكي عاملي - شهيد اول - (ش: 786 ق) صاحب «اللمعة الدمشقية»، «غاية المراد»، «ذكري الشيعه»، «الدروس الشرعية» و ...

چاپ قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1408 ق، رقعي، 147 ص.

هر دو كتاب به صورت متن بوده كه بر آن شروح و حواشي و ترجمه هاي گوناگون نگاشته شده و در رساله اول هزار واجب از واجبات نماز و در رساله دوم سه هزار از مستحبات نماز را برشمرده است. در اينجا تعدادي از شروح و ترجمه ها و حاشيه هاي آن را ياد مي كنيم:



118

احسن العطية في شرح رسالة الالفية (عربي)

از: ميرزا محمد باقر بن ميرزا زين العابدين موسوي خوانساري (م 1313 ق) صاحب «روضات الجناب».

مؤلف در آن از بسياري مباحث اصول فقه نيز ياد نموده، اما آنرا به اتمام نرسانيده است.

الذريعة 1 / 287.



119

الاعلام الجلية في شرح الالفية الشهيدية (عربي)

از: سيد حسين بن علي بن حسين بن ابي سروال اوالي هجري بحراني (شاگرد محقق كرمي) تاريخ فراغت از تأليف: 950 ق.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 2 / 238.



120

الانوار العلوية في شرح الالفيه (عربي)

از: شيخ احمد بن محمد بن عبدالله سبيعي بحراني - شاگرد ابن المتوج بحراني - تاريخ پايان تأليف: 21- ج1 - 853 ق.

شارح به غير از «انوار» شرح بزرگتر



[ صفحه 85]



ديگري نيز بر «الفية» نگاشته و در مقدمه آن از اصول پنجگانه اعتقادي نيز بحث نموده و از آن در 25 صفر 854 ق فراغت جسته است.

الذريعة 2 / 434.



121

التحفة الحسينية في شرح الالفية (عربي)

از: شيخ محمد بن زين العابدين علي بن حسام الدين ابراهيم بن ابي جمهور احسائي (ق 10) صاحب «غوالي اللئالي العزيزية».

الذريعة 3 / 430.



122

ترجمه و شرح الفيه (فارسي)

اصل از شهيد اول (ش 786 ق).

ترجمه از احمد بن علي اصفهاني - از شاگردان شيخ بهايي (م 1030 ق)-.

نسخه خطي آن به شماره 3940 در 120 برگ - رقعي - در كتابخانه مسجد اعظم قم موجود است.

ترجمه ديگري از همو به شماره 2341 در همان كتابخانه موجود است.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم / 83 - 84.



123

ترجمه الفيه - الفرائض اليومية (فارسي)

از: ميرزا محمد مهدي خوانساري فرزند صاحب روضات. (1251- 1324 ق).

اين كتاب در تهران چاپ سنگي گرديده است.

ريحانة الادب 1 / 432.



124

ترجمه الفيه (فارسي)

اصل از شهيد اول شمس الدين ابوعبدالله محمد بن محمد بن مكي عاملي (ش: 786 ق).

مترجم شناخته نشد.

نسخه خطي آن به شماره 8712 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 65.



[ صفحه 86]



125

الدرة السنية في شرح الرسالة الالفية (عربي)

از: مولي عبدالله بن شهاب الدين حسين يزدي (م 981 ق) صاحب «حاشيه بر تهذيب المنطق».

وي در پايان اين شرح خاتمه اي مشتمل بر فضيلت روز جمعه و اعمال و آداب آن اضافه نموده و نسخه خطي - عصر مصنف - آن در كتابخانه آل مشكور در نجف بوده است.

الذريعة 8 / 98- 99.



126

شرح شيخ ابراهيم بن منصور بن علي بن عشيرة بحراني (عربي)

تاريخ پايان تدوين: 809 ق

نسخه خطي آن در كتابخانه مولي محمد علي خوانساري - نجف - بوده است.



127

شرح شيخ جمال الدين ابوالعباس احمد بن شيخ شمس الدين محمد بن فهد اسدي حلّي (م 841 ق) - شاگرد مؤلف-.



128

شرح شيخ محمد جعفر سبزواري (فارسي)

در اين شرح، وي به نقل خلاصه اي از آراء فقهاء ديگر پرداخته و نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي به شماره 2777 (تاريخ كتابت: 1127 ق) موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 325.



129

شرح شيخ حسن بن زين الدين (عربي)

- شهيد ثاني- (م 1011 ق) صاحب «معالم الدين».



130

شرح شيخ عزالدين حسين بن عبدالصمد حارئي عاملي (عربي)

- پدر شيخ بهايي- (م 984 ق).

نسخه خطي آن - به خط مؤلف - در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

تاريخ پايان تأليف: اواخر محرم 981 ق.



[ صفحه 87]



131

شرح مولي محمد سليم گيلاني (فارسي)

تاريخ پايان تأليف: 1185 ق.



132

شرح سيد نظام الدين عبدالحي بن عبدالوهاب بن علي جرجاني استرابادي اشرفي (عربي)

(م بعد از 958 ق). قاضي هرات در زمان شاه طهماسب صفوي.



133

شرح همو (عربي)

اين شرح خلاصه تر از شرح اولي بوده و داراي فوائد و مطالب مفيدي بوده و دلالت بر چيره دستي او در علوم، خصوصاً در فقه مي نمايد.



134

شرح همو (به فارسي)



135

شرح شيخ عبدالعالي بن محقق كركي - شيخ نورالدين علي بن حسين بن عبدالعالي كركي (م 993 ق) (عربي)

اين شرح مبسوط و بسيار بزرگ مي باشد.



136

شرح شيخ عبد علي بن شيخ محمود خادم جابلقي- داعي شيخ محمد بن علي بن اين خاتون عاملي- راوي از محقق داماد (عربي)

دو نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي به شماره هاي 2483 و 2484 موجود است.

شارح بر اين كتاب خود حواشي بسياري نگاشته است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 325.



137

شرح همو (به فارسي)

اين كتاب ترجمه «الفيه» با اضافه نمودن فوائد ديگري بوده، و نسخه خطي آن در كتابخانه آستاس قدس رضوي موجود است.



138

شرح شيخ عزالدين عبدالله بن حسين تستري اصفهاني (عربي)

( م 1021 ق) - شاگرد محقق



[ صفحه 88]



اردبيلي و استاد ميرسيد مصطفي تفريشي و مولي محمد تقي مجلسي اصفهاني-.

اين شرح مفصل بوده و داراي فوائد بسياري مي باشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه ميرزا عبدالرزاق واعظ همداني بوده است.

مصنف بر آن حواشي بسياري نگاشته است.



139

شرح شيخ علي بن حسين بحراني شناطري عسكري (عربي)

اين شرح داراي مباحث زيادي بوده و خود نيز بر آن حواشي چندي نگاشته است.



140

شرح مولي عمادالدين (عربي)

تاريخ تأليف: قبل از 885 ق)



141

شرح محقق كركي شيخ نورالدين ابوالحسن علي بن حسين بن عبدالعالي كركي (عربي)

(م 940 ق) صاحب «جامع المقاصد».

نسخه خطي آن - تاريخ كتابت 947 - در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

اين كتاب ضمن جلد سوم «رسائل المحقق الكركي» صفحه 163 - 357 وسيله دفتر انتشارات اسلامي در قم به سال 1412 ق به چاپ رسيده است.



142

شرح شيخ شمس الدين محمد بن احمد بن نعمة الله بن خواتون عاملي شيخ اجازه سيد حسين كركي (عربي)

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.



143

شرح مولي محمد بن عاشور كرمانشاهي صاحب «الخلل في الصلاة» (متوفي بعد 1195 ق) (عربي)

نسخه خطي آن در كتابخانه نواده اش- ميرزا جعفر سلطان العلماء- بوده است.



[ صفحه 89]





144

شرح شيخ محمد بن نظام الدين استرابادي (عربي)

نسخه خطي آن در كتابخانه رضوي موجود است.

شرح ميرزا محمد مهدي خوانساري (1251 - 1324 ق)

(ريحانة الادب 1 / 432).



145

شرح شيخ ابوعبدالله مقداد بن عبدالله سيوري اسدي حلّي صاحب «اللوامع الالهية في المباحث الكلامية» و «شرح نهج المسترشدين» (م 826 ق) - از شاگردان صاحب متن - (عربي)

نسخه خطي آن در كتابخانه ميرزا محمد تهراني عسكري در سامراء بوده است.

الذريعة 13 / 107 - 114 كتابهاي مذكور ياد شده است.



146

حاشيه شيخ ابراهيم بن سليمان قطيفي (ق 10) (عربي)

نسخه خطي آن در نجف در كتابخانه ملا محمد علي خوانساري بوده است.



147

حاشيه يكي از معاصرين شهيد ثاني (م 965 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه سيد محمد باقر يزدي در كربلا بوده است.

حاشيه يكي از علما

نسخه خطي آن- تاريخ كتابت 1045 ق - در كتابخانه آل خراسان - نجف بوده است.



148

حاشيه شيخ جواد بن محقق كركي (عربي)

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم آية الله نجفي مرعشي موجود است.



149

حاشيه شيخ عزالدين حسيني عاملي عينائي - او به جز پدر شيخ بهايي مي باشد.



150

حاشيه سيد حسين بن صاحب مدارك سيد محمد عاملي (م 1069 ق).



[ صفحه 90]





151

حاشيه شيخ خلف- متاجز از محقق سبزواري صاحب «كفايه» و «ذخيره»-.

نسخه خطي آن نزد شيخ موسي اردبيلي در نجف بوده است.



152

حاشيه شهيد ثاني

و آن غير از شرحش بر اين كتاب مي باشد.

نسخي خطي آن در كتابخانه آستان قدس و آية الله نجفي مرعشي موجود است.



153

حاشيه ديگر شهيد ثاني (م 965 ق).

در آنها تنها فتاوي خود را بيان نموده است.



154

حاشيه محقق كركي (م 940 ق) شيخ علي بن حسين بن عبدالعالي كركي- (عربي)

اين حاشيه در هامش «المقاصد العلية» در 1312 ق به چاپ رسيده است.



155

حاشيه مولي عبدالله تستري (م 1021 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس موجود است.



156

حاشيه شيخ عبدالعالي بن محقق كركي (م 993 ق)



157

حاشيه شيخ علي بن محمد بن حسن بن شهيد ثاني (م 1104 ق)



158

حاشيه شيخ محمد بن احمد بن نعمة الله علي بن خاتون عاملي (ق 11)

نسخه خطي آن - به خط مؤلف در 1003 ق - در كتابخانه آستان قدس موجود است.



159

حاشيه ميرزا محمد بن سليمان



[ صفحه 91]



تنكابني (م 1304 ق) - صاحب قصص العلماء.



160

حاشيه صاحب مدارك سيد محمد موسوي عاملي (م 1009 ق)

اين حاشيه در هامش «المقاصد العلية» در 1312 ق به چاپ رسيده است.



161

حاشيه از مؤلفي ناشناخته

نسخه خطي آن در كتابخانه سيد عيسي عطار بغدادي بوده است.



162

حاشيه از مؤلفي ناشناخته

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ ابوالمجد اصفهاني مسجد شاهي بوده است.

الذريعة 6 / 22 - 25 حاشيه هاي مذكور ياد شده است.



163

الفوائد العلية في شرح الالفية (عربي)

از شيخ هارون بن خميس جزائري (ق 11 هـ)

نسخه اصل آن مورخ 1036 ق در كتابخانه قدس رضوي موجود است.

الذريعة 16 / 350.



164

كفاية الطالبين - شرح الالفية و النفلية (فارسي)

از: امير سيد شرف الدين شولستاني طباطبايي (م بعد از 1063 ق) صاحب «كنزالمنافع في شرح المختصرالنافع».

الذريعة 18 / 92 - 93.



165

المسالك الجامعية في شرح الرسالة الالفية (عربي)

از: محمد بن علي بن ابي جمهور احسائي صاحب «عوالي اللئالي»، «المجلي» و «مسالك الافهام في علم الكلام».

اين كتاب غير از شرح ديگرش «التحفة الحسينية» بوده و نسخه خطي آن مورخ 903 ق در كتابخانه آستان قدس رضوي مي باشد.

الذريعة 20 / 379- 380.



[ صفحه 92]



نيز نسخه اي خطي از آن ضمن مجموعه شماره 2261 كتابخانه مرحوم آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله نجفي 6 / 245.



166

مشكاة الوري في شرح الالفية (عربي)

از حاج محمد جعفر شريعتمدار استرابادي (م 1263 ق) صاحب «شوارع الاعلام في شرح قواعد الاحكام»، «آب حيات»، «جامع الفنون»، «انيس الواعظين» و بيش از چهل كتاب ديگر.

پايان تأليف: 1231 ق.

اين كتاب شرح مفصل (پانزده هزار سطر) مزجي الفيه بوده و نسخه خطي آن در كتابخانه علامه شيخ هادي كاشف الغطاء در نجف بوده است.

الذريعة 21 / 63 و ريحانة الادب 2 / 319.



167

معراج المؤمنين في شرح الالفية و النفلية (عربي)

از: شيخ محمد حسن بن حاج مولي محمد جعفر شريعتمدار استرابادي (م 1318 ق) صاحب «مظاهر الانوار» و «اساس الاحكام في شرح شرايع الاسلام».

الذريعة 21 / 234.



168

المقاصد العلية في شرح الالفيه (عربي)

از: شهيد ثاني شيخ زين الدين بن احمد شامي عاملي (911- 965 ق) صاحب «روض الجنان في شرح ارشاد الاذهان»، «الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية»، «مسالك الافهام الي تنقيح شرايع الاسلام»، «كشف الريبة في احكام الغيبة» و «منية المريد في ادب المفيد والمستفيد».

پايان تأليف: 950 ق.

در سال 1312 ق چاپ شده است.

نسخه هاي خطي آن فراوان بوده و چندين نسخه از آن در كتابخانه آية الله مرعشي به شماره 2773 و 6970 و در كتابخانه مسجد اعظم قم ضمن مجموعه شماره 245 موجود است.



[ صفحه 93]



فهرست كتابخانه مرعشي: 7 - 18 / 148.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم: ص433.



169

النجاة في شرح الرسالة في فرض الصلاة

شرح الفيه است و شارح آن شناخته نشد.

اين شرح به صورت قال - اقول و با استدلال به كتاب سنت و اجماع نگاشته شده و نسخه خطي آن در مجموعه شماره 611 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه مرعشي 2 / 208.

170

نظم الالفية (عربي)

نظم از حسن بن راشد حلّي (ق 9)

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 67 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 1 / 80.

171

انوارالاحكام (كتاب الصلاة) (عربي)

از: سيد محمد ثقة الاسلام موسوي نجفي (م 1342 ق) - از شاگردان ميرزاي شيرازي و ميرزا حبيب الله رشتي و حاج ميرزا حسين خليلي تهراني-.

اين كتاب در سه جلد شامل: صلاة، متاجر و غصب است.

الذريعة 2 / 414.



172

الانوار العالية البهية في تفسير اصلوات اليومية (فارسي)

از: سيد محمد باقر ملاّ باشي بن سيد محمد موسوي شيرازي.

معاصر فتحعليشاه قاجار و صاحب «انوارالحقائق»، «بحرالجواهر» و «شرح صحيفه سجاديه».

وي اين كتاب را به نام خانمي به اسم عاليه نگاشته است.

نسخه خطي آن- تحرير 1262 ق- به شماره 2195 كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

و نيز نسخه اي از آن در كتابخانه



[ صفحه 94]



حضرت شاهچراغ - شيراز يافت مي شود.

فهرست كتابخانه شاهچراغ 2 / 19، فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 3 / 190.



173

انس المتهجدين

از: سيد محمد هارون حسيني (م 1340 ق).

چاپ هند.

الذريعة 2 / 464.



174

انيس المتهجدين و زينة المصلّين (فارسي)

از: محمد نصير بن محمد باقر تبريزي.

اين كتاب در يك مقدمه و هشت باب و يك خاتمه و يك مصباح تأليف شده و در پيرامون نماز شب و تمام متعلقات آن و فضيلت سجده شكر و قنوت و تسبيحات حضرت زهرا و صلوات و روز و شب جمعه و دعاهاي آن گفتگو مي نمايد.

و در خاتمه نيز از فضيلت مساجد و اذان و اقامه نماز و مذمت ترك آن و فضائل نماز جماعت و مستحبات اركانيه نماز و در مصباح هم از بهشت و نعمتهاي آن بحث مي كند.

چاپ تبريز 1316 ق.



175

انيس المصلّين

از: حاج ميرزا سيد علي بن ميرزا سيد محمد حسين حسيني مرعشي شهرستاني (م 1344 ق).

اين كتاب از نوافل و نمازهاي استحبابي بحث مي نمايد.

الذريعة 2 / 466.



176

اوقات الصلوات - رسالة في ...

از: ابوالفضل بن عبدالحسين اصفهاني (ق 14).

تاريخ نگارش: 1392 ق.

نسخه خطي آن- به خط مؤلف - به شماره 15072 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس 623.



[ صفحه 95]



177

اوقات الصلوات - رسالة في ...

از: شيخ ابوالحسن سليمان بن عبدالله ماحوزي بحراني (م 1121 ق).

تاريخ پايان تأليف: 1103 ق

نسخه خطي آن در كتابخانه حسينيه كاشف الغطاء بوده است.

الذريعة 11 / 124.



178

اوقات الصلوات الفرائض الخمسة اليومية

از: امير شهيد كيكاوُس بن دشمن زياد بن كيكاوُس طبري ديلمي. از مشايخ شيخ منتجب الدين صاحب «فهرست».

الذريعة 2 / 479.



179

اوقات الظهر و العصر ونوافلهما (فارسي)

از: علامه مولي محمد باقر بن محمد تقي مجلسي اصفهاني (1037- 1110 ق). صاحب «بحارالانوار» و «مرآة العقول» و «ملاذالاخيار».

رساله اي است مختصر كه نسخه خطي آن در كتابخانه سلطان المتكلمين در تهران بوده است.

الذريعة 2 / 480.



180

اوقات نماز - رساله در ... (فارسي)

از: علامه آخوند ملا محمدباقر مجلسي (1037- 1110 ق) مؤلف «بحارالانوار».

اين رساله در اوقات نمازهاي پنجگانه و نوافل آنها از ديدگاه فقهي و نجومي بحث مي نمايد.

پايان تأليف: 14 ذي الحجة 1097 ق.

نسخه هاي خطي آن مورّخ 1125 ق، 1131 ق، 1151 ق ضمن مجموعه هاي شماره 187، 3050، 4995 كتابخانه مرعشي قم و مورّخ 1126 ق در مجموعه شماره 20410 كتابخانه مرحوم وزيري يزد و مورّخ 1126 ق ضمن مجموعه شماره 4453 كتابخانه دانشگاه تهران موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي: 1 / 211، 8 / 269، 13 / 189.

فهرست كتابخانه مرحوم وزيري:



[ صفحه 96]



5 / 1647.

فهرست كتابخانه دانشگاه تهران: 13 / 3408.



181

الباقيات الصالحات في تعقيبات الصلوات

از: سيد مصطفي بن سيد ابراهيم بن علامه سيد حيدر حسني حسيني كاظمي. صاحب «بشارة الاسلام في علامات المهدي عليه السلام» (م حدود 1336 ق).

الذريعة 3 / 12.



182

بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: ملاّ محمد باقر بن محمد تقي مجلسي اصفهاني (1037 - 1110 ق) صاحب «حلية المتقين»، «حق اليقين»، «عين الحيوة»، «جلاء العيون» و ...

مسائل و احكام مختص صلاة جلد 80 تا 88 (نُه جلد) كتاب را تشكيل داده است.

چاپ دوم، مؤسسة الوفاء، بيروت، 1403 ق.



183

البدرالزاهر في صلاة الجمعة و المسافر (عربي)

تأليف آية الله شيخ حسينعلي منتظري نجف آبادي.

تقريرات درس آية الله العظمي بروجردي (1292- 1380 ق).

بخش اول كتاب (ص 4 - 64) پيرامون نماز جمعه و بخش اعظم آن (ص 66 - 296) به نماز مسافر اختصاص دارد.

چاپ قم، 1378 ق، 296 صفحه، وزيري.



184

برداشتي از نماز (فارسي)

از: شيخ علي نجفي كاشاني. كتابي است سودمند و مطمئن.

چاپ تهران، 1355 ش در 235 صفحه، رقعي.



185

برهان العارفين (فارسي)

از: مولي محمد تقي بن مقصود



[ صفحه 97]



علي مجلسي اصفهاني (م 1070 ق) - والد علامه مجلسي - صاحب «روضة المتقين» و «لوامع صاحبقراني».

كتابي است در آداب صلاة. كه مرحوم علامه تهراني احتمال مي دهد همان «آداب الصلاة» علامه مجلسي كه در پيش ذكر شده بود باشد.

الذريعة 3 / 97 - 98.



186

بطلان الصلاة بلاولاية - رسالة في... (عربي)

از: شهيد ثاني شيخ زين الدين علي بن احمد جَبُعي عاملي (911- 965 ق) صاحب «الروضة البهية» و «مسالك الافهام».

الذريعة 11 / 130.



187

پرتوي از اسرار نماز (فارسي)

از: محسن قرائتي و به قلم جواد محدثي.

چاپ تهران، سازمان تبليغات اسلامي، 1369 ش، 251 صفحه، رقعي.



188

پرتوي از نماز (فارسي)

از: محسن قرائتي.

اين كتاب پس از توضيح اذكار نماز به بررسي برخي از روايات پيرامون نماز مي پردازد.

چاپ قم، شفق، 1357 ش، 32 صفحه، رقعي.



189

البهية في الصلاة اليومية - الرسالة البهية (عربي)

از: شيخ حسام الدين بن جمال الدين طريحي - برادرزاده شيخ فخرالدين طريحي صاحب «مجمع البحرين».

تاريخ پايان تأليف: 1088 ق.

الذريعة 3 / 165.



190

تحفة الابرار الملتقط من آثار الائمة الاخيار (فارسي)

از: سيد محمد باقر شفتي گيلاني - حجة الاسلام - (1175- 1260 ق) صاحب «مطالع الانوار» كه آن هم بحث هاي استدلالي مربوط به صلاة



[ صفحه 98]



است.

وزيري، ج1: 492 صفحه (بيان فضيلت نماز تا مسائل اذان). جلد 2: 516 صفحه (بيان افعال واجب نماز تا تعقيبات).

چاپ: اصفهان، كتابخانه مسجد سيّد، 1409 ق به كوشش سيد مهدي رجايي.



191

تحفة الاخوان في فقه الصلاة

از: شيخ فتح الله بن علوان كعبي دورقي (م حدود 1130 ق).

كتابي است گسترده در شرح حديث رجاء بن ضحاك. كه در آن از وضوء و ساير مقدمات نماز و نوافل و فرائض و برخي نمازهاي ديگر و تفسير بعض سوره ها و آيه ها و فضائل آنها و غير آن مطالب گفتگو مي نمايد. مؤلف كتاب را به مهدي قلي خان فرزند محمد باقر سلطان اهداء نموده است تا بدان عمل نمايد.

نسخه خطي آن در كتابهاي سيد ابوالقاسم موسوي رياضي در نجف بوده است.

الذريعة 3 / 416.



192

تحفة الانام في الطهارة والصلاة و الصيام (فارسي)

از: شيخ علي بن حاج مولي محمد جعفر شريعتمدار استرابادي تهراني (م 1315 ق). صاحب «غاية الآمال» - خاندان او همه از دانشمندان بزرگ تهران بوده اند-.

الذريعة 3 / 421.



193

التحفة الحسينية (عربي)

از: آقا محمدباقر بن مولي محمد اكمل حائري- وحيد بهبهاني- (م 1205 ق).

اين كتاب رساله ي عمليه است شامل مسائل طهارت و صلوة (وصوم).

الذريعة 3 / 427.

194

التحفة الحسينية (فارسي)

از: وحيد بهبهاني: آقا محمدباقر بن محمد اكمل بهبهاني (م 1205 ق).

اين كتاب ترجمه رساله قبلي بوده



[ صفحه 99]



و مولي محمد يحيي (شاگرد وحيد) رساله خود درباره «شك و سهو» را از آن استخراج نموده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم سيد حسن صدر كاظمي بوده است.

الذريعة 3 / 427.



195

التحفة الحسينية (فارسي)

از: ميرزا محمد بن محمدرضا قمي مشهدي صاحب تفسير نفيس «كنزالدقايق» و از شاگردان علامه مجلسي (م 1110 ق).

اين كتاب درباره آداب و مقدمات و تعقيبات نماز و نافله هاي روز و شب، و آداب وصيت و احكام اموات و اعمال هفته و ماه و سال، و آداب سفر و دعاهاي امراض بحث مي نمايد.

نسخه خطي آن نزد سيد محمد واعظ خوانساري - مقيم كاظمين - بوده است.

الذريعة 3 / 429 - 430.



196

تحفة الرضا

از: مير معزالدين محمد بن ابي الحسن موسوي مشهدي، شامل مسائل اجتماعي نماز.

اين رساله مشتمل بر 12 باب بوده و مجموع مسائل ذكر شده در آن 742 مسأله مي باشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس موجود است.

الذريعة 26 / 166.



197

التحفة القدسية في احكام الصلاة اليومية

مؤلف آن شناخته نشد.

در آن به گونه استدلالي مختصر از ابتداي مسائل نماز تا پايان آن بحث نموده و قائل به وجوب عيبي نماز جمعه در صورت وجود فقيه جامع الشرائط گرديده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه حسينيه تستريه (نجف) بوده است.

الذريعة 26 / 171.



198

تحفة المسافر

از: شيخ مشكور حولاوي نجفي بن شيخ محمد جواد (م 20 محرم



[ صفحه 100]



1353 ق).

منظومه اي است درباره نماز مسافر كه در صيدا به سال 1348 ق به چاپ رسيده است.

الذريعة 3 / 468.



199

تحفة المصلّين

از: م، واعظي.

جيبي، 144 - 48 صفحه.

چاپ تهران در 1350 ش.



200

تحفة المصلّين

از: سيد محمد بن احمد حسيني لاهيجاني (ق 12).

صاحب اين رساله احكام شك و سهو و سجده سهو و نماز احتياطي را مطابق با فتوي علامه مجلسي - استادش - به روشي زيبا در جدولهايي تنظيم نموده و در ماه رمضان 1108 ق به پايان رسانيده است.

نسخه خطي آن در 34 برگ به شماره 6659 در كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 17 / 223.



201

التخيير بين القرائة والتسبيح في الاخيرتين: رسالة في ...

از: سيد ابراهيم بن محمد موسوي دزفولي حائري (م حدود 1300 ق).

در اين رساله درباره مخيّر بودن نمازگذار بين خواندن حمد و تسبيحات اربعه در ركعت سوم و چهارم نماز، بحث شده است.

نسخه خطي آن نزد شيخ آقا بزرگ تهراني بوده است.

الذريعة 11 / 141.



202

تذكرة الصلاة (فارسي)

از: حاج شيخ مهدي معزالدوله اي صاحب «تذكرة الصوم».

چاپ تهران، در 207 صفحه وزيري.



203

تذكرة الوداد في حكم رفع اليدين حال القنوت (عربي)

از: مولي محمد اسماعيل بن حسين خاجوئي مازندراني



[ صفحه 101]



(م 1173 ق).

وزيري، 18 صفحه، ضمن جلد اول «رسائل المحقق الخاجوئي» (ص 9 - 27) توسط دارالكتاب الاسلامي، قم در 1369 ش چاپ شده است.



204 و 205

ترتيب قضاء الصلاة الفائتة - رسالة في ... و رسالة في صلاة و صوم المسافر (عربي)

از محقق كركي صاحب جامع المقاصد (م 940 ق).

هر دو ضمن «رسائل المحقق الكركي»، جلد دوم ص 117 - 118 و ص 85 - 87 به چاپ رسيده است.



206

ترجمة الصلاة (فارسي)

از: آقا جمال بن آقا حسين محقق خوانساري (م 1125 ق) صاحب «شرح غررالحكم» و «حاشيه لمعه» و ...

اين كتاب داراي 7 فصل است بدين ترتيب:

1- در اذان و اقامه.

2- در چگونگي نماز و آداب و شرايط آن.

3- تفسير سوره فاتحه.

4- تفسير سوره قدر.

5- تفسير سوره توحيد.

6- تعقيبات نماز.

7- سجده شكر و كيفيت آن.

خاتمه: در چند فائده.

نگاشته شده و نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 3034 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

اين مجموعه شامل رساله هاي ديگري همانند:

1- آداب نماز شب 2- آداب الصلوة 3- شكيات نماز- هر سه از تأليفات علامه مجلسي مي باشد.

فهرست كتابخانه مرعشي 8 / 226 و 10 / 98.



207

ترجمة الصلاة (عربي)

از: شيخ جمال الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد اسدي حلّي (م 841 ق) صاحب «اسرارالصلاة» كه



[ صفحه 102]



پيشتر ياد شد.

رساله اي است در بيان معاني و مفهوم افعال و گفته هاي نماز. و داراي چند فصل مي باشد:

فصل اول: در وضوء.

فصل چهارم: در مفهوم سوره توحيد.

فصل ششم: در معني ذكر.

فصل هفتم: در معني تشهد.

فصل هشتم: در مفهوم سلام.

الذريعة 4 / 113.



208

ترجمة الصلاة

از: سيد حسين حسيني همداني بن علي بن ابي طالب (ق 14).

اين كتاب مختصر و به فارسي مي باشد.

الذريعة 4 / 113.



209

ترجمة الصلاة

از: سيد علي محمد بن سيد محمد بن سيد دلدار علي نقوي لكهنوي (م 1312 ق).

الذريعة 4 / 113 - 114.



210

ترجمة الصلاة (فارسي)

تأليف: محمد بن مرتضي بن محمود - ملا محسن فيض كاشاني - 1091 ق).

اين كتاب با تصاوير بسيار زيباي مساجد و مشاهد اسلامي - در سراسر جهان - با مقدمه و شرح زندگاني فيض به كوشش سيد محمد علي صفير در تهران توسط شركت سهامي افست در سال 1340 ش چاپ شده است.

اين كتاب در هشت دَر مرتب گشته كه عناوين آن عبارتند از:

1- اذان و اقامه.

2- ادعيه افتتاحيه.

3- ترجمه سوره فاتحه.

4- ترجمه سوه قدر و توحيد.

5- ركوع.

6- سجود.

7- قنوت.

8- تشهد و سلام.



[ صفحه 103]



211

ترجمة الصلاة (فارسي)

از: مولي محمد بن نادر علي.

رساله اي است مختصر كه به ترجمه اذكار نماز پرداخته است.

الذريعة 4 / 114.



212

ترجمة الصلاة (فارسي)

از: ميرزا محمدعلي نوري همداني بن ناظم الشريعة.

رساله اي فارسي در آداب و مقدمات و برخي از احكام نماز.

الذريعة 4 / 113.



213

ترجمة الصلاة

از: مهدي قلي بن يوسف كرجي (ق 13).

اين رساله در يك مقدمه و دوازده فصل است و نسخه خطي آن در 46 برگ به شماره 291 در كتابخانه مسجد اعظم قم موجود است.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم / 78.



214

ترجمة الصلاة

از: حاج ملاّ محمود بن ميرعلي مشهدي معاصر شيخ حرّ عاملي صاحب وسائل و از دانشمندان قرن 11 و 12 هجري.

الذريعة 4 / 114.



215

ترجمة الصلاة (فارسي)

مؤلف آن شناخته نشد.

در اين رساله به ترجمه اذان و اقامه و اذكار و اوراد نماز همراه با اشاره به برخي اسرار آن پرداخته شده و نسخه خطي آن در مجموعه شماره 2756 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 7 / 316- 317.



216

ترجمة الصلاة (فارسي)

مؤلف آن شناخته نشد.

در اين رساله احكام نماز همراه با اسرار آن به روشي عرفاني و ترجمه جمله هاي عربي ذكر گرديده اند.

نسخه خطي اين رساله مورخ



[ صفحه 104]



1292 در 56 برگ ضمن مجموعه شماره 19 كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 1 / 28.



217

ترجمه نماز (فارسي)

از: محمد اعجاز حسن (1298 - 1350 ق) صاحب «نجم الهداية»، «شمس الاعتقاد»، «مصائب اهلبيت»، «دليل الخلافة»، «اعجازالخلافة» و «نجم الاعتقاد».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 266.



218

ترجمه نماز و اصول و فروع دين (فارسي)

از: محمد جواد نجفي.

چاپ تهران، در 1351، 36 صفحه، وزيري.



219

ترغيب الصلاة

از سيد ولي حيدر نقوي (1903- 1974 ق) صاحب «كتاب الصحابة».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 391.

220

رسالة في التسليم في الصلاة

از شيخ ابوجعفر محمد بن حسن بن شيخ زين الدين - شهيد ثاني - (م 1030 ق).

الذريعة 11 / 147.



221

رسالة في التسليم في الصلاة و انه واجب او مستحب

مؤلف آن شناخته نشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه حسينيه شوشتريهاي - نجف - بوده است.

الذريعة 11 / 147.



222

تشريح الصلاة (فارسي)

از عبدالجواد بن محمد جعفر (ق 13) تاريخ تأليف: 1279.

در اين رساله حديث «الصلاة



[ صفحه 105]



معراج المؤمن» در 10 فصل تشريح شده و نسخه خطي آن ضمن رساله «تفسير سوره فاتحه» از همو به شماره 5558 در كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 14 / 320.



223

كتاب التعقيب

مؤلف شناخته نشد، اما از نوع نگارش آن معلوم مي گردد كه مؤلف از متأخرين است.

اين رساله در فضيلت و آداب و بعضي از دعاهاي وارده پس از هر نماز نگاشته شده است.

الذريعة 4 / 217.



224

تعقيبات پنجگانه

از: سيد ولي حيدر نقوي (1903 - 1974 ق) صاحب «سراج المضامين».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 319.



225

تعقيبات الصلاة

از: علامه مولي محمد باقر مجلسي اصفهاني (1037 - 1110 ق).

رساله اي است مختصر.

الذريعة 4 / 218.



226

تعقيب الصلاة

از سيد نذر محمد بن سيد صفي الحسنين (1310 - 1388 ق) صاحب «ترجمه عروة الوثقي».

مطلع الانوار / 680.



227

تعقيبات الصلوات

از: شيخ جمال الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد حلّي اسدي (م 842 ق) صاحب «اسرارالصلاة» و «ترجمة الصلاة» كه پيشتر ياد شد.

الذريع 4 / 218.



228

تعقيبات الصلوات

از: محقق كركي شيخ نورالدين علي بن حسين بن عبدالعالي (م 940



[ صفحه 106]



ق: مقتداي حق) صاحب «جامع المقاصد في شرح القواعد»

الذريعة 4 / 218 - 219.



229

تعقيبات الصلوات

از: سيد كاظم بن باقر موسوي كشميري (ق 13).

در آن فوائد تاريخي و برخي مطالب ديگر يافت مي شود.

نسخه خطي آن در كربلا نزد شيخ ابوالقاسم خويي بوده است.

الذريعة 4 / 219.



230

تعقيبات الصلوات (فارسي)

ظاهراً از نوشتجات صدرالدين محمد تبريزي - شاگرد شيخ بهايي (م 1030 ق)- بوده باشد.

مؤلف براي تأييد استحباب تعقيبات نمازيه آيه «فاذا فرغت فانصب و الي ربك فارغب» تمسك مي جويد.

الذريعة 4 / 218.



231

تعقيبات الصلوات (فارسي)

از: مولي محمد جعفر معاصر يا شاگرد علامه مجلسي.

مؤلف اين رساله را از «مقباس المصابيح» مجلسي انتخاب نموده و سند دعاها را حذف و فضيلت و ثواب آنها را ياد نموده است.

نسخه خطي آن- به كتابت خطاط برجسته ميرزا ابراهيم قمي در 1114 ق - در كتابخانه سيد نصرالله تقوي در تهران بوده است.

الذريعة 4 / 218.



232

تعقيبات الصلوات

از: ميرزا محمدعلي مدرسي چهاردهي (م 1334 ق) - استاد شيخ آقا بزرگ تهراني - و صاحب «شرح صحيفه سجاديه» و «شرح وقت و قبله» شرح لمعه.

الذريعة 4 / 219 ش 1096.



233

تعقيبات الصلوات (فارسي)

مؤلف آن شناخته نشد.



[ صفحه 107]



رساله اي است در 30 صفحه و در 1166 ق توسط آقا زين العابدين وقف كتابخانه آستان قدس رضوي گرديده است.

الذريعة 4 / 218.



234

التعقيبات العامة

خطّاط بزرگ قرن دوازدهم: ميرزا احمد نيريزي اين رساله را در سال 1149 ق در 159 ورقه نگاشته و در سال 1312 ق وقف كتابخانه آستان قدس رضوي گرديده است.

الذريعة 4 / 219.



235

التعقيبات المختّصه

از ميرزا عبدالعلي نواب يزدي خطاط (ق 13 هـ).

وي اين رساله را در بيان تعقيباتي كه به هريك از نمازهاي واجب اختصاص دارد، جهت ميرزا ابراهيم خان ظهيرالدوله كرماني در سال 1221 ق در 26 ورقه نگاشته و در 1292 ق وقف كتابخانه آستان قدس رضوي گرديده است.

الذريعة 4 / 219.



236

تعقيبات نماز (فارسي)

از: سيد احمد حسيني.

در اين رساله 40 برگي تعقيبات نمازها با اسناد صحيح گردآوري شده و نسخه خطي آن به شماره 2463 در كتابخانه مسجد اعظم قم موجود است.

فهرست كتابخانه مسجد اعظم / 87.



237

تعقيبات نماز

از: شيخ محمدباقر نجم آبادي تهراني (م 1347 ق).

نسخه خطي آن - در 101 برگ - به شماره 128 در كتابخانه حسينيه شوشتريها موجود بوده است.

نسخه هاي خطي (دفتر يازده و دوازده) / 792.



238

تعقيبات نماز

از: سيد محمد باقر بن اسماعيل



[ صفحه 108]



خاتون آبادي.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 660 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 2 / 255- 254.



239

تعقيبات نماز پنجگانه

از: كريم بن ابراهيم.

بخش اول كتاب در تعقيبات مشتركه و بخش دوم آن تعقيبات مختصّه نمازهاي يوميه مي باشد.

چاپ تبريز، 1295، جيبي.



240

التعقيبات النهارية

ميرزا احمد نيريزي - خطاط مشهور قرن دوازدهم-.

در اين رساله 129 ورقي تعقيبات نمازهايي كه در روز خوانده مي شود، را نگاشته، و بين خطوط ادعيه نيز ترجمه برخي از آنها را نگاشته است.

تاريخ وقف به كتابخانه آستان قدس رضوي: 1229 ق.



241

تعليم الصلاة

از: سيد مرتضي عسكري مؤلف «عبدالله بن سبا»، «مأة و خمسين صحابي مختلق»، «معالم المدرستين»، «نقش ائمه در احياء دين» و ...

رقعي، 92 صفحه (مصوّر).

چاپ: تهران، از انتشارات المجمع العلمي الاسلامي، 1364 ش.



242

التعويل علي اذان الغير في دخول الوقت - رسالة في ... (عربي)

از: مولي محمد اسماعيل خاجوئي مازندراني اصفهاني (م 1173 ق) صاحب «فضل الفاطميين»، «هداية الفؤاد الي احوال المعاد»، «بشارت الشيعة» و ...

وزيري، 10 ص (ضمن «رسائل المحقق الخاجوئي» 1 / 215 - 227) در قم، توسط دارالكتاب الاسلامي، در 1369 ش چاپ شده است.



243

تقويم الصلاة (فارسي)

از: سيد محمد طاهر بن رضي الدين



[ صفحه 109]



محمد حسيني از دانشمندان عصر سلطان حسين صفوي.

رساله اي است كه وي به شكلي جالب مطابق با فتاواي شهيد اول و شهيد ثاني، همراه با جدولهايي در يك مقدمه و سه باب و يك خاتمه تنظيم نموده است.

نسخه اصل در 43 صفحه بزرگ نزد سيد نصرالله تقوي (ره) بوده اين رساله با فتاواي سيد ابوالحسن اصفهاني و ميرزا محمد فيض قمي تطبيق شده و در 1364 ق در تهران به چاپ رسيده است.



244

التكبير و التهليل قبل الخطبة في صلاة الاستسقاء - رسالة في ...

از: مولي عبدالله بن حسين تستري (م 1021 ق) - استاد مولي محمد تقي مجلسي - نسخه خطي آن در كتابخانه شريعت اصفهاني بوده است.

الذريعة 11 / 155.



245

تكريرالبسملة جهراً و اخفاتا في الاخيرتين و انه احوط - رساله في ...

از: شيخ احمد بن صالح بحراني آل طعان (م 1315 ق).

الذريعة 11 / 155.



246

التهجد

از: ابوالفرج قناني كاتب: محمد بن علي بن يعقوب بن اسحق بن ابي قرّة صاحب «عمل الجمعة»، «عمل الشهور» و «معجم رجال ابي المفضل» از مشايخ نجاش (م 450 ق).

رجال نجاشي 2 / 326.



247

التهجدية (فارسي)

از: آقا رضي قزويني: محمد بن حسن (م 1096 ق).

نسخه خطي آن نزد سيد نصرالله تقوي در تهران بوده است.

الذريعة 4 / 503.



248

التهجديه (فارسي)

در آداب نماز شب است.

از: محمد حسين شمس المعالي (ق 13).

نسخه خطي آن مورخ 1283 ق به



[ صفحه 110]



شماره 1873 در كتابخانه مدرسه فيضيه قم موجود است.

فهرست كتابخانه فيضيه 2 / 40 (بخش دوم).



249

تهذيب الاحكام - كتاب الصلاة من ... (عربي)

شرح مقنعة مفيد است.

متن از: ابوعبدالله بغدادي - شيخ مفيد - (م 413 ق).

شرح از: ابوجعفر طوسي - شيخ الطائفة - (م 460 ق.)

بخش ويژه صلاة جلد دوم و سوم (دو جلد) كتاب را تشكيل داده است.

چاپ دارالكتب الاسلامية، تهران، 1365 ش / 1407 ق.



250

جامع احاديث الشيعة - كتاب الصلاة من ... (عربي)

به اشراف آية الله العظمي بروجردي (1293- 1381 ق) صاحب «تنقيح اسانيد الكافي»، «تنقيح اسانيد التهذيب» و «تنقيح اسانيد الاستبصار».

مجلد چهارم تا هفتم كتاب (چهار جلد) به جمع آوري احاديث ويژه «صلاة» اختصاص يافته است.

چاپ دوم، چاپخانه مهر، قم، 1396 ق، چاپ اول قسمتي از كتاب صلاة در يك جلد رحلي انجام شده است.



251

جامع المدارك في شرح المختصر النافع - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از محقق حلّي شيخ ابوالقاسم جعفر بن حسن بن سعيد (602- 676 ق) صاحب «الشرايع الاسلام».

شرح از مرحوم آية الله حاج سيد احمد موسوي خوانساري (1309- 1405 ق) صاحب «العقائد الحقة»، «توضيح المسائل» و «مناسك حج».

احكام صلوة در 357 صفحه از جلد اول كتاب مطرح شده است.

چاپ دوم، كتابفروشي صدوق، تهران، 1405 ق / 1364 ش.



252

جامع المقاصد في شرح القواعد - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از: آية الله علامه ابومنصور حسن



[ صفحه 111]



ابن سديدالدين يوسف بن مطهر حلّي (648 - 726 ق) صاحب «الالفين»، «منهاج الكرامة»، «مبادي - الوصول»، «نهاية الاحكام»، «نهج الصدق» و ...

شرح از: محقق ثاني ابوالحسن نورالدين علي بن عبدالعالي كركي عاملي (م 940 ق) صاحب «الجعفرية»، «النجمية» و ...

تحقيق از مؤسسة آل البيت عليهم السلام لاحياء التراث.

مسائل صلاة جلد دوم كتاب را به خود اختصاص داده است.



253

الجعفرية (عربي)

از: محقق ثاني علي بن عبدالعالي كركي (م 940 ق).

در اين رساله پس از يك مقدمه (تعريف صلاة لغةً و شرعاً و ايراد بر برخي از تعاريف) و چهار باب (1- طهارت 2- مقدمات صلوة 3- افعال صلوة 4- توابع شامل: منافيات، احكام سهو، قضاء، قصر و شروط آن و جماعت) به خاتمه در باقي نمازها مانند: جمعه، عيدين، طواف، آيات، نذر، استسقاء و نماز روز غدير پرداخته شده است.

ضمن مجموعه «رسائل المحقق الكركي» ج 1 ص 77 - 135 توسط كتابخانه آية الله نجفي مرعشي در 1369 ش به چاپ رسيده است.

بر اين رساله شروح، حواشي و ترجمه هاي متعددي نگاشته شده كه تعدادي از آنها را اينجا ياد مي كنيم:



254

التحفة الرضوية في شرح الجعفرية (عربي)

از: شيخ شرف الدين يحيي بحراني بن عزّالدين حسين - جانشين استادش (محقق كركي) در يزد.

نسخه خطي آن - به خط شارح - در كتابخانه مرحوم محدث نوري بوده است.

الذريعة 3 / 436.



255

ترجمه جعفريه (فارسي)

اصل از: محقق كركي علي بن عبدالعالي عاملي (م 940 هـ)

ترجمه از حسن بن غياث استرابادي.



[ صفحه 112]



نسخه خطي آن مورخ 1083 ق به شماره 304 در (75 برگ) در كتابخانه دانشكده الهيات دانشگاه تهران موجود است.

فهرست كتابخانه دانشكده الهيات / 28.



256

ترجمه «رسالة الجعفرية» (فارسي)

مترجم: شناخته نشد.

اين ترجمه در يك مقدمه و چهار باب و خاتمه اي منظم گرديده و نسخه خطي آن - كتابت مولي محمد يزدي در 1122 ق - نزد شيخ آقا بزرگ تهراني بوده است.

الذريعة 4 / 94.



257

ترجمه الجعفرية (فارسي)

مترجم شناخته نشد.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 4208 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله نجفي 11 / 209.



258

الحيدرية في شرح الجعفرية

از: مولي شاه طاهر بن رضي الدين اسماعيلي حسيني.

تاريخ تأليف: 950 ق.

نسخه خطي آن نزد مرحوم آقا شيخ محمد صالح جزايري بوده است.

الذريعة 7 / 125.



259

شرح الجعفرية

از: ملا علي اكبر بن ابراهيم خوانساري (م 1271 ق).

شرح مزجي مختصري است كه مولي محمد تقي اردكاني بر آن تقريظ نوشته است.

نسخه خطي آن در 198 برگ به شماره 89 در كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 1 / 92.



260

شرح الجعفرية (عربي)

از شيخ علي بن عبدالعالي ميسي



[ صفحه 113]



(م 938 ق).

الذريعة 5 / 110 - 111.



261

شرح الجعفريه (عربي)

از: شيخ علي بن عبدالعالي كركي عاملي - محقق ثاني - (م 940 ق) صاحب جامع المقاصد و مصنف متن جعفريه.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 5 / 110 - 111.



262

شرح الجعفريه

از: شيخ عيسي بن محمد جزائري (م حدود 1060 ق)

الذريعة 5 / 110 - 111.



263

شرح الجعفريه

شارح شناخته نشده است.

الذريعة 5 / 110 - 111.



264

الغروية في شرح الجعفرية - الفوائد الغروية (عربي)

از: سيد شرف الدين علي حسيني استرابادي نجفي صاحب «تأويل الآيات الظاهرة في فضل العترة الطاهرة» - شاگرد محقق كركي (م 940 ق)- اين شرح در زمان استادش و به گونه قال - اقول نگاشته شده و در محرم 933 ق از آن فراغت جسته است.

نسخه خطي آن نزد مرحوم علامه شيخ محمدرضا فرج الله و حاج سيد علي شهرستاني بوده است.

الذريعة 16 / 45 - 46 و 16 / 352- 353.



265

الفوائدالعلية في شرح الرسالة الجعفرية (عربي)

از: فاضل جواد: شيخ جواد كاظمي، از شاگردان شيخ بهايي و صاحب «غاية المأمول في شرح زبدة الاصول».

اين رساله شرح مزجي مفصلي - در پانزده هزار سطر- بر جعفريه



[ صفحه 114]



بوده كه شارح در ربيع الثاني 1032 ق از آن فراغت جسته و نسخه خطي آن نزد مرحوم آية الله سيد حسن صدر بوده است.

و دو نسخه خطي از آن نيز در كتابخانه آية الله مرعشي نجفي به شماره 6922 و 6100 موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله نجفي: 18 / 112، 16 / 105- الذريعه 16 / 350.



266

المطالب المظفرية في شرح الجعفرية (عربي)

از: سيد امير محمد بن ابي طالب موسوي استرابادي (از دانشمندان قرن 10 هجري).

اين كتاب شرح مزجي - آميخته با متن - متوسطي بر رساله جعفريه بوده كه اواخر زندگاني استادش محقق ثاني نگاشته است.

نسخه هاي خطي فراواني از آن در كتابخانه مرحوم آية الله نجفي مرعشي، از جمله به شماره هاي 1521، 2905، 5228، 7916 و در ضمن مجموعه 5370 موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 8 / 102، 14 / 26، 20 / 245 و 14 / 154.

الذريعه 21 / 140.



267

الجمع بين الصلاتين (عربي)

از: ابونصر محمد بن مسعود عياشي صاحب «تفسير العياشي» (ق 4).

از دانشمندان بزرگ شيعه كه منزلش درالعلم بوده است.

رجال النجاشي 2 / 250.



268

جواب ابي الفرج ابن اسحق عمّا يفسد الصلاة (عربي)

از: شيخ مفيد محمد بن محمد بن نعمان بغدادي (م 413 ق) پيشواي شيعيان در قرن چهارم هجري.

رجال نجاشي 2 / 331.



269

جوازالتنفل

از: شيخ عبدالله بن صالح سماهيجي بحراني (م 1135 ق).



[ صفحه 115]



مؤلف در اين رساله در صدد اثبات برتري نماز نافله بر تعقيبات مابين نماز صبح و طلوع خورشيد مي باشد.

الذريعة 5 / 243.



270

جوازالتنفل ممّن عليه الفريضة

از مولي عبدالله بن حسين تستري اصفهاني (م 1021 ق) - استاد مولي محمد تقي مجلسي.

مؤلف در صدد اثبات جايز بودن خواندن نافله بر كسي كه نماز واجب بر ذمه اوست، برآمده و نسخه اي از آن - كه در 1068 ق نگاشته شده - در كتابخانه شيخ الشريعة اصفهاني بوده است.

الذريعة 5 / 243.



271

جوازالصلاة جنب الشباك المحاذي لقبر المعصوم

از: شيخ يوسف بحراني (م 1186 ق) صاحب «الحدائق الناظرة».

مؤلف در اين رساله به ردّ كساني كه منع از خواندن نماز در كنار قبر معصوم مي نمايند، پرداخته و در آخر آن به كساني كه در داخل شدن در مشاهد مشرفه ادب را رعايت نمي كنند، انتقاد مي كند.

الذريعة 5 / 244.



272

جوازالصلاة في المحمول النجس

از: شيخ محمد حسن بن حاج محمد صالح آل كبّه بغدادي (م 1336 ق) از مراجع تقليد بوده است.

الذريعة 5 / 244.



273

جوازالفائتة في وقت الحاضرة

از ميرزا سيد جعفر بن ميرزا علي نقي بن حاج آقا بن سيد مجاهد طباطبايي - صاحب مناهل و مفاتيح - بن سيد علي طباطبايي - صاحب رياض - (م 1321 ق).

مؤلف در آن به اثبات جواز خواندن نماز قضاء در وقت وجوب واجب ديگر پرداخته است.

الذريعة 5 / 245.



[ صفحه 116]



274

جوازالفائتة في وقت الحاضرة

از: مولي عبدالله بن حسين تستري - استاد ملا محمد تقي مجلسي - (م 1021 ق).

نسخه خطي اين رساله همراه با رساله ديگرش - جواز التنفل ممن عليه الفريضة - كه پيشتر ياد شد در كتابخانه شريعت اصفهاني بوده است.

الذريعة 5 / 245.



275

جواهرالكلام في شرح شرايع الاسلام - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: شيخ محمد حسن نجفي بن شيخ باقر اصفهاني (م 1266 ق) صاحب «نجاة العباد».

بخش ويژه «صلاة» مجلّدات هفتم تا چهاردهم (هشت جلد) كتاب جواهر را تشكيل داده اند.

چاپ هفتم، در احياءالتراث العربي، بيروت، 1410 ق.



276

جواهرالمسائل (فارسي)

از: مولي محمد مهدي بن محمد باقر محلاتي.

وي مسائل اين كتاب را از كتاب مهم «مطالع الانوار» - تأليف سيد محمدباقر حجة الاسلام شفتي- برگرفته تا مقلدين سيد به آساني به فتاوي ايشان دسترسي داشته باشند.

نسخه خطي آن در كتابخانه سيدآقا تستري بوده است.

الذريعة 5 / 280.



277

الجوهرة المضيئة در مسائل طهارت و صلاة

كتابي است بزرگ كه سيد عبدالله شبّر كاظمي (م 1242 ق) - كه از كثرت تأليفات وي را مجلس دوم لقب داده اند - به رشته تحرير درآورده است.

الذريعة 5 / 294.

278

الجهر والاخفات

شامل بحث جهر و اخفات در دو ركعت آغازين نماز.

از: مولي عبدالله بن حسين تستري (م 1021 ق).



[ صفحه 117]



اين رساله همراه با دو رساله ديگر او كه پيشتر ياد شد در كتابخانه شريعت اصفهاني بوده است.

الذريعة 5 / 302.



279

الجهر والاخفات

شامل بحث جهر و اخفات تسبيحات اربعه در ركعت سوم و چهارم.

از: شيخ عبدالله بن شيخ عباس ستري بحراني (م حدود 1270 ق).

الذريعة 5 / 302 به نقل از «انوارالبدرين».



280

الجهر والاخفات (فارسي)

از: سيد علي بن ابي القاسم رضوي لاهوري (ق 14).

در سال 1322 ق چاپ شده است.

الذريعة 5 / 302.



281

الجهر والاخفات

شامل بحث جهر و اخفات در ركعت سوم و چهارم - براي امام و مأموم -.

از: شيخ علي بن محمد بن علي مقابي بحراني.

تاريخ تأليف: 1176 ق - جهت شيخ سليمان بن شيخ حسين بحراني.

نسخه خطي آن در كتابخانه سيد محمد علي سبزواري در كاظمين بوده است.

الذريعة 5 / 302.



282

كتاب الجهر «بسم الله الرحمن الرحيم».

از: ابوالعباس بن عقده زيدي جارودي: احمد بن محمد بن سعيد سبيعي همداني- (م 333 ق).

وي به خاطر عظمت و امانت و ثقه بودنش در كتابهاي اصحاب اماميه ذكر مي گردد.

رجال النجاشي 1 / 240.



283

چرا نماز بخوانيم؟ (فارسي)

از: محمد ناصري.

عنوان مقالات آن عبارتند از:



[ صفحه 118]



آثار رواني نماز، نماز و تلقين به نفس، آثار اخلاقي نماز، آثار بهداشتي نماز، آثار اجتماعي نماز و چرا بايد نماز به عربي خوانده شود؟

چاپ تهران، 1351 ش، 76 صفحه، رقعي.



284

چراغ ايمان (فارسي)

از: ملا محمد حسن بن محمد حسين نيستانكي نائيني (م 1354 ق).

اين كتاب علاوه بر احكام و آداب نماز شب، شامل برخي از نمازهاي مستحبي و دعاهاي مجرّب و ادعيه درمان دردها نيز مي باشد.

الذريعة 5 / 306.



285

الحدائق الناظرة في احكام العترة الطاهرة - كتاب لصلاة من... (عربي)

از: شيخ يوسف بن احمد بن ابراهيم درازي بحراني (م 1186 ق) صاحب «كشكول، «لؤلؤة البحرين» «سلاسل الحديد»، «الدررالنجفية» و ...

احكام و مسائل صلوة جلد ششم تا يازدهم (شش جلد) كتاب را به خود اختصاص داده است.

چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامي، قم.



286

حدودالصلوات الخمس

از: شايد (؟) بنياد حسيني.

در اين رساله مختصر چهارصد حدّ نماز تمام به گونه اي مختصر شمرده شده است و نسخه خطي آن مورخ 1012 ق در 4 برگ ضمن مجموعه شماره 5133 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 13 / 338.



287

حقيقة الصلاة (عربي)

تأليف قاضي سعيد قمي (متوفاي 1103 ق).

اين كتاب با قلمي عارفانه و شيوه خاص حكيم قاضي سعيد نوشته شده است.

چاپ تهران، انتشارات دانشگاه، 1339 ش، 124 صفحه، وزيري.

مقدمه و حواشي از سيد محمد باقر



[ صفحه 119]



سبزواري استاد دانشگاه تهران دارد.



288

حقيقت نماز (فارسي)

از: عبدالعظيم صدوقي اردبيلي.

در اين رساله معاني اذكار و اوراد نماز بيان شده است.

همراه با رساله «سعادت بشر» و «تفسير آية الكرسي» از همين مؤلف در اردبيل، چاپخانه صابر، در 1329 ش چاپ شده است.



289

رسالة في «حكم التنفل قبل صلاة العيد و بعدها»

از: ملا اسماعيل خاجوئي مازندراني (م 1173 ق).

ضمن «رسائل المحقق الخاجوئي» 2 / 127 - 137.

در قم، توسط دارالكتاب الاسلامي، در 1369 ش چاپ شده است.



290

رسالة في «حكم الظن في الصلاة» و بيان كيفية صلاة الاحتياط

از: آية الله سيد محمد كاظم يزدي طباطبايي صاحب «عروة الوثقي» (1256- 1337 ق).

چاپ تهران، در 1316 ق، 20 صفحه، رحلي.



291

حكمت و فلسفه نماز و روزه (فارسي)

تأليف: نبوي.

اين كتاب درباره اهميت و آداب و شرائط باطني و معنوي نماز و مذمت بي اعتنايي و تندخواندن و احكام نمازهاي يوميه و طهارت و شكيات و نمازهاي مستحبي نگاشته شده است.

چاپ چهارم تهران، مكتب قرآن، 1363 ش، 80 صفحه، جيبي (مصور).



292

الخاتمة في خلل الصلاة

از: سيد محمد تقي بن سيد حسن عطار بغدادي (م 1346 ق).

كتابي است بزرگ كه در آن از تمام مسائل «خلل» نماز، بحث نموده و نسخه خطي آن نزد فرزند مؤلف در نجف بوده است.

الذريعة 7 / 131.



[ صفحه 120]



293

خلاصة المسائل (فارسي)

از: حاج ملا احمد نراقي (م 1244 ق) صاحب «معراج السعادة»، «المستند»، «عوائدالايام»، «مثنوي طاقديس»، «سيف الامة» و «مناهج الاحكام».

رساله عمليه است شامل مسائل طهارت و صلاة كه براي عمل مقلدين خود تأليف نموده است.

الذريعة 26 / 290.



294

الخلاف - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: شيخ الطائفة محمد بن حسن طوسي (385 - 460 ق).

مباحث ويژه صلاة در 477 صفحه از جلد اول كتاب مطرح شده است.

چاپ دفتر انتشارات اسلامي، قم، 1407 ق.

الخلل في الصلاة

بسياري از دانشمندان تحت اين نام كتاب يا رساله اي نوشته اند مانند:



295

ميرزا ابراهيم بن ابوالفتح زنجاني (م 1351 ق).



296

شيخ جمال الدين احمد بن محمد بن فهد اسدي حلّي (م 841 ق).

نسخه خطي آن به قلم شاگردش شيخ علي حلّي - كتابت 837 ق - در كتابخانه سيد حسن صدر ديده شده است.



297

شيخ محمد باقر گلپايگاني نجفي (م 1332 ق) - از افاضل شاگردان آخوند خراساني-.

نسخه خطي آن نزد شاگردش سيد صادق رشتي بوده است.



298

سيد محمد باقر حجت طباطبائي حائري (م 1331 ق) - از نوادگان سيد محمد مجاهد-.

نوشته وي بزرگ بوده و در همه جوانب خلل بحث نموده است.



[ صفحه 121]





299

ميرزا حبيب الله رشتي (م 14- ج2- 1312 ق)- از بزرگان شاگردان شيخ انصاري و صاحب «بدايع الافكار».

تأليف ايشان، مجلّد بزرگي از شرح - آميخته با متن - شرايع وي مي باشد.



300

آقا حسن نجم آبادي بن ابراهيم بن باقر (م حدود 1284 ق) - از بزرگان شاگردان شيخ انصاري-.

نسخه خطي آن در كتابخانه حسينيه شوشتريها در نجف مي باشد.



301

حاج محمد حسن آل كبه بغدادي بن محمد صالح. (1269 - 1336ق).

اين رساله مختصر و در مهمات مباحث خلل بوده و نسخه خطي آن در كتابخانه وي موجود است.



302

مولي حسينقلي در جزيني همداني (م 1311 ق). از اعيان تلامذه شيخ انصاري و برترين عالم اخلاقي حوزه نجف - استاد حاج ميرزا جواد آقاملكي-.



303

مولي محمد طاهر بن محمد حسين شيرازي قمي (م 1098 ق) - صاحب «تحفة الاخيار» و «حجة الاسلام» - پيشواي نهضت علماء بر عليه صوفيه در قرن يازدهم.

اين رساله به فارسي مي باشد.

الذريعة 14 / 211 ش 2235.



304

ميرزا محمد علي مدرسي چهاردهي (1252 - 1334 ق) استاد شيخ آقا بزرگ تهراني.

اين رساله از تقريرات درس استادش- سيد حسين كوهكمري- فراهم آمده و نسخه خطي آن نزد نواده اش در تهران موجود مي باشد.



305

مولي محمد علي بن محمد - حسن خوانساري (1254- 1332 ق) - از شاگردان ميرزاي شيرازي و سيد



[ صفحه 122]



حسين كوهكمري- نسخه خطي آن در كتابخانه مشهورش در نجف بوده است.



306

ميرزا محمد تنكابني (م 1302 ق) - صاحب قصص العلماء و از شاگردان صاحب ضوابط و شيخ انصاري-.



307

ميرزا محمد بن محمد باقر: فاضل ايرواني (م 1306 ق).



308

حاج مولي محمد بن عاشور كرمانشاهي از علماء تهران در عهد فتحعليشاه قاجار.

نسخه خطي ناقص آن در كتابخانه نواده اش در تهران بوده است.



309

علامه سيد محمد بن قاسم فشاركي (1253- 1316)- استاد ميرزاي نائيني و حاج شيخ عبدالكريم حائري-.

كتاب برآمده از درس استادش ميرزاي شيرازي مي باشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ آقابزرگ تهراني موجود است.



310

شيخ محمد بن قاسم حجّي براني نجفي.

نسخه خط مؤلف - تاريخ فراغت 1269 ق - نزد ميرزا محمد علي مدرسي چهاردهي بوده است.



311

سيد ميرزا محمد بن حبيب الله فقيه رضوي مشهدي (م 1264 ق).

كتاب او شرح «خلل» شرايع مي باشد.



312

ميرزا محمد بن حسن شيرواني اصفهاني (م 1098 ق)- داماد ملا محمد تقي مجلسي.

كتاب فارسي بوده و مرتب بر سه فصل: عمد، سهو و شك مي باشد.

نسخه خطي نزد سيد ابوالقاسم خوانساري در نجف بوده است.



[ صفحه 123]



313

شيخ منصور بن محمد امين انصاري دزفولي - برادر شيخ انصاري-.

نسخه خطي آن در دزفول بوده است.

الذريعة 26 / 291.



314

سيد محمد مهدي بن مرتضي طباطبائي بروجردي - سيد بحرالعلوم- (م 1212 ق).

نسخه خطي آن- همراه با «صلاة المسافر» نزد شيخ عبدالحسين حلّي بوده است.



315

ميرزا نصرالله مدرس مشهدي (م 1291 ق).



316

شيخ نعمة بن شيخ علاءالدين نجفي (م 1293 ق).



317

الخلل (عربي)

مؤلف شناخته نشد، امّا از آنجا كه نسخه خطي اين رساله همراه با نسخه هاي خطي ساير تأليفات محقق كركي (م 940 ق) در كتابخانه هاي مختلف ديده شده است، لذا احتمال مي رود كه آنهم از تصنيفات محقق ثاني باشد.

اين رساله در پايان كتاب «بيان» شهيد اول - چاپ تهران، 1322 ق - به چاپ رسيده است.

الذريعة 7 / 247- 251.



318

خلل الصلاة - رسالة في ... (عربي)

تقريرا بحث: آية الله حاج ميرزا حسين نائيني (... م 1355 ق) صاحب «تنبيه الملة و تنزيه الامة» است.

از: آقا شيخ محمد ابراهيم بن شيخ علي كلباسي نجفي.

پايان تأليف: 1348 ق.

الذريعة 4 / 368.



319

الخلل - رسالة في ... (عربي)

تقريرات درس حاج سيد حسين كوهكمري (م 1299 ق) است.

از سيد محمد بن هاشم موسوي



[ صفحه 124]



هندي- داماد صاحب جواهر- (1242- 1323 ق) و صاحب «كشكول» در 19 جلد.

نسخه خطي آن در كتابخانه فرزندش علامه سيد رضا هندي بوده است.

الذريعة 4 / 386.



320

الخلل في الصلاة (عربي)

از: سيد صدرالدين محمد بن عبدالمهدي حسيني مرعشي شوشتري (ق 13).

نسخه خطي آن- به خط مؤلف- به شماره 13497 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 240.



321

الخلل - رسالة في ... (عربي)

تقريرات بحث: شيخ مرتضي انصاري (1214- 1281).

از: حاج ميرزا محمد حسن آشتياني (م 1319 ق) صاحب «بحرالفوائد في شرح الفوائد» پيشواي بزرگ تهران در ابتداي قرن چهاردهم و اولين ناشر آراء و مباني شيخ انصاري در ايران.

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم آقا سيد محمد لواساني بوده است.

الذريعة 4 / 375.



322

الخلل - رسالة في ... (عربي)

تقريرات بحث شيخ انصاري (م 1281 ق)

از: سيد محمد طاهر بن سيد اسماعيل موسوي دزفولي (م 1318 ق) - داماد شيخ - اين رساله در كتابخانه مرحوم آقا سيد احمد سبط الشيخ بوده است.

الذريعة 4 / 377 - 378.



323

الخلل في الصلاة (عربي)

تقريرات درس آية الله شيخ مرتضي انصاري (1214 - 1281 ق).

صاحب «المكاسب»، «فرائدالاصول»، «الطهارة» و «الصلاة».

مؤلف آن شناخته نشد.

نسخه خطي آن به شماره 11584



[ صفحه 125]



در كتابخانه آستان قدس رضوي يافت مي شود.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 25 و 687.



324

الخلل الواقع في الصلاة - رسالة في ... (عربي)

از: مرحوم آية الله حاج آقا مرتضي حايري يزدي (1334 - 1406 ق). صاحب ابتغاء الفضيلة.



325

الخلواتية في النوافل (-الصلواتيه) (عربي)

از: سيد عبدالله بن ابي القاسم بلادي بوشهري بهبهاني (م 1372 ق).

و شايد اين، همان «ضياءالمستضيئين» كه در 1322 ق به چاپ رسيده است، باشد.

الذريعة 7 / 251 - 252.



326

خيرالزاد ليوم التناد (عربي)

از: شيخ عبدالحسين بن حاج جواد بغدادي (م 1365 ق).

چاپ بغداد، 1340 ق.

در اين كتاب يكهزار مسئله پيرامون واجبات نماز ذكر گرديده است.

الذريعة 7 / 284.



327

دانستنيهاي نماز (فارسي)

از: سيد محمد شيرازي.

ترجمه از: حسين شاهرودي.

چاپ قم: كانون نشر انديشه هاي اسلامي، 1368 ش، رقعي، 40 صفحه، چاپ سوم.



328

درراللئالي في الصلاة (عربي)

از: ميرزا عبدالغني قراچه داغي اهري (م بعد از 1300 ق).

اين كتاب ارجوزه اي در تكميل «الدرة المنظومة» سيد بحرالعلوم بوده و در تهران به چاپ رسيده است.

علامه تهراني از نظم آن بسيار خوشش آمده و گويد: نظمها في غاية الجودة والسلاسة.

الذريعة 8 / 133.



[ صفحه 126]



329

الدررالمنظومة في الصلاة المحتومة (عربي)

از: شيخ سليمان بن عبدالله ماحوزي بحراني (م 1121 ق).

رساله اي است در 35 برگ كه در رجب 1108 ق به پايان رسيده و در آن احكام نماز را به صورت فتوا ذكر مي نمايد.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 6418 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 17 / 26.



330

الدرّ النضيد في فقه الصلاة (عربي)

از: شيخ جمال الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن محمد بن فهد حلّي (م 841 ق) صاحب «عدّةالداعي»، «التحصين في صفات العارفين»، «المهذب البارع في شرح المختصر النافع»، «المقتصر في شرح الارشاد» و غيره.

الذريعة 8 / 80 و ريحانة الادب 6 / 109.



331

الدرة البهية في مسائل التحية (عربي)

از: محمد تقي بن محمد حسن مجلسي اصفهاني.

در اين كتاب پيرامون مسائل تحيت و سلام به هنگام خواندن نماز بحث و گفتگو شده و براي دومين بار در 91 صفحه وزيري به چاپ رسيده است.



332

الدرة المنظومة (عربي)

از: سيد بحرالعلوم محمد مهدي بن سيد مرتضي طباطبائي بروجردي (م 1212 ق) صاحب «تحفة الكلام في تاريخ مسجد الحرام»، «الفوائد الرجالية»، «اصالة البرائة» و ...

منظومه اي است حاوي بخش طهارت و صلاة - تا نماز طواف - كه مورد توجه فقهاء والامقام شيعه قرار گرفته و بر آن شرح و حاشيه و ملحقات و تتميم نگاشته اند. و در ايران چندين بار به چاپ رسيده است.

شيخ محمد علي اعسم قصيده اي در 18 بيت در وصف اين كتاب سروده است.

برخي از شروح آن عبارتند از:



[ صفحه 127]



333

تكميل الدرّة (عربي)

از: سيد محمدباقر بن ابي القاسم الحجة الطباطبائي الحائري (1273 - 1331 ق) كه آنرا با افزودن تتمه صلاة و حج تكميل كرده است.

الذريعة 3 / 341.



334

الجوهرة النجفية في شرح «الدرة البهية» (عربي)

از: مولي محمد بن محمد صادق صاحب «الشرايع المحمدية».

الذريعة 13 / 240.



335

حاشيه برالدرة المنظومة

از: سيد مير محمد عباس لكهنوي تستري (م 1306 ق).

الذريعة 6 / 85.



336

خزائن الاحكام في شرح الدرة المنظومة (عربي)

از: مولي آغا بن عابد بن رمضان شيرواني دربندي (م 1286 ق) صاحب «خزائن الاصول» و «الجوهرة الاسطرلابية» و «اسرارالشهادة».

وي در اجازه به شاگردش ميرزا محمد رضي خان هندي مي گويد: خزائن الاحكام در يكصد هزار سطر نگاشته شده ست.

الذريعة 7 / 152.



337

شرح ميرزا آقا - ابوتراب - قزويني حائري - شاگرد صاحب «جواهر» و صاحب «ضوابط» - (م بعد 1292 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ آقا بزرگ تهراني بوده است.



338

شرح مولي محمد اسماعيل عقدائي يزدي.



339

شرح مولي محمد باقر كرهرودي سلطان آبادي (1257 - 1315 ق).



340

شرح شيخ جواد طارمي زنجاني صاحب «حاشية القوانين» و «تكميل الايمان» و ...



[ صفحه 128]





341

شرح شيخ محمد جواد سبيتي عاملي (ق 14).



342

شرح ميرزا حسن يزدي.



343

شرح سيد حسين بن سيد رضا بن بحرالعلوم.- نواده ناظم- (م 1306 ق).

اين شرح به نظم مي باشد.



344

شرح شيخ راضي بن شيخ خضر نجفي - استاد شيخ فضل الله نوري - (م 1290 ق).



345

شرح ميرزا رضا گلپايگاني (م 1280 ق).



346

شرح مولي زين العابدين گلپايگاني. صاحب «الانوارالقدسية». (م 1289 ق) وي به شرح خود دو مبحث «نماز مسافر» و «نماز جماعت» را نيز افزوده است.



347

شرح مولي محمد صادق يزدي بن مولي محمد. (شاگرد ميرزاي شيرازي).



348

شرح منظوم شيخ عباس بن شيخ حسين بن كاشف الغطاء (1263- 1323 ق).

نسخه خطي آن نزد سيد محمد جزايري يافت مي شده است.

شرح شيخ عبدالحسين بن جواد بغدادي (م 1365 ق).



349

شرح سيد علي بن ابراهيم عاملي (م 1260 ق).



350

شرح سيد علي خوانساري (م 1238 ق) - شاگرد محقق قمي صاحب قوانين-.



351

شرح مولي محمد علي اردكاني - شاگرد ناظم كتاب - بن محمد حسن.



[ صفحه 129]



352

شرح محمد علي بن غانم - شاگرد شيخ حسين عصفوري بحراني-.



353

شرح ميرزا محمد علي بن محمد نصير مدرسي چهاردهي - استاد شيخ آقا بزرگ تهراني - (م 1334 ق) اين شرح فقط بخش صلاة است.

نقباءالبشر 1549.



354

شرح سيد محمد عصار- محمد بن محمود حسيني لواساني تهراني-.

برخي از اين شرح در حاشيه «درّة» بعد از 1300 ق به چاپ رسيده است.



355

شرح حاج شيخ هادي بن شيخ عبدالرحيم كرمانشاهي. (م 1377 ق)

وي شرح پدرش «كشف الاسرار» را كامل نموده و «ارشاد الانظار» ناميده است. بخشي از اين شرح اخيراً چاپ شده است.



356

شرح شيخ هادي بن شيخ عباس بن شيخ علي كاشف الغطاء (م 1361 ق).

در الذريعة 8 / 109 - 111 شرح هاي مذكور ياد شده است.



357

شمس الضحي - شرح الدرة النجفية

از: علي بن ملاحسين (بعد از 1249 ق).

نسخه خطي آن - خط مؤلف در 1249 ق - در 247 برگ به شماره 960 در كتابخانه وزيري يزد موجود است.

فهرست كتابخانه وزيري 2 / 790.



358

الغرة الحنفية في شرح الدرة النجفية

از: سيد ابوالحسن شهشهاني اصفهاني (م بعد 1266 ق).

اين شرح به گونه استدلالي و مفصل در چندين جلد تدوين يافته است.

جلد دوم كتاب - در احكام وضو - به خط مؤلف در 217 برگ به ش 75 در كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 1 / 82.



[ صفحه 130]



359

فصوص فيروزجات خفيه «شرح الدرة النجفية»

از: شيخ علي بن محمد جعفر شريعتمدار استرابادي (م 1315 ق) صاحب «منتقي الآمال» و ... شارح كتاب «الفيروزجات الطوسيه في شرح الدرة الغرويه» از شيخ محمد بن حسن طوسي مشهدي را ديد و پسنديد، - گرچه آنرا خالي از اشتباه نديد - و بر آن شد تا شرحي نو بر همان شيوه بر «درّة» بنويسد.

نسخه خطي آن در 263 برگ به شماره 3091 در كتابخانه مرعشي يافت مي شود.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 8 / 315 - 316.



360

كشف السترة في شرح الدرة

از: مولي علي قزويني حائري (م 1320 ق) صاحب «كشف المرام عن طهارة رياض الاحكام».

اين كتاب در پنج جلد تدوين يافته، كه دو جلد اوليه آن درباره مباحث طهارت و سه جلد ديگرش مباحث صلاة است.

نسخه خطي آن - به خط مؤلف - نزد شاگرد و دامادش سيد حسين هندي حائري بوده است.

الذريعة 18 / 39 - 38.



361

مفتاح المفاتيح - مفاتيح الكلام في شرح دررالنظام

از: سيد صبغة الله بن سيد جعفر كشفي دارابي.

نسخه خطي آن - مجلد صلاة - نزد شيخ هادي كاشف الغطاء بوده است.

الذريعة 21 / 306 و 350.



362

المواهب السنية في شرح الدرة الغروية (عربي)

از: حاج ميرزا محمود بن آقا ميرزا علينقي بن سيد جواد - برادر سيد بحرالعلوم - طباطبايي بروجردي (م 1300 ق) صاحب «مسلي المصابين».

بخش طهارت آن در دو جلد در 1288 ق به چاپ رسيده و يك جلد از صلاة ان به دستور آية الله العظمي بروجردي چاپ شد.



[ صفحه 131]



363

منظومة في صلاة الجماعة (عربي)

از: شيخ عبدالهادي بن شيخ جواد بن شيخ كاظم همداني - از شاگردان شيخ محمد طه نجف-.

ظاهراً اين رساله به عنوان تكميل «الدرة المنظومة» سيد بحرالعلوم به نظم كشيده شده است.

الذريعة 23 / 119.



364

دروسُ في معرفة الوقت و القبلة

از: حسن حسن زاده آملي صاحب تأليفات فراوان و از مدرسان معقول در حوزه علميه قم.

در اين كتاب ضمن 76 درس مسائل مختلف وقت و قبله از ديدگاه مباني هندسي و نجومي مورد بحث قرار گرفته است.

چاپ قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1364 ش / 1406 ق در 46 صفحه، وزيري.



365

دعوة الحق يا فضائل نماز (عربي)

از: رحمت الله روديني.

در سال 1349 ش چاپ شده است، وزيري 119 صفحه.



366

دفع اشكال ركنية المسجدتين

از: سيد صدرالدين محمد بن محمد صادق حسيني قزويني - از شاگردان آقا رضي قزويني صاحب «لسان الخواص» (م 1096 ق).

اشكال اين است كه:

آيا ركن مجموع دو سجده مي باشد - كه لازمه آن باطل بودن نماز به ترك يكي از آنها مي باشد، چون مركب به از بين رفتن يكي از اجزائش منتفي مي شود - و يا ركن مسمي سجده مي باشد - كه لازمه آن باطل بودن نماز به زياد كردن يك سجده مي باشد - در حاليكه هيچيك از فقهاء قائل به اين دو قول نشده اند.

مؤلف براي دفع اشكال، شش وجه را ذكر نموده، كه ششمي آن گفتار استادش آقا رضي قزويني مي باشد.

نسخه خطي آن - به خط مؤلف - در كتابخانه آل خرسان در نجف بوده است.

الذريعة 8 / 226 - 227.



[ صفحه 132]



367

دليل المصلّين (فارسي)

از: سيد محمد مهدي موسوي خوانساري اصفهاني (1251 - 1324 ق).

اين كتاب رساله عمليه ايشان براي راهنمايي مقلدين در مسائل نماز و مشتمل بر شش فصل مي باشد.

در 118 صفحه در اصفهان به سال 1318 ق چاپ شده است.



368

ذخائرالدعوات في تعقيب الصلوات (فارسي)

از: شيخ محمد جعفر بن عبدالله كمراه اي حويزي اصفهاني (م 1115 ق)

اين رساله در دوازده فصل ساخته شده و نسخه اي از آن به شماره 1129 در كتابخانه آقاي مفتاح - تهران - بوده است.

نسخه هاي خطي (دفتر هفتم) / 167 - 168.



369

ذخائرالعقبي في تعقيبات الصلوات

از: شيخ جعفر بن عبدالله بن ابراهيم حويزي كمره اي (م 1115 ق) - قاضي اصفهان و از شاگردان محقق خوانساري.

شايد با كتاب قبلي يكي باشد.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 10 / 6.



370

«ذرايع الاحكام في شرح شرايع الاسلام» - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: حاج شيخ محمد حسن بن ملا عبدالله مامقاني (م 1323 ق) صاحب «بشري الوصول الي اسرار علم الاصول»، «غاية الآمال» و ...

در اين شرح تنها ابواب طهارت و صلوة و خمس و زكوة و صوم نگاشته شده و كتاب طهارت آن در دو جلد بزرگ در تبريز به چاپ رسيده است.

ريحانة الادب 3 / 433.



371

ذريعة الهداة في بيان معاني الفاظ الصلاة

از: شيخ حسين به محمد بن



[ صفحه 133]



احمد بن ابراهيم درازي بحراني (م 1216 ق).

وي اين كتاب را جهت شيخ محمد علي كازروني تأليف نموده و نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم قاضي طباطبايي - تبريز - موجود است.

الذريعة 10 / 33.



372

راز نماز (ويژه جوانان) (فارسي)

از: محسن قرائتي.

تدوين: جواد محدثي.

اين كتاب به زبان عربي ترجمه و چاپ شده است (اسرار الصلاة).

چاپ تهران، سازمان تبليغات اسلامي، 1369 ش در 108 ص رقعي.



373

راز و نماز (فارسي)

از: عبدالكريم بي آزار شيرازي.

رقعي، 68 صفحه.

چاپ 21، تهران، بعثت، 1363 ش.



374

رازهاي آسماني: نماز (فارسي)

از: سيد عبدالرحيم ذكري.

چاپ قم، سال 1362 ش در 38 صفحه رقعي.



375

ربيع المتهجدين (فارسي)

از: شيخ محمد جواد بن محرمعلي طارمي زنجاني (م 1325 ق).

اين كتاب درباره اعمال روز و شب و ترجمه نماز و اعمال و وظائف و نوافل و مستحبات آن و آداب نماز شب و دعاهاي آن تدوين گرديده و چاپ شده است.

الذريعة 10 / 76.



376

رسالة في ركنية المسجدتين

از: قاضي نورالله تستري. شهيد در 1019 ق و صاحب «احقاق الحق» و «مجالس المؤمنين».

الذريعة 11 / 195.



377

رسالة في ركعات صلاة الليل

از: سيد آقا شوشتري: احمد بن حسين (1291- 1384 ق) صاحب «الفوائد المختلفة» و «الكواكب الدرية».



[ صفحه 134]



تاريخ تأليف: 1340 ق.

در اين كتاب برخي از آداب نماز شب نيز ذكر گرديده است.

الذريعة 11 / 195.



378

رموز نماز (فارسي)

از: محمد فريد نهاوندي.

كتابي است بسيار ارزنده و در برگيرنده مطالب بكر و جالب، كه در پانزده فصل از نماز بحث مي نمايد.

مقدمه آن در بيان امور مربوط به عبادت و بهترين فرد آن يعني نماز بوده و بحث مشبعي پيرامون ريا و سمعه، سنجش نماز با اصول و فروع دين، را داراست.

فصول پانزده گانه كتاب عبارتند از:

1- حقيقت نماز.

2- آثار نماز.

3- اقسام نماز.

4- مكانهاي مستحبي نماز.

5- امكنه مكروه نماز.

6- فوائد بيست گانه نماز جماعت.

7- آثار نماز شب.

8- فوائد و اسرار طهارت ثلاث.

9- ترجمه مختصر اقامه تا سلام.

10- واجبات مختصر اقامه تا سلام.

11- مستحبات اقامه تا سلام.

12- مكروهات اقامه تا سلام.

13- محرّمات اقامه تا سلام.

14- اسرار آنها.

15- معاني جملات نماز.

خاتمه: در تجويد و تعقيبات نماز.

چاپ مشهد، در 1330 ش، 450 صفحه، وزيري.



379

روح الصلاة (عربي)

از: قاضي سعيد قمي: حكيم كوچك، محمد سعيد بن محمد مفيد شريف قمي (1049- 1103 ق) صاحب «اسرارالصلاة» و «حقيقة الصلوة» كه پيشتر ياد شد.

دو نسخه خطي - كه يكي از آنها بر ديگري زياداتي دارد - از آن در كتابخانه اهدائي مرحوم سيد محمد مشكاة به دانشگاه تهران وجود دارد.

الذريعة 11 / 264 و فهرست كتابخانه مركزي دانشگاه 3 / 2124.



[ صفحه 135]



380

روح النسيم في احكام التسليم (عربي)

از: شيخ احمد بن صالح ابن طوق بحراني (ق 3).

اين رساله پيرامون سلام نماز و وجوب يا استحباب آن و برخي از احكام متعلق به آن همراه با استدلال و نقل اقوال در محرم 1244 ق نوشته شده است.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 2358 كتابخانه آية الله مرعشي موجود مي باشد.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 6 / 333.



381

الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية» - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از: شهيد اول (ش: 786 ق).

شرح از: شهيد ثاني (911 - 965 ق).

احكام و مسائل ويژه صلاة در 398 صفحه از جلد اول كتاب چاپ نجف مطرح گرديده است.



382

روضة العابدين و نزهة الزاهدين في الصلاة (عربي)

از: ابوالفتح محمد بن علي بن عثمان كراجكي (م 449 ق) - صاحب «كنزالفوائد».

كتابي بزرگ در سه بخش بوده كه براي فرزندش - موسي - تأليف نموده است.

1- در نمازهاي واجب.

2- در نمازهاي مستحب - كه از سنّت معصومين به شمار مي روند-.

3- در نمازهاي مستحب - كه جزو سنّت محسوب نمي شوند-.

و اين كتاب از مصادر كفعمي در «بلدالامين» بوده است.

الذريعة 11 / 298.



383

«روضة المتقين» في شرح «من لايحضره الفقيه» - كتاب الصلاة من... (عربي)

متن از: شيخ ابوجعفر محمد بن علي بن حسين بن موسي بن بابويه قمي (حدود 306 - 381 ق).

شرح از: ملا محمد تقي بن مقصود



[ صفحه 136]



علي مجلسي اصفهاني 1003 - 1070 ق.

مسائل «صلاة» جلد دوم را با 860 صفحه بخود مخصوص گردانيده است.

چاپ تهران، بنياد فرهنگ اسلامي كوشانپور.



384

زبدة الدعوات في آداب صلاة الليل

از: سيد محمد مهدي بن محمد جعفر موسوي (از دانشمندان نيمه دوم قرن 13 هـ).

الذريعة 12 / 27.



385

زبدة الطاعات في الجمعة و الجماعات

از: سيد عنايت علي نقوي صاحب «طب الصادق»، «رساله سجده گاه»، حدود و تعزيزات» و «رساله وجوب جمعه».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 191.



386

رسالة في زمان نوافل الظهرين و مقداره في كل يوم من ايام فصول السنة

از: مولي محمد جعفر شريعتمدار استرابادي (م 1263 ق) صاحب «تفسير القرآن»، «تجويدالقرآن»، «شفاءالصدور»، تحفة العراق في علم الاخلاق» و «البراهين القاطعة».

الذريعة 12 / 47.



387

زينة الصلاة في النوافل والتعقيبات

از: مولي محمد جعفر شريعتمدار استرابادي (م 1263 ق). وي و فرزندش و نواده اش همه از مجتهدان بنام تهران و صاحب تأليفات بسيار مي باشند.

الذريعة 12 / 93.



388

زينة العباد

از: شيخ زين العابدين حائري مازندراني (م 1308 ق)- از شاگردان شيخ انصاري - اين كتاب رساله عمليه وي در مسائل طهارت و صلوة بوده كه همراه با حواشي آخوند ملا محمد كاظم خراساني (م 1329 ق) در 1323 ق به چاپ رسيده است.

الذريعة 12 / 93.



[ صفحه 137]



389

«سبل الرشاد في شرح نجاة العباد» - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از: صاحب جواهر آية الله حاج شيخ محمد حسن نجفي (م 1266 ق).

شرح از: سيد ابوتراب بن سيد ابوالقاسم خوانساري (م 1346 ق).

نسخه خطي آن به خط مؤلف به شماره 429، 475، 611، 644، 666 در كتابخانه حسينيه شوشتريه - نجف - بوده است.

نسخه هاي خطي (دفتر يازده و دوازده) / 801.



390

سجدتي السهو

از: حاج مولي محمد حسن بن محمد صالح آل كبّة بغدادي (1269 - 1336 ق) - از مراجع مشهور اوائل قرن چهاردهم هجري-.

اين رساله درباره استحباب سجده سهو - براي هر كم و زيادي در نماز- مي باشد.

الذريعة 12 / 147.



391

السجود علي التربة المشويّة - رسالة في ...

از: محقق كركي علي بن عبدالعالي عاملي صاحب «جامع المقاصد» و «الجعفرية» (م 940 ق).

نويسنده در آن اثبات مي نمايد كه: تربت پس از آنكه با آتش پخته شد باز سجده بر آن جايز است.

اين رساله ضمن «رسائل المحقق الكركي» ج2 / صفحه 91 - 108 توسط كتابخانه آية الله مرعشي در قم به سال 1411 ق به چاپ رسيده است.



392

سخني كوتاه درباره حكمت و فلسفه نماز (فارسي)

تأليف: ن.ي.

به كوشش: حسن سليم شهشهاني.

چاپ تهران، مكتب قرآن در 1357 ش. 82 صفحه جيبي (مصور).



393

سراج القبور (در آداب نماز شب)

از: سيد محمدتقي موسوي اصفهاني (1301- 1348 ق) صاحب



[ صفحه 138]



«مكيال المكارم في فوائد الدعا للقائم (ع)» و «وظيفه مردم در غيبت امام زمان».

چاپ اصفهان در چاپخانه محموديه، سال 1333 ق. 64 صفحه جيبي.



394

سراج المتهجدين (فارسي)

از: مولي نوروزعلي بن محمد باقر - فاضل بسطامي-.

انتخاب از كتاب «تحفة الابرار» حجةالاسلام سيد محمد باقر شفتي (م 1260 ق) است. و پيرامون فضيلت و آداب و دعاهاي نماز شب تأليف شده است.

پايان تأليف: 1265 ق. چاپ ايران.



395

سراج مصلّي

از: كيداني (زنده در 1006 ق).

قصيده اي است نونيه در صد و پنجاه و دو بيت مشتمل بر يك مقدمه و هشت باب در: فرض، واجبات، سنن، مستحبات، مباحات، محرمات، مكروهات و مفسدات نماز.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 653 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 2 / 249.



396

سرّالصلاة - معراج السالكين و صلاة العارفين (فارسي)

از: حضرت آية الله العظمي امام خميني (1320 - 1409 ق) - رهبر كبير انقلاب و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران - صاحب «كشف الاسرار» «حكومت اسلامي»، «الرسائل»، «المكاسب»، «البيع»: «تفسير سوره حمد»، «تعليقات بر مصباح الانس» و ...

چاپ تهران، مؤسسه نشر و تنظيم آثار امام خميني، 1369 ش. 169 صفحه وزيري.

(همراه با اصل رساله به خط حضرت مؤلف رضوان الله عليه در 96 صفحه.



397

سفينة المساكين لنجاة الشاكّين

از: شيخ عبدالله بن معتوق بن



[ صفحه 139]



عبدالحسين مرهون قطيفي (1274 - 1362 ق).

اين رساله درباره احكام شكها در نماز بوده و تمام آن را شيخ فرج آل عمران قطيفي در «الازهار الارجية» خود درج نموده است.

الذريعة 12 / 197.



398

سنّة الصلاة (عربي)

از: ابونضر محمد بن مسعود بن محمد بن عياش سلمي سمرقندي - استاد شيخ ابوعمرو كشّي- (ق 4) و صاحب تفسير عيّاشي.

رجال النجاشي 2 / 250.

كتاب السهو

چند نفر از علما كتابي به اين عنوان نگاشته اند:



399

ابوالفضل سلمة بن خطاب براوستاني از دورقاني - حميري صاحب توقيع و سعد بن عبدالله اشعري قمي (م 299 يا 301) از وي روايت مي نمايند-.

رجال النجاشي 1 / 422.



400

ابوالحسن علي بن ابي سهل حاتم بن ابي حاتم قزويني.

رجال النجاشي 2 / 92.



401

ابوجعفر محمد بن علي بن حسين بن موسي بن بابويه قمي - شيخ صدوق - (ح 306 - 381 ق) صاحب «كمال الدين»، «عيون اخبارالرضا»، «التوحيد»، «الخصال» و «من لايحضره الفقيه».

رجال النجاشي 2 / 312.



402

ابوعمرو سكوني: محمد بن محمد بن نصر بن منصور. معروف به «ابن خرقة». وي اهل بصره بوده و از بزرگان شيعه شمرده مي شده است.

رجال النجاشي 2 / 324.



403

ابونضر محمد بن مسعود بن محمد بن عياش سلمي سمرقندي.



[ صفحه 140]



صاحب «تفسيرالعياشي». وي يكي از پيشوايان برجسته شيعه در قرن چهارم هجري شمرده مي شود.

رجال النجاشي 2 / 250.



404

ابو محمد يونس بن عبدالرحمن. ثقه عظيم الشأن و از اصحاب امام كاظم و امام رضا (ع) شمرده مي شود. امام رضا عليه السلام در جواب عبدالعزيز بن اشعري قمي كه پرسيد: از چه شخصي احكام و مسائل دين خويش را جويا شوم؟ فرمود: از يونس بن عبدالرحمن.

وي از كساني بوده كه واقفيه مال بسياري بدو بخشوده تا راه و روش آنانرا بپذيرد، اما وي از قبول آنها سر باز زده و بر طريق حق ثابت قدم ماند.

مدائح وي بسيار بيش از آن است كه ذكر شود، براي آگاه شدن از آنها به كتابهاي مفصل رجوع نماييد.

رجال النجاشي 2 / 421 - 422.



405

السهو في الصلاة - رسالة في ... (عربي)

از: شيخ جمال الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد اسدي حلي (م 841 ق).

صاحب «عدة الداعي و نجاح الساعي» و «المهذب البارع في شرح المختصر النافع».

نسخه خطي آن به خط شاگردش - علي بن فضل بن هيكل حلّي - در كتابخانه سيد حسن صدر بوده است.

الذريعة 12 / 266.



406

السهو في الصلاة - رسالة في...

از: حاج ميرزا علي آقا فرزند ميرزاي شيرازي (م 1355 ق).

الذريعة 12 / 266.



407

سهوالائمة في الصلاة - رسالة في ...

اين رساله همراه با رساله هاي ديگر «سيد بحرالعلوم» در كتابخانه مولي عليمحمد خوانساري در نجف بوده است.

الذريعة 12 / 266.



[ صفحه 141]



408

السهو والشك في الصلاة - رسالة في ... (عربي)

از: شيخ ابراهيم بن سليمان قطيفي (م بعد 945 ق).

نسخه خطي آن مورخ 984 ق در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 12 / 266.



409

السهو الشك في الصلاة - رسالة في ... (عربي)

از: محقق ثاني علي بن عبدالعالي كركي عاملي (م 940 ق) صاحب جامع المقاصد.

رساله در دو بخش ساخته شده است:

1- سهو. شامل: مقدمات خمسه سهو، سبب، احكام و لواحق سهو.

2- شك. شامل: مقدمات، سبب، احكام و لواحق شك.

ضمن جلد 2 «رسائل المحقق الكركي» ص 121 - 146 (26 صفحه) به چاپ رسيده است.



410

الشافية الصلاتية - الشافية في الصلاة

از: شيخ احمد بن اسماعيل جزائري نجفي (م 1151 ق) صاحب «قلائدالدرر».

اين كتاب با مقدمه اي در «وجوب طلب علم مي آغازد. سپس بحث را در باب «صلاة» شروع كرده و تا «صلاة المسافر» ادامه مي دهد.

وي پس از يادكِرد هر حكم، دليل آنرا هم ذكر مي نمايد.

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ محمد صالح جزائري بوده است.

الذريعة 13 / 11.



411

سهو و شك - رسالة در ... (فارسي)

از: مولي حسن بن محمد علي يزدي، صاحب «مهيج الاحزان».

نسخه خطي آن نزد مرحوم آية الله مرعشي نجفي بوده است.

الذريعة 14 / 211.



412

سهو و شك - رساله در ... (فارسي)

از: شيخ محمد علي بن ابي طالب



[ صفحه 142]



اصفهاني - حزين - (م 1181 ق). وي صاحب تأليفات فراوان بوده و فهرست نام آنها در «نجوم السماء» ذكر شده است.

الذريعة 14 / 212.



413

شارع النجاة في ابواب العبادات - مقدمه ... (فارسي)

از: مير محمد باقر بن شمس الدين محمد اصفهاني. مشهور به ميرداماد (م 1041 ق) صاحب «الرواشح السماويه»، «السبع الشداد»، «شرعة التسمية» و «القبسات».

در اين مقدمه فارسي پس از توضيحي مختصر درباره اصول پنجگانه اعتقادي و تقليد به ترجمه چهارده حديث پيرامون نماز پرداخته شده و در شماره 26 مجله نور علم به چاپ رسيده است.



414

شب بيداران (فارسي)

مؤلف آن شناخته نشد.

رساله اي است مختصر -20 برگ - به روشي نيكو و عرفاني در تشويق به سحرخيزي و راز و نياز با خداوند و درك فيوضات معنوي با شواهدي از آيات و روايات و اشعار دلنشين.

نسخه خطي آن كه در 1263 ق تحرير شده، ضمن مجموعه شماره 6419 كتابخانه آية الله نجفي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 17 / 28.



415

شب زنده داران در نماز شب (فارسي)

از: عليمحمد مآثري

چاپ مشهد، از انتشارات مسجد جوادالائمة (ع)، 1364 ش، در 32 صفحه، رقعي.



416

شب مردان خدا (فارسي)

از: سيد محمد ضياءآبادي صاحب «حج برنامه تكامل» و «توسل» و ...

اين كتاب به عربي تحت عنوان «المستغفرون بالاسحار» ترجمه و چاپ گرديده است).

چاپ تهران، انتشارات بنياد



[ صفحه 143]



بعثت، 1365 ش، در 120 ص، رقعي.



417

شرح و تفصيل كامل نماز (فارسي)

از: غلامرضا زندي بروجردي.

اين كتاب شامل جميع نمازهاي واجب و مستحب دوران سال مي باشد.

چاپ تهران، انتشارات اسلامي. 132 صفحه رقعي (مصوّر).



418

شفاء السائل في مستطرفات المسائل (عربي)

از: شيخ فخرالدين محمدعلي بن طريح الطريحي نجفي (م 1085 ق) صاحب «مجمع البحرين».

اين كتاب در ده باب و مشتمل بر مباحث «مواقيت الصلاة» مي باشد.

پايان نگارش: 1061 ق.

نسخه خطي آن در كتابخانه آل طريحي در نجف بوده است.

الذريعة 14 / 203.



419

الشك والسهو

از: مولي محسن فيض كاشاني: محمد بن مرتضي بن شاه محمود (م 1091 ق) صاحب «الوافي»، «الصافي»، «محجة البيضاء» و ...

الذريعة 14 / 212.



420

الشك و السهو

از: مولي محمد بن حسن، مدقق شيرواني (م 99 يا 1098 ق) - صاحب حاشيه بر «معالم» و داماد ملا محمد تقي مجلسي-.

ايشان دو رساله درباره مسائل «شك و سهو» تأليف نموده است:

1- كتابي مفصل و استدلالي.

2- رساله اي مختصر كه از همان كتاب فوق برگرفته شده است.

الذريعة 14 / 212 - 213.



421

الشك و السهو

از: شيخ محمد بن خلف ستري بحراني - شاگرد شيخ حسين عصفوري بحراني (م 1316 ق)-

الذريعة 14 / 213.



[ صفحه 144]



422

الشك و السهو

از: شيخ محمد يحيي بن عبدالوهاب سرياني توني خراساني - از شاگردان وحيد بهبهاني-.

اين كتاب از تأليف استادش «التحفة الحسينية» برگرفته شده است.

نسخه خطي آن نزد مرحوم سيد حسن صدر كاظمي بوده است.

الذريعة 14 / 213.



423

الشك في افعال الصلاة

از: سيد ابومحمد حسن صدر كاظمي (م 1354 ق) صاحب «تأسيس الشيعه» و «الشيعة و فنون الاسلام»، «نهاية الدراية»، «فصل القضاء» و «شرح وسائل الشيعه».

الذريعة 14 / 209.



424

الشك في الاولتين

از: سيد العلماء سيد حسين بن سيد دلدار علي نصيرآبادي لكهنوي (م 1273 ق).

الذريعة 14 / 209.



425

الشك والسهو والتلافي والجبران في صلاة الآيات والعيدين

احتمالاً از استاد خواجه نصيرالدين طوسي: امام مازني صاحب كتاب «التحرير...» بوده باشد.

نسخه خطي آن به خط مولي مهدي بن حسن نيرمي جرجاني - كتابت 957 ق - نزد سيد حسين همداني نجفي بوده است.

الذريعة 14 / 213.



426

شكوك الصلاة (فارسي)

از: علامه شيخ جعفر شوشتري (م 1303 ق) صاحب «الخصائص الحسينية».

رساله عمليه مختصري بوده، كه براي مقلدين خويش نگاشته بوده است.

الذريعة 14 / 216.



427

شكوك الصلاة

از: مولي حيدرعلي بن ملاميرزا شيرواني - خواهرزاده علامه مجلسي-



[ صفحه 145]



نسخه خطي آن در موقوفات مير سيد علي ايرواني در تبريز بوده است.

الذريعة 14 / 216.



428

شكوك الصلاة

از: سيد محمد بن علي نوروي - داماد علامه سيد محمد علي بوشهري - (م 1325 ق).

الذريعة 14 / 217.



429

شكوك الصلاة (فارسي)

از: علامه مولي محمد باقر بن محمد تقي مجلسي اصفهاني (1037 - 1110 ق) صاحب «بحارالانوار»، «ملاذالاخيار»، «مرآةالعقول»، و دهها كتاب ديگر. - وي بيش از هزار تن از دانشوران عصر خويش را تعليم داد-.

اين كتاب مشتمل بر يك مقدمه و پنج فصل و يك خاتمه بوده و در هند (مطابق با فتاوي سيدالعلماء شده و در 36 صفحه وزيري) به چاپ رسيده است.

الذريعة 14 / 216.



430

شكوك الصلاة (عربي)

از: علامه مولي محمد باقر مجلسي اصفهاني (م 1110 ق).

احتمالاً اين رساله تعريب همان كتاب قبلي باشد.

الذريعة 14 / 216.



431

الشكوك غيرالمنصوصة (عربي)

از: علامه كبير سيد حسن صدر كاظمي (م 1354 ق) صاحب «تأسيس الشيعة الكرام لفنون الاسلام» و «الشيعة و فنون الاسلام» «فصل القضاء»، «شرح وسائل الشيعة» و «نهاية الدراية».

الذريعة 14 / 217.



432

الشكيات

از: سيد علي بن ابوالقاسم رضوي قمي لاهوري.

الذريعة 1 / 298.



433

الشكيات (فارسي)

از: ميرزا سيد علي بن ميرزا محمد



[ صفحه 146]



حسين مرعشي حسيني شهرستاني.

اين كتاب به چاپ رسيده است.

الذريعة 14 / 218.



434

الشكيات (فارسي)

از: مولي غلام - از فقيهان مشهور زمان خود-.

كتابي بزرگ بوده كه در جدول زيبايي انواع شك در ركعات نماز را ترسيم نموده و در آن احكام 195 نوع از شكيات را- به همراه بسياري از احكام خلل نماز، و حكم كثيرالشك، و معني «لاسهو في سهو»، و فوائد ديگري - بيان كرده است.

نسخه خطي آن - مورخ 1177 ق - در كتابخانه مرحوم سيد حسن صدر كاظمي بوده است.



435

الشكيات (فارسي)

از: حجة الاسلام شفتي سيد محمد باقر اصفهاني (1175 - 1260 ق) صاحب «مطالع الانوار» و «تحفة الابرار».

وي قائل به لزوم اجراي حدود شرعي در زمان غيبت بوده و به دستور ايشان در آن زمان در اصفهان حدود الهي جاري مي شده است.

جناب سيد مصلح الدين مهدوي كتاب «بيان المفاخر» را در دو جلد در احوالات وي نگاشته است.

اين رساله شكيات مختصر و به صورت فتوايي براي مقلدانش نوشته است.

الذريعة 14 / 218.



436

الشكيات

از: ميرزا محمد باقر صدرالخاصة بن سيد حسن نواب بن مير علاءالدين حسين سلطان العلماء حسيني مرعشي. (از دانشمندان عصر نادرشاه افشار).

رساله بسيار نفيسي است كه احتمام تمام شكهاي منصوص و غير آن را به خوبي بيان نموده و نسخه خطي آن - به خط مؤلف - در كتابخانه ملك در تهران موجود است.

الذريعة 14 / 218.



437

شكيات الصلاة

از: سيد نورالدين بن سيد نعمت الله



[ صفحه 147]



جزايري شوشتري. (م 1158 ق) - پدر سيد عبدالله جزايري صاحب «الاجازة الكبيرة»-.

بيت سيد جزايري از خانواده هاي مشهور علمي بوده كه از قرن يازدهم هجري تاكنون هماره از علماء و فقهاء بزرگ خالي نبوده است.

الذريعة 18 / 219.



438

الشكيات المنظومة (فارسي)

از: ميرزا قوام الدين سيفي قزويني صاحب «التحفة القوامية».

رساله مختصري در 40 بيت شيرين فارسي بوده، كه نسخه خطي آن - كتابت 1177 ق- در كتابخانه سيد حسن صدر بوده است.

الذريعة 14 / 219.



439

شكيات نماز (فارسي)

از: شيخ يعقوب علي توسلي صاحب «شيعه»، «تجويدالقرآن»، «مسأله امامت» و ...

تذكره علماي اماميه پاكستان / 392.



440

شكيّات نماز (فارسي)

از: ش، صفري

چاپ مشهد، در 1351 ش، در 12 صفحه، مصور، وزيري.



441

شمع سحر - آداب نماز شب

(فارسي)

از: سيد احمد فهري زنجاني صاحب «سالار شهيدان» و «اشكي سوزان بر مزار شهيدان».

چاپ قم، دارالكتاب، جيبي.



442

شمع مجلس

از: سيد فتح الله حسيني شوشتري.

اين كتاب در آداب نماز شب نگاشته شده است.

الذريعة 14 / 232.



443

شناختي از نماز (فارسي)

از س، م، موسوي

كتاب با مقدمه اي درباره فوايد نماز و نماز در نظر ديگر پيامبران الهي



[ صفحه 148]



مي آغازد و با ترجمه و شرح سوره حمد و توحيد و اذكار نماز پايان مي پذيرد.

چاپ قم، در 1358 شماره، 43 صفحه، جيبي.



444

صحة الصلاة فيما لاتتّم في الستر وحده - رسالة في ...

از: شيخ بهايي بهاءالدين محمد بن حسين بن عبدالصمد حارثي همداني (953 - 1030 ق) صاحب «حبل المتين» و «كشكول» و «زبدة الاصول» و «تشريح الافلاك».

الذريعة 15 / 12.



445

صحة صلاة مستصحب الذهب المستور في الكُمّ و نحوه - رسالة في ...

از: سيد عبدالله بن سيد نورالدين بن سيد نعمت الله تستري جزايري (م 1173 ق) صاحب «الاجازة الكبيرة».

الذريعة 15 / 12.



446

صحة صلاة المفترض خلف المتنفل

از: سيد محمد بن اسماعيل الامير (م 1182 ق).

اين رساله در پاسخ سيد عبدالله لطف الباري پيرامون درستي نماز واجبِ كسي كه اقتداء به كسي كه نماز مستحبي مي خوانده، نگاشته شده و نسخه خطي آن ضمن مجموعه ش 5015 - همراه با ديگر رساله هاي مؤلف در كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 13 / 212.



447

الصراط الاقوم لبطلان الصلاة في المخيط من الابريسم

از: سيد احمد بن علي اصغر حسيني شهرستاني.

تاريخ تدليف: 1353 ق.

الذريعة 15 / 32.



448

صراط المستقيم يا نماز در اسلام

(فارسي)

از: سيد محمد علي موسوي مباركه اي.

اين كتاب پيرامون اهميت نماز



[ صفحه 149]



و فوائد آن و زيان ترك اين فريضه الهي - همراه با برخي از نمازهاي واجب و مستحب - و مطابق با فتاوي آية الله سيد ابوالحسن اصفهاني (ره) تأليف گرديده است.

چاپ اصفهان در سال 1365 ق. 178 صفحه رقعي.



449

الصلاة - كتاب ... (عربي)

از: شيخ حبيب الله بن ملاقربان علي سمامي.

تاريخ تأليف: 1256 ق.

بر اين رساله حواشي بسيار و مشروح به فارسي نگاشته شده است.

نسخه خطي آن به شماره 69 در كتابخانه فريد تنكابني - رامسر- نگاهداري مي شود.

نسخه هاي خطي (دفتر هفتم) / 793



450

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات درس: آية الله العظمي حاج سيد حسين كوهكمري (م 1299 ق).

از: آية الله سيد محمد بن هاشم موسوي هندي - داماد صاحب جواهر - (1242- 1323 ق).

نسخه خطي آن نزد فرزندش علامه شاعر سيد رضا هندي بوده است.

الذريعة 4 / 386.



451

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات بحث: آية الله العظمي بروجردي (م 1381 ق).

از: حاج سيد جواد علم الهدي صاحب «شناخت صهيونيسم بين الملل».

اين كتاب در چندين جلد نگارش يافته و آماده چاپ است.



452

كتاب الصلاة (عربي)

از: مرحوم آية الله حاج ميرزا صادق آقا تبريزي (حدود 1273 - 1351 ق) صاحب «المقالات الغرية في مباحث الالفاظ»، «رسالة في المشتق» و «واجبات الاحكام».

اين كتاب از ابتدا تا آخر بحث



[ صفحه 150]



امامت و اقتداء در چهار جزء نگاشته شده است.

نيز همو كتاب به نام «رسالة في بعض مسائل الصلاة» را نوشته است.

مجله نور علم: شماره مسلسل 29 صفحه 144.



453

الصلاة

از: شيخ عبدالمحسن بن محمد لويمي احسائي (حدود 1250 ق).

اين رساله در احكام نمازهاي واجب و مستحب با ذكر برخي از روايات مناسب هر باب در يك مقدمه و چهار باب و يك خاتمه در رمضان 1225 ق به پايان رسيده است.

فهرست ابواب عبارتند از:

مقدمه: وجوب تفقه و احكام تقليد.

1- در طهارت.

2- در مقدمات نماز.

3- افعال نماز.

4- توابع.

خاتمه: باقي نمازها.

نسخه خطي آن در 84 برگ به شماره 5923 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 15 / 306.



454

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات بحث آية الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حايري يزدي (م 1355 ق) صاحب «دررالاصول».

از مرحوم ميرزا محمود آشتياني.

اين كتاب در سه جلد بوده و در سال 1346 ش در تهران به چاپ رسيده است.

نسخه اصل آن - نگاشته مؤلف - به شماره 7143 در كتابخانه آية الله مرعشي نجفي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 18 / 288 - 289.



455

الصلاة - كتاب ... (عربي)

از: آية الله حاج شيخ عبدالكريم حايري يزدي (129- 1355 ق).

آية الله العظمي بروجردي (م 1381 ق) درباره اين كتاب مي فرمودند:

«من كسي را نديده ام كه مطالب



[ صفحه 151]



علمي را اينقدر مختصر و ساده و روشن بنويسد. اين از خصوصيات كتاب «صلاة» حاج شيخ است. تقريباً هرچه در كتاب «صلوة» حاج آقا رضا همداني هست در اين كتاب وجود دارد امام مختصر و روشن». [1] .

و نيز فرموده است:

«من تاكنون كتابي به اين كم لفظي و پرمعاني نديده ام». [2] .

چاپ تهران، انتشارات علمي، سال 1353 ق. 471 صفحه وزيري (به خط نسخ سيد علي رضوي خوانساري).



456

الصلاة - كتاب ... (عربي)

شرح شرايع الاسلام است.

از: مرحوم آقاي حاج سيد علي فاني اصفهاني (م 1409 ق) صاحب «آراءالفاني حول القرآن» و ...

چاپ قم، 1364 ش در 376 صفحه، وزيري.



457

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات درس آية الله سيد محمد محقق داماد (1325 - 1388 ق).

تأليف محمد مؤمن قمي و عبدالله جوادي آملي.

جلد اول: وزيري، حروفي، 502 ص (تا ابواب لباس مصلّي).

جلد دوم: (از ستر تا شرط ششم مكان مصلّي).

جلد سوم: وزيري، حروفي، 488 ص (از شرط هفتم مكان مصلّي تا تكبيرة الاحرام).

چاپ قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1405 - 1409 ق.



458

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات بحث: آية الله سيد محمد محقق داماد (1325- 1388 ق).

از: سيد محمد علي علوي.

اين كتاب در چنين مجلد تدوين گشته است.



[ صفحه 152]



459

الصلاة - كتاب ... (عربي)

از: سيد محمد حسيني شيرازي صاحب «ايصال الطالب» و «الوصول».

اين كتاب در 12 جلد بوده و شرح آميختن با متن «عروة الوثقي» مي باشد.

چاپ دوم، دارالعلوم، بيروت، 1408 ق.



460

الصلاة

از: سيد محمد حسيني شيرازي.

چاپ نجف در 1382 ق. 24 صفحه.



461

الصلاة - كتاب ...

از: سيد صدرالدين محمد بن عبدالمهدي حسيني مرعشي شوشتري (ق 13).

نسخه خطي آن به خط مؤلف به شماره 13502 و 13503 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 385.



462

الصلاة - كتاب ...

از: حاج شيخ محمد باقر نجم آبادي تهراني (م 1347 ق).

نسخه خطي آن مورخ 1340 ق - در 204 برگ - ضمن مجموعه شماره 662 كتابخانه حسينيه شوشتريها - نجف اشرف - بوده است.

نسخه هاي خطي (دفتر يازده و دوازده) / 872.



463

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات درس مرحوم آية الله ميرزا محمد حسين نائيني (م 1355 ق) است.

از: آية الله ميرزا محمد باقر زنجاني (1312 - 1394 ق) صاحب «تنقيح القواعد» در اصول فقه.

الذريعة 4 / 371.



464

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات بحث آية الله حاج ميرزا محمد حسين نائيني (م 1355 ق)



[ صفحه 153]



صاحب «تنبيه الامة و تنزية الملة» است.

از: آية الله حاج شيخ محمد تقي آملي (م 1390 ق) صاحب «مصباح الهدي في شرح عروة الوثقي».

در تهران به چاپ رسيده است.



465

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات درس ميرزا محمّد حسين غروي نائيني (م 1355 ق).

تأليف: ميرزا محمد علي كاظمي خراساني (1309 - 1365 ق).

اين كتاب در سال (1411 ق) در دو جلد وزيري (433 - 461 صفحه) توسط انتشارات اسلامي به چاپ رسيده است.



466

الصلاة

از: مير محمد صادق عنقا پير اويسي (به عربي)

ترجمه: عبدالسلام پيروان (به فارسي).

اين كتاب به روش ويژه مؤلف با توجيهات و تأويلات خاص فكرش نگاشته شده و در قاهره متن عربي آن به چاپ رسيده است.

نيز ترجمه فارسي آن در تهران به سال 1357 ش در 116 صفحه جيبي منتشر گرديده است.



467

الصلاة - كتاب ... (عربي)

از: آخوند ملا محمّد كاظم خراساني (م 1329 ق) صاحب «كفاية الاصول».

اين رساله جزئي از كتابش «اللمعات النيرة في شرح تكلمة التبصرة» بوده و تا مكان مصلي را دارا است. (تكملة التبصرة نيز از تأليفات خود ايشان است).

چاپ بغداد، در 1333 ق. 39 صفحه، وزيري.



468

الصلاة - كتاب ... (عربي)

از: حاج شيخ مرتضي انصاري شوشتري (1214 - 1281 ق) صاحب تأليفات فراوان كه از جمله آنها: «فرائد الاصول»، «المكاسب» و «الطهارة»، مي باشد.



[ صفحه 154]



اين كتاب در تهران به سال «1305 ق» در 437 صفحه وزيري (به خط احمد تفرشي) چاپ سنگي گرديده است.



469

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات بحث شيخ مرتضي انصاري است.

از: آية الله حاج ميرزا حبيب الله رشتي (1234 - 1312 ق) صاحب «بدايع الافكار».

اين كتاب در بر گيرنده مباحث «خلل» و «صلاة المسافر» بوده و نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم ميرزاي شيرازي بوده است.

الذريعة 4 / 374.



470

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات بحث شيخ انصاري (م 1281 ق) است.

از: آقا شيخ حسن هشترودي تبريزي (م 1304 ق) صاحب «محن الابرار في ترجمة عاشرالبحار».

اين كتاب شرح شرايع است.

الذريعة 4 / 375 - 376.



471

الصلاة - كتاب ... (عربي)

تقريرات درس شيخ انصاري (1214 - 1281 ق) صاحب «فرائد الاصول»، «المكاسب»، «كتاب الصلاة» و «كتاب الطهارة» است.

از: مولي محمد تقي بن محمد كاظم حسيني سبزواري (م 1312 ق).

اين كتاب در دو جلد بدين شرح بوده است:

1- ابتداي صلاة تا آخر «سجده»، احكام جماعت تا عدالت و فسق امام.

2- خلل صلاة و نماز مسافر.

الذريعة 4 / 373.



472

كتاب الصلاة (عربي)

از: سيد مهدي حسيني قزويني نجفي.

كتاب استدلالي و شامل تمام ابحاث نماز مي باشد.

چاپ تبريز، در 1297، 149 صفحه، وزيري.



[ صفحه 155]



473

الصلاة - كتاب... (عربي)

از: حاج شيخ نصرة الله بنارواني ميانجي.

اين كتاب در قم وسيله انتشارات دارالعلم در 1384 ق در 415 صفحه وزيري به چاپ رسيده است.



474

الصلاة آدابها و آثارها (عربي)

گردآورنده: محمد غروي.

مطابق با فتاوي: آية الله شهيد سيد محمد باقر صدر (ش 1400 ق).

مؤلف پس از بحث از غسل، وضو و تيمم درباره فلسفه تشريع نماز و عدد نمازهاي واجب و آداب آن، و نيز پيرامون واجبات، مستحبات و مبطلات آنها سخن مي گويد.

چاپ بيروت، 1396 ق. در 158 صفحه، جيبي (مصور).



475

الصلاة الاسلامية رياضة للبدن و غذاء للعقل و انطلاقة للروح (عربي)

از: محمّد جعفر شمس الدّين صاحب «الوصية و احكامها» «دراسات في العقيدة الاسلامية» و «مع آية الخمس في القرآن».

در اين كتاب علاوه بخشهاي فوق از نماز جماعت و مسائل عمومي نماز هم بحث شده است.

چاپ بيروت، دارالتعارف. 61 صفحه رقعي.



476

الصلاة جامعة المسلمين (عربي)

از: سيد جواد شبّر.

چاپ كربلا، 1381 ق. 88 ص رقعي.



477

صلاة الجماعة - رسالة في ... (عربي)

از: حاج شيخ محمد حسن قديري.

اين رساله به عنوان شرح شرايع در 96 صفحه ضمن كتاب «البحث في رسالات عشر» (ص 6 - 102) در سال 1409 ق وسيله دفتر انتشارات اسلامي در قم به چاپ رسيده است.



478

صلاة الجماعة (عربي)

از: آية الله حاج شيخ محمد حسين



[ صفحه 156]



غروي اصفهاني - كمپاني - (1296- 1361 ق) صاحب «تحفة الحكيم»، «نهاية الدراية»، «الانوارالقدسية»، «ديوان اشعار» و رساله هاي فقهي و اصولي.

اين كتاب پيرامون مسائل نماز جماعت، شرايط جماعت و امام جماعت به شيوه اي استدلالي بحث نموده و براي دومين بار در قم وسيله دفتر انتشارات اسلامي به سال 1409 ق در 240 صفحه وزيري به چاپ رسيده است.



479

صلاة الخاشعين (فارسي)

از: شهيد محراب آية الله سيد عبدالحسين دستغيب (1322 - 1402 ق) صاحب «گناهان كبيره»، «استعاذه»، «قلب سليم» و «داستانهاي شگفت».

اين كتاب مانند ديگر آثار مؤلف مشحون از مطالب اخلاقي و مواعظ اجتماعي است.

چاپ تهران، انتشارات محراب، 1361 ش. 212 صفحه رقعي.



480

صلاة ذوي الاعذار - رسالة في ... (عربي)

از: شيخ عبدالنبي عراقي.

الذريعة 15 / 82.



481

صلاة الشيعة

از: شيخ محمد حسين بهجتي صاحب «تاريخ الشيعة»، «رساله حلال و حرام» و «رساله اصول دين».

چاپ پاكستان.

تذكره علماي اماميه پاكستان / 298.



482

الصلاتية الصغري - الرسالة ... (عربي)

از: يوسف بن احمد بن آل عصفور بحراني.

چاپ قم، انتشارات شيخاني، 1365 ش در 96 صفحه رقعي.



483

الصلاة عبادة و تربية (عربي)

از: گروه نويسندگان مؤسسه دارالتوحيد.



[ صفحه 157]



عناوين كتاب عبارتند از:

معني الصلاة معراج المؤمنين، ترك الصلاة تنكروانفصام، فلسفة الاذان، الصلاة بين الاداء و التأمل، الصلاة الجماعية، اثرالصلاة في الحياة الاجتماعية.

چاپ تهران در 1400 ق، 38 صفحه، جيبي.



484

رسالة في الصلاة في العرفات

از: سيد عبدالله موسوي بوشهري.

الذريعة 15 / 82.



485

الصلاة عمودالدين (عربي)

مؤلف آن شناخته نشد.

مطابق با فتاوي: آية الله سيد ابوالقاسم خويي است.

چاپ كويت، در 1399 ق، 74 صفحه، رقعي، مصور.



486

رسالة في الصلاة في الحرير (عربي)

رساله مختصري است از: شيخ بهايي محمد بن عزالدين حسين بن عبدالصمد حارثي همداني جبعي (953 - 1030 ق) صاحب «تشريح الافلاك»، «جامع عباسي»، «حديقه هلاليه»، «المخلاة» و «الكشكول».

چاپ تهران، در 1315 ق.

487 و 488

الصلاة في الحمام الوقفي

از: ميرزا ابوالمعالي كلباسي بن حاج محمد ابراهيم كلباسي اصفهاني (م 1315 ق).

او كتابي نيز تحت عنوان «رسالة في الصلاة في الماهوت» نگاشته است.

الذريعة 15 / 82.



489

الصلوة في الشعر الملاصق لبدن المصلي و ثوبه مما لايؤكل لحمه - رسالة في ...

از: سيد محمد بن عبدالكريم موسوي تبريزي - مولانا - (1294 - 1363 ق) صاحب «مصباح الوسائل»، «مفتاح المطالب»، «مصباح الساكين»، «طريق الهداية» و «براهين الحق».

اين كتاب درباره اين مسأله بحث



[ صفحه 158]



مي كند كه:

اگر موي حيوان حرام گوشتي به لباس و بدن نمازگذار چسبيده باشد، حكم نمازش چيست؟

الذريعة 15 / 82.

490

صلاة قصر - رساله در ... (عربي)

از: حاج محمد كريم خان كرماني (م 1288 ق) صاحب «جهاديه»، «جوامع العلاج» و ...

اين رساله مورخ 1292 ق به ضميمه سه صفحه در آداب نماز شب - در مجموعه 11833 كتابخانه غرب - مرحوم آية الله آخوند همداني موجود است.

فهرست كتابخان غرب / 457.



491

الصلاة في المكان المغصوب

از: سيد محمد علي بن سيد محمد باقر شفتي اصفهاني - حجة الاسلام - (ق 13).

اين رساله داراي چهار مقام بوده و در خلال آن به نكاتي از علم رجال هم اشاره مي گردد.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 1995 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 5 / 366.



492

صلاة الليل (فارسي)

از: صدرالدين محمد حسين يزدي.

نسخه خطي آن در 9 برگ ضمن مجموعه شماره 1301 كتابخانه وزيري - يزد - موجود است.

فهرست كتابخانه وزيري 3 / 922.



493

صلاة الليل

مؤلف آن شناخته نشد.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 6024 كتابخانه آية الله مرعشي نجفي موجود است.

فهرست كتابخانه مرعشي 16 / 23.



494

صلاة الليل - رسالة في ...

از: سيد محمد فرزند سيد عبدالله شبّر.



[ صفحه 159]



نسخه آن نزد فرزند مؤلف يافت مي شده است.

الذريعة 15 / 83.



495

صلاة الليل فضلها و وقتها (عربي)

از: ميرزا غلامرضا عرفانيان يزدي خراساني صاحب «مشايخ الثقات» و «الرأي السديد:.

چاپ سوم، انتشارات بصيرتي، قم، 1410 ق. 135 صفحه وزيري.

صلاة المسافر

بسياري از فقها كتابي با اين عنوان دارند كه در ذيل از برخي از آنان ياد مي كنيم:



496

سيد ابوطالب بن ابي تراب قائني - استاد شيخ محمد باقر بيرجندي صاحب «كبريت احمر»-.



497

مولي محمد تقي برغاني قزويني - شهيد ثالث - (م 1264 ق) - از شاگردان كاشف الغطاء و صاحب رياض و سيد مجاهد-.



498

مولي محمد حسين بن يحيي نوري - شاگرد علامه مجلسي (م 1110 ق)

وي برخي از «كتاب الصلاة» بحار را تلخيص نموده است.



499

مولي حسينقلي همداني - از شاگردان شيخ انصاري و از علماء علم اخلاق - ( م 1311 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه حسينيه تستريه نجف بوده است.



500

شيخ عبدالهادي بن جواد آل شليله بغدادي (1270 - 1333 ق).

كتابي بزرگ و استدلالي است.



501

حاج شيخ علي اكبر نهاوندي (1299 - 1369 ق) صاحب «العبقري الحسان»، «انوارالمواهب» و «خزينة الجواهر».

اين كتاب تقريرات درس استادش:



[ صفحه 160]



شيخ محمد طه نجف (م 1323 ق) مي باشد.



502

سيد محمد بن علي نوري (م 1325 ق).



503 و 504

سيد محمد بن سيد هاشم هندي نجفي صاحب «شوارع الاعلام» (1242 - 1323 ق).

اين كتاب استدلالي و بزرگ بوده و بر بعضي جاهاي آن شيخ انصاري - استاد او - حاشيه نگاشته است.

وي رساله ديگري در اين زمينه به گونه اي مختصر نيز نوشته بوده است.



505

سيد موسي بن سيد عبدالسلام موسوي عاملي (م 1253 ق).



506

شيخ يوسف فقيه عاملي صاحب «حقائق الايمان».



507

صلاة المسافر (عربي)

از: آية الله شيخ شعبان گيلاني نجفي (1275 - 1348 ق).

اين كتاب استدلالي و شرح «شرايع الاسلام» مي باشد.

چاپ قم، 244 صفحه، وزيري.



508

صلاة مسافر

از: آقا شيخ علي بن ملا باقر بروجني (ق 14).

رساله اي است استدلالي در احكام نماز مسافر به فارسي - و گاه به عربي - كه در محرم سال 1323 ق انجام پذيرفته است.

نسخه خطي آن به شماره 1990 در كتابخانه مرحوم آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 5 / 362.



509

صلاة المسافر

از: حاج شيخ محمد باقر نجم آبادي (م 1347 ق).



[ صفحه 161]



نسخه خطي آن مورخ 1339 ق - در 62 برگ - ضمن مجموعه شماره 662 در كتابخانه حسينيه شوشتريها - نجف - بوده است.

نسخه هاي خطي (دفتر يازده و دوازده) / 872.



510

صلاة المسافر - رسالة في مسألة...

از: مير محمد تقي مدرس اصفهاني (1273 - 1333 ق).

چاپ تهران، 1362 ق 46 صفحه، وزيري.



511

صلاة المسافر (عربي)

از: آية الله حاج سيد محمّد حسين غروي اصفهاني (م 1361 ق).

در اين كتاب پيرامون شرايط قصر، قواطع سفر و احكام مسافر به صورت استدلالي بحث نموده و براي دومين بار در قم بوسيله دفتر انتشارات اسلامي در سال (1409 ق) در 186 صفحه وزيري به چاپ رسيده است.



512

صلاة المسافر

تقريرات درس شيخ انصاري (م 1281 ق) است.

از: مولي علي خوانساري (م 1307 ق) صاحب «حاشيه بر قوانين».

اين كتاب در كتابخانه ميرزا عبدالرزاق محدث - در همدان - بوده است.

الذريعة 4 / 379.



513

صلاة المسافر - رسالة في ... (عربي)

از: مرحوم آية الله حاج شيخ مرتضي حايري يزدي (1334 - 1406 ق) صاحب «ابتغاءالفضيلة» «شرح شرايع الاسلام»، «صلاة الجمعة»، «رسالة في الخلل» و «اصول الفقه».



514

صلوة المسافر مع ادلتها من الظواهر

از: سيد طاهر كاظميني بروجردي.

چاپ تهران، 1396 ق، 481 صفحه، رقعي.



[ صفحه 162]



515

صلاة النساء (فارسي)

از: مفتي مير محمد عباس موسوي تستري لكهنوي ( م 1306 ق).

الذريعة 15 / 85.



516

الصلاة واجباتها و احكامها (عربي)

از: سيد عبدالكريم حسيني قزويني.

كتاب به صورت سؤال و جواب بوده و برگرفته از كتاب ديگر مؤلف بنام «لماذا اصلّي؟» و مطابق با فتاوي آية الله خويي مي باشد.

چاپ عمان، 57 صفحه، وزيري، مصور.



517

الصلوة والزكاة - رسالة في ... (فارسي)

از: مولي علي اكبر ايجي اصفهاني - از دانشمندان زمان فتحعليشاه قاجار-.

وي كتاب را به درخواست حاج محمد حسين صدراصفهاني - مؤسس مدرسه صدرِ نجف - نگاشته و نسخه خطي آن در كتابخانه ميرزا محمد عسكري تهراني بوده است.

الذريعة 15 / 85.



518

صلاة وصوم (فارسي)

از: محقق اردبيلي احمد بن محمد مقدّس اردبيلي صاحب مجمع الفائدة والبرهان و حديقة الشيعة (م 993 ق).

نسخه خطي آن به شماره 2759 در كتابخانه آستان قدس رضوي يافت مي شود.



519

صلاة وصوم

از: ميرزا ابوالقاسم محقق قمي صاحب «جامع الشتات» و «قوانين الاصول» (م 1231 ق).

نسخه خطي آن به شماره 14732 در كتابخانه آستان قدس موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 386.



520

الصلاة والصوم - رسالة في ...

از: شيخ مهدي بن شيخ علي بن



[ صفحه 163]



شيخ جعفر كاشف الغطاء و استاد حاج شيخ فضل الله نوري.

اين رساله بيانگر فتاواي وي بوده است.

الذريعة 15 / 85.



521

صلوات اليومية (عربي)

از: شيخ حسام الدين طريحي.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 9784 كتابخانه آستان قدس موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 386.



522

ضياءالصالحين (عربي)

از: سيد احمد موسوي مستنبط، نويسنده كتاب «القطرة من بحار مناقب النبي والعترة».

اين كتاب پيرامون آداب و فضيلت و احكام نماز شب بوده و از كتاب ديگرش «ضياءالمتهجدين» انتخاب شده است.

الذريعة 15 / 124.



523

ضياءالمتهجدين (عربي)

از: حاج سيد احمد بن رضي موسوي تبريزي مستنبط.

اين كتاب پيرامون نماز شب بوده و همو به تلخيص آن به نام «ضياءالصالحين» پرداخته است.

الذريعة 15 / 129.



524

ضياءالمتهجدين (فارسي)

از: ميرزا حسين خراساني - نورالدين واعظ - اين كتاب به چاپ رسيده است. الذريعة 15 / 129.



525

ضياءالمستضيئين - الصلاتيه (فارسي)

از: سيد عبدالله بن ابوالقاسم علوي - معروف به «عتيق الحسين» موسوي.

اين كتاب مجموعه اي از نمازهاي مستحب و نماز حاجت و نمازهاي ديگر بوده و در سال 1322 ق به چاپ رسيده است.

الذريعة 15 / 130.



[ صفحه 164]



526

طاعت آل محمد (ص) (فارسي)

از: حاج شيخ علي بن حاج ملا محمد جعفر چاله ميداني.

اين كتاب درباره اذان و فضيلت آن و آدابش بوده و در سال 1325 ق در تهران به چاپ رسيده است.

الذريعة 15 / 133.



527

طريق الرشاد في شرح نجاة العباد

متن از: شيخ محمد حسن نجفي صاحب «جواهرالكلام».

شرح از: حاج شيخ جعفر بن حاج شيخ عباس نهاوندي تهراني.

تاريخ تأليف: 1324 ق.

اين كتاب شرح مزجي نجاة العباد است و در دو مجلد تا پايان كتاب الصلاة را شرح كرده است.

الذريعة 15 / 165 - 166.

رسالة في الطهارة والصلاة

(در ذيل تنها رساله هاي فارسي ذكر مي شود):



528

از: سيد محمد ابراهيم موسوي قزويني (م 1262 ق) - صاحب «ضوابط الاصول»-.

نسخه خطي آن در كتابخانه ميرزاي شيرازي در سامراء بوده است.



529

از: ميرزا ابوالقاسم جيلاني - ميرزاي قمي - (م 1231 ق) - صاحب «قوانين الاصول»-.

اين رساله بيانگر فتاوي مرحوم ميرزا است كه براي مقلدين خود نگاشته است.

نسخه ي آن نزد مرحوم شيخ عباس حائري تهراني مؤلف شرح اصول كافي بوده است.



530

از: سيد ابوالقاسم بن محمد محسن حسيني.

رساله عمليه وي بوده است.



531

از: مولي احمد تبريزي.

نسخه خطي آن - كتابت 1236 ق - در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.



[ صفحه 165]



532

از: سيد اسماعل صدر.

رساله اي است كه مرحوم علامه سيد محمود نجفي مرعشي - والد مرحوم آية الله نجفي - از فتاوي ايشان جمع نموده است.



533

از: مولي محمد جعفر شريعتمدار استرابادي (م 1263 ق).

اين كتاب بسيار بزرگ بوده و همو آنرا تلخيص نموده است.



534

از: سيد حسين بن مير محمد حسيني كاشاني (م 1285).



535

از: شيخ عبدالله مازندراني (م 1330 ق) - از پيشوايان فكري نهضت مشروطيت.

اين كتاب كه دربرگيرنده فتاوي او بوده، همراه با حواشي آقا ضياء عراقي به چاپ رسيده است.



536

از: مولي عبدالله بن حسين تستري اصفهاني (م 1021 ق) - استاد مولي محمدتقي مجلسي-.



537

از: سيد عبدالله بن محمدرضا شبر كاظمي (م 1242 ق)- او را از زيادي نوشته هايش به «مجلسي ثاني» لقب داده اند-.

در اين رساله احكام ظاهري و نيز باطني نماز را برشمرده است.

نسخه خطي آن - به خط مؤلف - نزد سيد علي شبّر در نجف بوده است.



538

از: سيد رفيع الدين محمد بن حيدر طباطبائي - ميرزا رفيعا نائيني - (م 1099 ق).

اين رساله در پاسخ به پرسشهاي شاگردش ميرزا محمد مهدي مشهدي نگارش يافته و به عقيده مرحوم سيد حسن صدر بهترين دليل بر فضيلت و دانش او مي باشد.



[ صفحه 166]



رسالة في الطهارة والصلاة

رساله هاي زير همه به زبان عربي نگاشته شده است:



539

از: آقا محمد باقر بن مولي محمد اكمل بهبهاني - وحيد بهبهاني - (1118 - 1205 ق).



540

از: مولي محمد تقي برغاني قزويني - شهيد ثالث - (شهادت: 1264 ق).



541

از: سيد محمد جواد بن محمد كاظم شبر.

اين كتاب به صورت استدلالي و مختصر بوده است.



542

از: شيخ محمد حسن آل ياسين صاحب «انوارالفقاهة» (م 1308 ق).

وي اين كتاب را مختصر نموده و سيد مهدي آل حيدر كاظمي بر آن حاشيه زده است.



543

از: شيخ سليمان بن عبدالله ماحوزي بحراني (م 1121 ق) - صاحب «البلغة» و «المعراج» و ...



544

از: شيخ عبدالمحسن بن محمد لويمي احسائي (م ح 1250 ق).



545

از: سيد عدنان بن شبر ستري بحراني (م 1340 ق).



546

از: مولي لطف الله مازندراني نجفي (م 1311 ق).

اين رساله بيانگر فتاوي او بوده و تا فصل نماز جماعت پايان مي پذيرد.



547

از: شيخ محمد آل عبدالجبار قطيقي بحراني - معاصر سيد كاظم رشتي - (م بعد 1241 ق).



548

از: شيخ محمد آل عيثان احسائي



[ صفحه 167]



(م 1331 ق).

اين رساله را براي مقلدين خود نگاشته و مشتمل بر فروع بسياري است.



549

از: سيد هاشم احسائي (م 1309 ق) - صاحب كتاب «ايضاح السبيل».



550

از: شيخ يوسف بحراني (م 1186 ق) - صاحب «الحدائق الناظرة»-.



551

عمادالايمان (فارسي)

از: ابوالقاسم نجفي كاشاني.

اين كتاب درباره واجبات نماز و نمازهاي واجب مي باشد.

چاپ بمبئني در سال 1320 ق، 48 صفحه رقعي.



552

عنوان الطاعة في اقامة الجمعة و الجماعة

از: سيد اسماعيل حسيني مرعشي چاپ اهواز، در 1352ش، 164 ص، وزيري (خط: محمود طباطبايي).



553

غنيمةالمعاد في شرح الارشاد - «موسوعة البرغاني في فقه الشيعة» (عربي)

متن از: آية الله علامه حلّي (648 - 726 ق).

شرح از: مولي شيخ محمد صالح برغاني قزويني حائري (م 1271 ق).

جلد سوم و چهارم كتاب به شرح وبسط احكام اختصاصي «صلاة» پرداخته است.

چاپ اول، نمايشگاه دائمي كتاب، تهران، 1407 ق / 1365 ش.



554

غوامض الصلاة (فارسي)

از: سيد محمد عبدالحسيب علوي عاملي.

تاريخ تأليف: 1061 ق.

نسخه اي خطي از آن به شماره 8697 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبائي كتابخانه آستان قدس / 421.



[ صفحه 168]



555

الفتاوي الحسنية في العلوم المحمدية (عربي)

از: شيخ حسن بن حسين عصفوري بحراني.

اين رساله پيرامون احكام طهارت و صلاة به روش اخباريها تأليف گرديده و برخي از مستحبات اين دو را نيز ذكر مي كند.

نسخه خطي آن به شماره 2350 در كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 6 / 325.



556 و 557

الفخرية الكبري (عربي)

از: شيخ فخرالدين طريحي (م 1085 ق) صاحب «مجمع البحرين»، «جامع المقال» و «المنتخب في المقتل».

اين كتاب دربرگيرنده فتاوي او پيرامون مسائل طهارت و صلاة - تا مبحث قصر و اتمام از نماز مسافر است و نسخه خطي آن نزد نواده اش در نجف اشرف بوده است.

همو آنرا به نام «الفخرية الصغري» تلخيص نموده است.

الذريعة 16 / 127.



558

الفرحة الانسية في شرح النفحة القدسية (عربي)

متن و شرح از: شيخ حسين بن محمد عصفوري درازي بحراني (م 1216 ق).

صاحب «الفوادح الحسينية» . «القول الشارح» «والحجة لمثرات المحجة» و برادر زاده صاحب حدائق.

پايان تأليف: 1215 ق.

نسخه خطي آن نزد سيد محمد علي سبزواري - كاظمين - بوده است.

الذريعة 16 / 157 - 158.



559

فرض الصلاة - رسالة في ...

مؤلف شناخته نشد.

اين رساله شامل يك مقدمه و سه فصل و يك خاتمه بوده و نسخه خطي آن در 33 برگ در ضمن مجموعه شماره 307

كتابخانه ملّي فارس نگاهداري مي شود.

فهرست كتابخانه ملي فارس 1 / 288.



[ صفحه 169]



560

فرض الصلاة - رسالة في ... (عربي)

مؤلف: ناشناخته.

اين رساله - در 54 برگ - حاوي شرايط و احكام نماز است و نسخه خطي آن مورخ 1288 ق به شماره 211 (ثبت 345) در كتابخانه حضرت شاهچراغ موجود است.

فهرست كتابخانه شاهچراغ 2 / 245 - 246.

احتمال آنكه اين رساله با كتاب پيش يكي بوده باشد، بعيد نيست.



561

فرهنگ نماز (فارسي)

از: علاءالدين حجازي.

اين كتاب به شيوه اي نو به بيان راز افعال و حركات و اذكار نماز و مفاهيم اعتقادي آن پرداخته است.

چاپ تهران در 1354 ش، 204 صفحه رقعي.



562

فرهنگ نماز - ترجمة الصلاة

(فارسي)

از: ملا محسن فيض كاشاني (م 1091 ق) صاحب «الوافي»، «الصافي» و ...

به اهتمام: محمود فيض.

چاپ تهران، 1363 ش، 75 صفحه، رقعي.



563

فضائل و مسائل نماز جماعت (فارسي)

از: سيد محمد عادل رضوي (1322- 1395 ق) صاحب «درّييتم»، «جذبات»، «ايمان» و «دشمن در پيرامون ابليس».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 319.



564

فضيلت و احكام نماز جماعت (فارسي)

از: گروه فرهنگي جهاد دانشگاهي.

چاپ تهران، 1363 ش، 64 صفحه، رقعي.



565

رساله فضيلت نماز شب و احكام آن (فارسي)

از: ميرزا محمد بن سليمان تنكابني



[ صفحه 170]



صاحب «قصص العلماء» و «بدايع الاحكام در شرح شرايع الاسلام».

مؤلف درباره آن گويد: [اين رساله] از روايات معتبره بوده و خالي از لطائف نيست.

قصص العلماء / 86.



566

الفصول الاربعة في من دخل عليه الوقت و هو مسافر فحضر و بالعكس (عربي)

از: ملا اسماعيل خاجوئي اصفهاني (م 1173 ق).

وزيري، 18 ص (ضمن «رسائل المحقق الخاجوئي» 2 / 427 - 447 توسط دارالكتاب الاسلامي قم در 1369 ش چاپ شده است.

اين رساله درباره كسي است كه هنگام فرا رسيدن وقت نماز مسافر بوده و پس از آن در وقت به وطن رسيده ست.



567

فلسفة الصلاة (عربي)

از: علي كوراني.

اين كتاب براي ششمين بار در 272 صفحه وزيري به سال 1364 ش در قم به چاپ رسيده است.



568

فلسفه نماز و اهميت آن (فارسي)

از: سيد جواد اميري اراكي.

اين كتاب پس از گفتگو از فلسفه و فوائد طهارت (وضو، غسل، تيمم)، به فوائد نماز و اسرار و واجبات آن پرداخته، و سپس آيات و روايات پيرامون نماز را ذكر كرده و در پايان داستانهايي از نمازگزاران را نگاشته است.

چاپ قم، 1349 ش، 148 صفحه، جيبي



569

قبسة العجلان (عربي)

از: سيد عدنان بن شبّر تستري بحراني.

رساله اي است درباره مسال «طهارت» و «صلاة» كه در سال 1317 ق به چاپ رسيده است.

الذريعة 17 / 34 - 35.



570

قبلة الآفاق (فارسي)

از: حاج سيد محمود بن محمد



[ صفحه 171]



سجاسي قزويني.

تاريخ تأليف: 1335 ق.

رساله اي است مشتمل بر پانزده فصل و يك خاتمه به نظم و نثر پارسي كه در سال 1361 ق به قطع جيبي در 256 صفحه به چاپ رسيده است.

الذريعة 17 / 43.



571

قرّة العين في حكم الجهر بالبسملة في الاخيرتين (عربي)

از: شيخ احمد بن شيخ صالح آل طعان قطيفي بحراني 1251- 1315 ق صاحب «منهج السلامة»، «كاشفة السجف»، «قبة العجلان» و «العمدة في نظم الزبدة».

وي در اين رساله استحباب بلند خواندن بسم الله را حتي در ركعت سوم و چهارم - برخلاف شيخ علي بن شيخ عبدالله مهزي كه قائل به استحباب جهر در دو ركعت اول بوده استحباب جهر در دو ركعت اول بوده و رساله اي در اثبات آن نگاشته - اثبات نموده كه خود كتاب بزرگي را تشكيل داده و خود مؤلف آنرا دوبار تلخيص نموده است.

نقباءالبشر 1 / 103.



572

قرة العين في الدارين (عربي)

از: نبيل شعبان.

اين كتاب درباره نمازهاي واجب و مستحب و اقسام آنها بحث مي نمايد.

چاپ قم، 1368 ش، 232 صفحه جيبي.

القصر والاتمام

مسأله اي است فقهي كه در كتاب صلاة مطرح مي گردد كه: مسافر با شرائط خاصي بايد نمازهاي چهار ركعتي خود را قصر نموده و دو ركعت بگذارد.

رساله هايي كه درباره آن نگاشته شده:



573

از: شيخ عبدالسلام بن محمد حرّ عاملي.

وي جدّ امّي و عموي پدر صاحب وسائل الشيعه بوده است.



574

از: شيخ علي بن محمود مشغري عاملي.



[ صفحه 172]



وي داعي پدر صاحب وسائل بوده است.



575

از: شيخ زين الدين بن علي عاملي - شهيد ثاني - (911 - 965 هـ ق) صاحب «غنية القاصدين» و «الروضة البهية» و «روض الجنان».

تاريخ تأليف: رمضان 950 ق.

نسخه خطي آن در كتابخانه دانشگاه تهران است.

فهرست كتابخانه مركزي دانشگاه 11 / 2099.



576

از: شيخ احمد بن اسماعيل جزائري نجفي (م 1151 ق) صاحب كتاب بسيار مشهور «قلائدالدرر في بيان آيات الاحكام بالاثر» و ...



577

از: سيد محمد بن عبدالكريم موسوي تبريزي - مولانا - (1294 - 1363 ق) صاحب «مصباح السالكين»، «مصباح الوسائل في شرح الرسائل» و «مفتاح المطالب في شرح المكاسب»



578

از: سيد شبّر بن محمد حسيني - شاگرد سيد صدرالدين رضوي قمي -

تاريخ تأليف: 1152 ق.

نسخه خطي آن در كتابخانه دانشگاه تهران به شماره 3978 موجود است.

فهرست كتابخانه مركزي دانشگاه 12 / 2973.



579

از: مولي محمد مسيح فسوي (فارسي)



580

از: شيخ بهاءالدين محمد بن حسين حارثي همداني - شيخ بهايي - (953 - 1030 ق) صاحب «حبل المتين» و «خلاصة الحساب» و «زبدة الاصول» و «جامع عباسي».



581

از: شيخ يوسف بحراني صاحب «الحدائق الناظرة في احكام العترة الطاهرة» و «لؤلؤة البحرين» و «الكشكول» و ... (م 1186 ق).



[ صفحه 173]



(اين دو رساله به مسأله قصر و اتمام در اماكن اربعة پرداخته است).

در الذريعة 17 / 100 - 101 رساله هاي مذكور ياد شده است.



582

رسالة في «قصر صلاة المسافر» (عربي)

از: شهيد اول شمس الدين ابوعبدالله محمد بن محمد بن مكي عاملي (ش: 786 ق).

نسخه اي خطي از آن به شماره 7735 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 445.



583

قوت لايموت

از: آقا احمد بن آقا محمد علي كرمانشاهي صاحب «مرآة الاحوال» و «تفسير القرآن» و «تحفة المحبين» و ... (م 1243 ق).

اين رساله درباره واجبات «صلاة» و «صوم» بحث نموده است.

الذريعة 17 / 205.



584

قوت لايموت (عربي)

از: سيد محمد كاظم يزدي طباطبائي صاحب «العروة الوثقي» و «الصحيفة الكاظمية» و «حاشية المكاسب». (1248 - 1337 ق).

رساله عمليه بوده و در صيدا به چاپ رسيده است.

الذريعة 17 / 205.



585

كتاب قيام الليل (عربي)

از: شيخ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن جعفر بن موسي بن قولويه صاحب «كامل الزيارات» (م 367 ق).

رجال نجاشي 1 / 306 و لسان الميزان ج 2 ش 536.



586

كتاب قيام الليل (عربي)

از: شيخ الطائقة ابوالقاسم سعد بن عبدالله بن ابي خلف اشعري قمي صاحب «فرق الشيعة» (م 301 ق) - و از مفاخر محدثين شيعه -.

رجال نجاشي 1 / 403.



[ صفحه 174]



كاشف الاستار في شرح تلخيص تحفة الابرار (فارسي، عربي)

تحفة الابرار از سيد محمد باقر حجة الاسلام شفتي اصفهاني (1175- 1260 ق) صاحب «مطالع الانوار»، «رسائل رجاليه» و «سؤال و جواب».

و تلخيص آن از آخوند محمد تقي بن حسينعلي هروي اصفهاني (م 1299 ق) و شرح هم از همو مي باشد.

ابتدا متن فارسي را نقل كرده و سپس به شرح آن - به عربي - مي پردازد.

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ علي كاشف الغطاء در نجف بوده است.

الذريعة 17 / 233.



588

كاشف الاسرار والسرائر في احكام صلاة المسافر

از: سيد مصطفي بن معصوم حسيني مازندراني - از شاگردان شيخ انصاري -.

نسخه خطي آن در كتابخانه سيد محمد مشكاة - اهدايي به دانشگاه تهران - موجود است.

الذريعة 17 / 234 - 135.



589

رسالة في كثيرالسهو

از: سيد محمد ساروي غروي - ثقه الاسلام - (م 1342 ق).

الذريعة 17 / 283.



590

الكنوز المودعة في اتمام الصلاة في مواضع الاربعة

از: شيخ يوسف بحراني بن احمد بن ابراهيم درازي (م 1186 ق) صاحب «الحدائق الناظرة».

در اين كتاب پيرامون مسأله تمام خواندن نماز در چهار مكان: مكه، مدينه، كربلا و كوفه بحث مي نمايد.

الذريعة 18 / 175.



591

كيف تصلّ الصلاة الصحيحة؟ (عربي)

از: شيخ عبدالامير قبلان

چاپ بيروت، دارالزهرا. 47 صفحه رقعي (مصوّر).



[ صفحه 175]



592

كيف تصلّي اليومية؟ (عربي)

از: محمد حسين اديب حائري.

چاپ نجف.

(ترجمه فارسي كتاب به نام «كيفيت نماز روزانه» به چاپ رسيده است.



593

رسالة في كيفية التسبيح في الاخيرتين (عربي)

از: شيخ سليمان بن عبدالله ماحوزي بحراني (م 1121 ق).

در اين رساله مؤلف درباره افضل بودن خواندن تسبيحات اربعه بر قرائت بحث نموده و نسخه خطي آن نزد شيخ جواد جزائري بوده است.

الذريعة 18 / 192.



594

كيفيت نماز روزانه - چگونه نماز مي خوانيد؟ (فارسي)

از: محمد حسين اديب حائري.

چاپ دوم، نجف، 1383 ق. 65 صفحه رقعي (مصوّر).



595

كيفيت نماز شب

از: خليفه سلطان يا سلطان العلماء علاء الدين سيد حسين بن ميرزا رفيع الدين محمد حسيني مرعشي (م 1064 ق). صاحب حاشيه بر «تفسير بيضاوي»، و «شرح لمعه» و «معالم» و «مختلف» و ...

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 2217 در كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 3 / 197.



596

كيفيت نماز شب

از: آقا محمدعلي بهبهاني كرمانشاهي صاحب «مقامع الفضل» و ... (1144 - 1216).

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 2217 كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 3 / 197.



[ صفحه 176]



597

لآلي الليالي (فارسي)

از: سيد صدرالدين بن مير محمد صالح طباطبايي.

الذريعة 18 / 262.



598

لباس المصلّي - رسالة في ...

از: سيد محمد بن علي بن محمود موسي نوري (م 1325 ق).

الذريعة 18 / 295.



599

لبس الحرير في الصلاة (عربي)

از: شيخ محمد اسماعيل بن حسين خاجوئي مازندراني (ق 12).

در اين رساله پيرامون حرير و جواز پوشيدن آن براي زنان، كودكان و خنثي و عدم جواز استفاده از آن براي مردان - جز در مواقع ضرورت و جنگ - بحث مي كند.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 2476 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 7 / 68.

اين رساله در 27 صفحه جلد اول «رسائل المحقق الخاجوئي» (ص 289 - 319) وسيله دارالكتاب الاسلامي در قم به سال 1369 ش به چاپ رسيده است.



600

لبس الحرير و الذهب في الصلاة

از: شيخ عبدالغني بن محمدرضا.

پايان نگارش: 1284 ق.

مؤلف در اين رساله 37 برگي حكم پوشيدن طلا و حرير را در نماز بيان مي كند.

نسخه خطي آن همراه با رساله هاي ديگرش - ازجمله «موقف الرجل والمرأة في الصلاة» - در مجموعه شماره 5176 كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 13 / 379 - 380.



601

لطائف الدرر (فارسي)

از: حاج ميرزا موسي بن محمد باقر حائري تبريزي.

كتاب درباره مسائل «طهارت»



[ صفحه 177]



و «صلاة» بوده و آنرا از كتاب ديگرش «دررالاحكام» انتخاب نموده است.

چاپ 1316 ق، تبريز.



602

لماذا نصلّي و متي نقصّر من الصلاة؟ (عربي)

از: محمد صادقي تهراني.

اين كتاب درباره هدف و ماهيت نماز و صلاة خوف، و نماز مسافر و حدّ قصر در سفر بحث مي نمايد.

چاپ بيروت، 32 صفحه رقعي.



603

الليلية في فقه الصلاة (عربي)

منظومه اي است از شيخ تقي الدين حسن بن داود حلّي (647 - ؟).

الذريعة 18 / 353.



604

الليلية (فارسي)

مؤلفش شناخته نشد.

كتاب بزرگي پيرامون آداب نماز شب و تعقيبات آن است، و نسخه خطي آن نزد مرحوم محدث ارموي بوده است.

الذريعة 18 / 391.



605

مالايتمّ الصلاة فيه - رسالة في ...

از: قاضي سيد نورالله حسيني مرعشي تستري صاحب «مجالس المؤمنين» و «الصوارم المهرقة» شهيد در سال 1019 ق.

نسخه خطي آن در ضمن مجموعه شماره 51 كتابخانه دانشكده الهيات دانشگاه تهران موجود است.

فهرست كتابخانه دانشكده الهيات / 650.



606

مالا تتم الصلاة فيه - رسالة في ...

از: مولي اسماعيل بن محمد حسين خاجوئي مازندراني (م 1173 ق).

الذريعة 19 / 24 - 25.



607

مالا تتم الصلاة فيه من الحرير - رسالة في ...

از: شيخ زين الدين بن عين علي خوانساري.

تاريخ تأليف: 1150 ق.



[ صفحه 178]



مؤلف در اين كتاب بر مولي محمد شفيع تبريزي نقد وارد كرده است.



608

رساله اي ديگر در همان مسأله (عربي)

از: شيخ بهاءالدين محمد بن حسين بن عبدالصمد حارثي عاملي (953 - 1030 ق).

اين رساله در سال 1315 ق ضمن مجموعه «كلمات المحققين» به چاپ رسيده است.



609

ماهي الصلاة؟ (عربي)

تأليف: آية الله شهيد دكتر سيد محمد حسيني بهشتي (ش: 1403 ق) به زبان فارسي.

ترجمه آن به زبان عربي از محمد رضا آل صادق.



610

«المبسوط في فقه الامامية» - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: شيخ الطائفه محمد بن حسن بن علي طوسي (385 - 460 ق).

مسائل ويژه صلاة در يكصد و بيست صفحه از جلد اول كتاب (ص 70 - 189) مطرح گرديده است.

چاپ سوم، مكتبة المرتضوية، تهران.



611

كتاب المتهجدين (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

رساله مختصري پيرامون نماز شب و آداب آن بوده كه در سال 1339 ق به چاپ رسيده است.



612

مثنوي نمازنامه (فارسي)

از: شيخ اسماعيل تائب تبريزي (م 1374 ق) صاحب مثنويات فراوان.

اين رساله درباره اسرار نماز مي باشد.

الذريعة 19 / 85.



613

مثنوي آداب الصلاة (فارسي)

سراينده آن شناخته نشد.

تاريخ نظم: جمادي الاول 693 ق.

اين رساله در يكصد و بيست بيت



[ صفحه 179]



بوده و مشتمل بر هشت باب مي باشد:

1- وضو

2- مبطلات

3- غسل

4- تيمم

5- تيمم

6- نمازهاي يوميه

7- نمازهاي يوميه

8- مستحبات

9- خاتمه.

نسخه خطي آن در كتابخانه ملّي ملك - تهران - موجود است.

الذريعة 19 / 105- 106.



614

مجمع المسائل از: شيخ علي بن شاه محمود بافقي - معاصر شيخ حرّ عاملي (م 1104ق)-

از اين كتاب دو فصل طهارت و صلاة با تمام فروع و دلايل و احاديث و اقوال، منظّم و مرتب گرديده است.

الذريعة 20 / 43.



615 تا 618

مجموعة الرسائل الفقيهية (فارسي)

از: مولي محمد مهدي قمشه اي (م 1281 ق).

برخي از رساله هاي اين كتاب عبارتند از:

1- منافيات الصلاة.

2- الشك والسهو في الصلاة.

3- صلاة الجماعة.

4- صلاة المسافر.

نسخه خطي اين رساله ها به انضمام يازده رساله ديگر از تأليفات او در كتابخانه شيخ آقا بزرگ تهراني - نجف - موجود است.

الذريعة 20 / 93 - 94.



619

محاضرات في فقه الامامية = كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: مرحوم آية الله حاج سيد محمد هادي حسيني ميلاني.

تنظيم از سيد فاضل ميلاني.

اين كتاب شرح شرايع بوده و در پايان آن از دو قاعده مهم «اصالة الصحة» و «قاعده يد» بحث نموده است.

چاپ مشهد، 464 صفحه وزيري (394 صفحه بحث نماز مسافر - 70 صفحه پيرامون دو قاعده ياد شده).



[ صفحه 180]



620

المحجة العظمي في شرح العروة الوثقي (عربي)

تقريرات بحث آية الله سيد عبدالاعلي موسوي سبزواري مقيم نجف اشرف است.

از: سيد جمال الدين حسيني استرابادي.

اين كتاب در 503 صفحه وزيري به چاپ رسيده و تمام مسائل نماز را داراست.



621

مخزن الصلاة(فارسي)

از: آقا شيخ محمد تقي نوري مازندراني (م 1263 ق) پدر خاتم المحدثين حاج ميرزا حسين نوري - صاحب «ماتمكده» و «دلائل العباد في شرح الارشاد» در 13 جلد و «هداية الانام» و «المدارج في الاصول».

نسخه خطي آن به شماره 2561 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبايي كتابخانه آستان قدس / 506.



622

مدارك الاحكام في شرح شرايع الاسلام - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: سيد شمس الدين محمد بن علي بن حسين موسوي عاملي - دخترزاده شهيد ثاني - (947 - 1009 ق) صاحب حاشيه بر «الفيه شهيد»، «استبصار»، «تهذيب»، «روضة البهية» و ...

جلد سوم و چهارم (دو جلد) كتاب شامل مباحث مختلف صلاة مي باشد.

چاپ مؤسسه آل البيت، قم، 1410 ق.



623

مرآة الصلاة في اسرار الصلاة (فارسي)

از: عليمحمد بن محمد حسين همداني اصفهاني.

پايان تأليف: 1079 ق.

اين كتاب در 10 باب و نسخه خطي آن نزد مرحوم مجتبي مينوي بوده است.

الذريعة 20 / 277.



[ صفحه 181]



624

مرآة العقول في شرح اخبار آل الرسول - شرح «الكافي» (كتاب الصلاة من ...) (عربي)

متن از: ابوجعفر محمد بن يعقوب بن اسحق - ثقة الاسلام كليني - (م 329 ق) صاحب «شعرالائمة» و ...

شرح از: علامه مجلسي مولي محمد باقر بن محمد تقي اصفهاني (1037 - 1110 ق) صاحب «بحارالانوار» و ...

احاديث ويژه صلاة در جلد پانزدهم كتاب تدوين يافته است.



625

مرآة الهداة في كشف اسرارالصلاة

از: علينقي بن ملامحمد نعيم همداني (زنده در 1284 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه دكتر علي اصغر مهدوي - تهران - بوده است.

الذريعة 289 / 20.



626

مسائل الصلاة (عربي)

ابوجعفر محمد بن علي بن حسين بن موسي بن بابويه قمي - شيخ صدوق (م 381) صاحب «الخصال» و «التوحيد» و «علل الشرايع» و «عيون اخبارالرضا (ع)» و «الامالي» و «كمال الدين» و «ثواب الاعمال» و «من لايحضره الفقيه».

رجال جاشي 2 / 315.



627

المسائل الصلاتية (عربي)

از: شيخ عزّالدين حسين بن عبدالصمد حارثي عاملي - پدر شيخ بهايي - (م 984 ق) صاحب «وصول الاخيار الي اصول الاخبار».

اين كتاب مشتمل بر 9 مسأله درباره طهارت و صلاة بوده كه عنوان برخي از مسائل آن عبارتند از:

1- عدم بطلان الصلاة بالفعل الكثير سهواً.

2- بطلان الصلاة الثنائية والثلاثية بمجردالشك فيهما.

3- بطلان الصلاة بالحدث ولو اضطراراً.

4- اقامة الجمعتين فيمادون فرسخ.

نسخه خطي آن - تاريخ كتابت 985 ق - را شيخ آقا بزرگ ديده است.

الذريعة 20 / 92 و 354 - 355.



[ صفحه 182]



628

مسألة في صلاة الآيات (عربي)

از: قطب الدين ابوالحسين سعيد بن هبة الله بن حسن راوندي (م 573 ق) صاحب «منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة» و «الخرائج والجرائح» و «آيات الاحكام» و «اسباب النزول».

الذريعة 20 / 388.



629

مسائل ضروريه نماز

از: سيد محمد طاهر بن رضي الدين حسيني (سده 11).

نسخه خطي آن به شماره 2049 (شماره دفتر 23191) در كتابخانه ملّي ملك - تهران - نگاهداري مي شود.

فهرست كتابخانه ملك 6 / 47.



630

مسالك الافهام في شرح شرايع الاسلام - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از: محقق حلّي (602 - 676 ق)

شرح از: شيخ زين الدين بن علي بن احمد بن محمد بن جمال الدين عاملي (911 - 965 ق) صاحب «الروضة البهية»، «الفوائدالملية»، «تمهيد القواعد»، «كشف الريبة» و ... - شهيد ثاني -.

احكام ويژه صلاة جلد دوم كتاب را تشكيل داده است.

چاپ، مؤسسة الوفاء، بيروت، 1404 ق / 1362 ش.



631

مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل - كتاب الصلاة من (عربي)

از: حاج ميرزا حسين نوري طبرسي (1254- 1320 ق) صاحب «جنة المأوي»، «ميزان السماء»، «مواقع النجوم»، «نفس الرحمن»، «شاخه طوبي»، «لؤلؤ و مرجان» و ...

احكام «صلاة» جلد سوم تا ششم (چهار جلد) كتاب «مستدرك» را بخود اختصاص داده است.

چاپ مؤسسه آل البيت، بيروت، 1408 ق / 1366 ش.



632

المستغفرون بالاسحار (عربي)

اصل فارسي آن از سيد محمد



[ صفحه 183]



ضياءآبادي.

ترجمه به عربي از شيخ محمد رضا آل صادق.

چاپ تهران انتشارات بنياد بعثت، 1370 ش، 85 صفحه، رقعي.

اين كتاب ترجمه «شب مردان خدا» مي باشد كه در حرف شين ياد شد.



633

مستمسك العروة الوثقي - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از سيد محمد كاظم بن عبدالعظيم يزدي طباطبايي (1247- 1337 ق) صاحب «بستان نياز» و «تعادل و تراجيح» و «حاشيه مكاسب» و «الصحيفة الكاظمية».

شرح از مرحوم آية الله سيد محسن طباطبايي حكيم (1306- 1390 ق) صاحب «حقايق الاصول» «نهج الفقاهة»، «منهاج الصالحين»، «منهاج الناسكين»، «شرح تشريح الافلاك».

احكام اختصاصي صلاة در جلد پنجم تا بخشي از جلد هشتم (191 صفحه) كتاب مطرح گرديده است.

چاپ چهارم، مطبعة الآداب، نجف، 1391 ق.



634

مستند العروة الوثقي - كتاب الصلاة من (عربي)

متن از: آية الله سيد محمد كاظم طباطبائي يزدي (1246 - 1337 ق).

شرح: تقريرات بحث آية الله حاج سيد ابوالقاسم موسوي خويي (متولد: 1317 ق) صاحب «معجم رجال الحديث»، «البيان في تفسيرالقرآن»، «اجودالتقريرات».

تأليف مرتضي بروجردي نجفي.

مسائل و احكام ويژه صلاة (نُه جلد) از كتاب را به خود اختصاص داده است.

چاپ اول، مدينة العلم، قم، 1367 ش / 1409 ق.



635

مشكاة الصلاة (فارسي)

مؤلف آن شناخته نشده است.

اين كتاب فارسي است و در هند به چاپ رسيده است.

الذريعة 21 / 57.



[ صفحه 184]



636

مشكاة المصابيح في شرح «مشكاة الهداية» (عربي)

اصل از: سيد بحرالعلوم (م 1212 ق).

شرح از: شيخ جعفر بن خضر جناحي نجفي (م 1227 ق) صاحب «كشف الغطاء».

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ علي كاشف الغطاء - نجف - و كتابخانه شيخ عبدالحسين تهراني - كربلا - موجود بوده است.

الذريعة 21 / 61.



637

المشكاة المقتبس من انوار ائمة الهداة - مشكاة الهداية - المصابيح (عربي)

از: سيد بحرالعلوم محمد مهدي بن مرتضي طباطبائي بروجردي نجفي (1155- 1212 ق) صاحب «الفوائدالرجالية» و «الدرة المنظومة».

اين كتاب به عنوان متن در مسائل مهم احكام شرعي تأليف گرديده و شامل «طهارت» و «صلاة» است.

تقريظي بر آن از سوي علامه شيخ عبدالنبي قزويني صاحب «تتمين امل الآمل» نگاشته شده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ علي كاشف الغطاء - نجف - بوده است.

الذريعة 21 / 63 - 64 و 51 و 82.



638

المشكاة المقتبس من انوار ائمة الهداة - مشكاة الهداية - المصابيح (عربي)

از: سيد بحرالعلوم محمد مهدي بن مرتضي طباطبايي بروجردي نجفي (1155 - 1212 ق) صاحب «الفوائدالرجالية» و «الدرة المنظومة».

اين كتاب به عنوان متن در مسائل مهم احكام شرعي تأليف گرديده و شامل «طهارت» و «صلاة» است.

تقريظي بر آن از سوي علامه شيخ عبدالنبي قزويني صاحب «تتمين امل الآمل» نگاشته شده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ علي كاشف الغطاء - نجف - بوده است.

الذريعة 21 / 63 - 64 و 51 و 82.



[ صفحه 185]



638

مصباح العابدين (فارسي)

از: مولي عبدالله بن حسين تستري اصفهاني (م 1021 ق)- استاد مولي محمد تقي مجلسي-.

اين كتاب پيرامون مسائل ضروري نماز و اصول دين بحث مي نمايد.

الذريعة 21 / 113.



639

مصباح الفقيه في شرح شرايع الاسلام - كتاب الصلاة ... (عربي)

از: حاج آقا رضا همداني (م 1322 ق).

اين كتاب در حوزه هاي علميه بسيار مورد توجه فقهاء قرار گرفته است.

چاپ تهران، چاپخانه حيدري، سال 1374 ق در 770 صفحه رحلي.



640

مصباح المصلّي (عربي)

از: ابوجعفر محمد بن علي بن حسين بن موسي بن بابويه قمي، شيخ صدوق (ح 306 381 - ق) صاحب «من لايحضره الفقيه»، «مدينة العلم» و «كمال الدين».

الذريعة 21 / 120 ش 4215.

641

مصباح المصلّين

از: شيخ علي اكبر بن مولي عباس يزدي حائري.

اين كتاب شامل دعاهاي وضو و آداب نماز و تعقيبات آن است.

الذريعة 21 / 120.



642

مصباح النجاة في اسرار الصلاة

از: شيخ عبدالحسين بن شيخ علي شيخ العراقين تهراني (م 1286 ق).

پايان تأليف: 1252 ق (در اصفهان و در سنّ سي سالگي).

چاپ تهران، 1378 ق.

الذريعة 21 / 122.



643

مطالع الانوار المقتبسة من آثار الائمة الاطهار - شرح الشرايع (عربي)

متن از: محقق حلّي ابوالقاسم نجم الدين جعفر بن حسن بن يحيي بن حسن بن سعيد هذلي (602 - 676 ق).

شرح از: سيد محمد باقر شفتي اصفهان - حجة الاسلام (1175-



[ صفحه 186]



1260 ق) صاحب «تحفة الابرار».

در اين كتاب مباحث ويژه صلاة در چند جلد بزرگ بدين شرح:

1- افعال نماز.

2- قواطع و خلل نماز - تا مبحث عدالت-.

3- عدالت و شرايط امام جماعت.

4- نماز عيدين.

5- نماز ميّت.

مطرح گرديده و در اصفهان به قطع رحلي به چاپ رسيده است.

الذريعة 21 / 142 - 143.



644

معراج المؤمن

در معني نماز از آيات و روايات و احاديث.

از علي اصغر ايازي

چاپ تهران، انتشارات صدر، 1350 ش، 36 صفحه، جيبي.



645

معراج المؤمنين

از: رستم خان بن صفي قليخان. از امراء دانشمند زمان شاه سليمان صفوي (1077 - 1105 ق)

اين كتاب شامل يك مقدمه درباره فضيلت دعا و آداب و اوقاتش و شش منهج بوده كه عبارتند از:

1- فضيلت نماز شب.

2- دعاهاي برخاستن از خواب.

3- آداب نافله شب.

4- آداب شفع و وتر.

5- آداب نافله صبح.

6- فضيلت و آداب شب جمعه.

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم سردار كابلي بوده است.

الذريعة 21 / 234- 235.



646

معراج المؤمنين

از: مفتي مير سيد محمد عباس بن سيد علي اكبر تستري لكهنوي (م 1306 ق).

چاپ هند.

الذريعة 21 / 235.



647

رسالة في معرفة اوقات الفرائض الخمس

از: علامه مولي محمد باقر مجلسي (1037- 1110 ق) صاحب «بحار



[ صفحه 187]



الانوار»، «ملاذالاخيار» و «مرآةالعقول».

پايان تأليف: 1097 ق.

نسخه خطي آن در كتابخانه ميرزا محمد تهراني - سامراء - بوده است.

الذريعة 21 / 248.



648

معرفة الصلاة (للناشئين)

فارسي آن از محسن قرائتي.

و ترجمه آن به زبان عربي از حسن حلّي.

اين كتاب ترجمه آشنايي با نماز - ويژه نوجوانان - مي باشد).

چاپ تهران، مؤسسه بعثت، 411 ق، 42 صفحه رقعي.



649

معرفة الطهارة والصلاة - ظاهراً و باطناً - از: محمد بن طاهر بن ابراهيم اسماعيلي (م 584 ق) - از دانشمندان اسماعيليه-.

الذريعة 21 / 258.



650

معيارالصلاة في اسرارالصلاة

از: شيخ عبدالوحيد بن نعمة الله بن يحيي گيلاني - شاگرد شيخ بهايي (م 1030 ق).

الذريعة 21 / 280.



651

معيارالفقاهة - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: محمد تقي صديقين اصفهاني.

اين كتاب شرح شرايع است و جلد دوم تا پنجم (4 جلد) آن به مباحث ويژه صلاة اختصاص دارد.

چاپ قم، 1410 - 1412 ق.



652 و 653

معين المستبصر فيما يتعلق بصلاة المسافر

(همراه با رساله اي در «خلل» نماز)

مؤلف آن شناخته نشد، اما از اين كتاب در «رياض» و «قوانين» نقل نموده اند.

الذريعة 21 / 287.

نسخه خطي آن به شماره 5230 در كتابخانه آية الله مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله نجفي 14 / 27.



[ صفحه 188]



654

مفاتيح الصلاة في الطهارة والصلاة

از: شيخ اسماعيل تبريزي صاحب «التكملة في شرح التبصرة» و «الانوارالاسماعيلية» و «مجمع السعادة» و «آيات الاحكام» و «لغات القرآن».

الذريعة 21 / 304.



655

مفتاح الخير (فارسي)

از: مولي محسن - محمد بن مرتضي - فيض كاشاني (م 1091 ق) صاحب «الوافي» و «تفسيرالصافي».

درباره مقدمات، تعقيبات، فضيلت، اقسام نماز گفتگو مي نمايد.

نسخه خطي آن در كتابخانه مدرسه شهيد مطهري (سپهسالار) موجود است.

الذريعة 21 / 330.



656

مفتاح الصلاة

از: ملا فتح محمد صاحب.

اين كتاب به زبان فارسي است و درباره مسائل متفرقه نماز بحث نموده است.

چاپ كانپور (هند)، چاپخانه رزاقي، سال 1325 ق. 159 صفحه، وزيري.



657

مفتاح الظفر في صلاة المسافر

از: حاج ميرزا ابوالمكارم بن حاج ميرزا ابوالقاسم موسوي زنجاني (1255- 1330ق).

الذريعة 21 / 336.



658

«مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة» - كتاب الصلاة من (عربي)

متن از: آية الله علامه حلي حسن بن يوسف بن مطهر (648 - 726 ق) صاحب «كشف المراد» و «مختلف الشيعة» و «ايضاح المقاصد» و «تهذيب الاصول» و ...

شرح از: سيد محمد جواد حسيني غروي عاملي (م 1226 ق).

مسائل اختصاصي صلاة در جلد دوم و سوم كتاب مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.

چاپ مؤسسه آل البيت عليهم السلام، قم.



[ صفحه 189]



659

مقالة في فضل صلاة الجماعة (عربي)

از: شيخ علي بن فضل بن هيكل حلّي - شاگرد ابن فهد حلّي-.

نسخه خطي آن - به خط مؤلف - نزد مرحوم صدر - ظاهراً سيد حسن - بوده است.

الذريعة 21 / 403.



660

مقالة في وجوب اوامر في الصلاة

از: سيد امير معزالدين محمد بن ابي الحسن موسوي صاحب «ذخيرة يوم الجزاء».

پايان تأليف ذخيره: 1032 ق.

در آن گويد: نماز 34 امر دارد، كه عبارتند از:

8 امر در قيام

1 امر در قرائت

10 امر در ركوع

12 امر در سجده

3 امر در تشهد.

الذريعة 21 / 407.



661

مقدمات نماز

از: محمدباقر بن محمد سميع خراساني (ق 13).

برگرفته شده از رساله سيد علي طباطبايي صاحب رياض.

نسخه خطي آن به شماره 2457 در كتابخانه وزيري - يزد - موجود است.

فهرست كتابخانه وزيري 4 / 1301.



662

رسالة في مكان المصلّي

از: سيد ميرزا ابراهيم بن محمد باقر رضوي قمي - برادر سيد صدرالدين شارح «وافية الاصول» - (زنده در 1168 ق).

الذريعة 22 / 155.



663

رسالة في مكان المصلّي

از: مولي محمد عادل بن علّامي قمي.

پايان تأليف: 1185 ق.

وي در اين رساله بر نوشتار ميرزا ابراهيم نقد و ايراد نموده است.

الذريعة 22 / 155.



[ صفحه 190]



664

ملحقات فريضه نماز

از: جمال الدين بن ابي طالب اصفهاني.

در اين كتاب پيرامون دو مسأله قضاء نماز و صلاة جماعت بحث نموده و احاديث مربوط به آن دو را ترجمه كرده است.

چاپ 1344 ق، سنگي، 48 صفحه، رقعي.



665

ملاذالاخيار في فهم تهذيب الاخبار - كتاب الصلاة من ... (عربي)

متن از: ابوجعفر محمد بن حسن بن علي طوسي (385 - 460 ق) صاحب «المبسوط»، «الخلاف»، «الاستبصار»، «التبيان»، «تلخيص الشافي»، «الاقتصاد»، «الرجال»، «الفهرست» و ...

شرح از: مولي محمد باقر بن محمد تقي مجلسي اصفهاني (1037 - 1110 ق) صاحب «الفوائدالطريفة»، «زادالمعاد»، «تحفة الزائر»، «حيات القلوب» و ...

احاديث ويژه صلاة از نيمه جلد سوم (ص 328) تا پايان جلد پنجم كتاب را تشكيل داده است.

چاپ اول، مكتبه آية الله مرعشي، قم، 1406 ق.

666

الممتاز در مسائل نماز (فارسي)

از: مولي محمد مهدي بن محمد شيفيع استرابادي (م 1259 ق).

پايان تأليف: 1237 ق.

الذريعة 22 / 224.



667

منابع الافاضات في احكام الجهر والاخفات

از: سيد زين العابدين بن سيد محمد بن مير محمد عباس لكهنوي (م بعد 1312 ق).

الذريعة 22 / 225.



668

المناظرالناضرة في احكام العترة الطاهرة - كتاب الصلاة من ...

از: آية الله حاج سيد محمد علي علوي حسيني.

اين كتاب شرح مفصّل كتاب «شرايع» بوده و نخستين مجلّد آن - شرح قسمتي از «كتاب الطهارة»



[ صفحه 191]



- به چاپ رسيده و ساير مجلّدات آن آماده چاپ است.



669

رسالة في «من ادراك الامام في اثناء الصلاة»

از: ملا اسماعيل خاجوئي اصفهاني مازندراني (م 1173 ق).

چاپ اول، وزيري، 8 ص (ضمن «رسائل المحقق الخاجوئي» 2 / 305 - 315).

قم، دارالكتاب الاسلامي، 1369 ش.



670

منبّه فؤادالمهتدين

از: ابوالحسن بن ميرزا يوسف مجتهد تبريزي.

اين كتاب به زبان فارسي پيرامون نماز و زيارات و ادعيه بوده و بخش بزرگ كتاب (ص 26 - 97) اختصاص به فضيلت نماز و ثواب مقدمات و اجزاء نماز دارد.

چاپ تهران، 1313 ق. رقعي، سنگي (خط: علي تبريزي)، 157 صفحه.



671

رسالة في من صلّي كل واحدة من الصلوات الخمس اليومية بوضوء رافع ثم انكشف فساد احدي الوضواَت

از: مولي محمد تقي هروي اصفهاني صاحب «الميراث لجيمع الوراث» و «نهاية الآمال» «خلاصة البيان» و حاشيه بر شرح لمعه و رياض و قوانين (م 1299 ق).

الذريعة 22 / 229.



672

منتهي المرام في صلاة القصر والاتمام

از: سيد صدرالدين محمد بن محمد رضوي.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 23 / 11.



673

منتهي مقاصد الانام في نكت شرايع الاسلام - كتاب الصلاة من (عربي)

متن از: محقق حلّي (602 - 676 ق).



[ صفحه 192]



شرح از: حاج شيخ عبدالله مامقاني فرزند شيخ محمد حسن مامقاني و صاحب «تنقيح المقال»، و «مقباس الهداية» و «مطارح الافهام» و «مناهج المتقين» و ...

اين كتاب شرح بر شرايع و در شصت و سه جلد تدوين يافته است.

ريحانة الادب 3 / 432.



674

منظومة الشك والسهو الخلل والجبران

از: حاج مولي محمد اسماعيل صاحب «العقيدة الوحيدة».

الذريعة 23 / 116.

675 و 676

منظومة في «الشك والسهو في الصلاة»

از: حاج شيخ عبدالرحيم تستري بن محمد علي (1226 - 1313 ق) - صاحب «اصول الفقه» و «نتيجه الانظار» و «ايقاظ الراقدين» و «محاسن الآداب».

اين منظومه نزديك 500 بيت مي باشد.

نسخه خطي آن نزد سيد محمد صادق بحرالعلوم بوده است.

و نيز منظومه اي در شك و سهو در 125 بيت.

از: شيخ احمد بن صالح طعّان بحراني 1251- 1315 ق) - از شاگردان شيخ انصاري و صاحب «زادالمجتهدين» و «التحفة الاحمدية» و «الدررالفكرية» و «ملاذالعباد».

الذريعة 23 / 116.



677

منظومة في صلاة المسافر

از: شيخ عبدالهادي همداني نجفي.

اين منظومه افزون بر 200 بيت است و نسخه خطي آن نزد مرحوم شيخ عبدالحسين حلّي بوده است.

الذريعة 23 / 119.



678

منظومة في الصلوات المندوبة

از: مولي محمد كاظم بن محمد صادق كاشاني اصفهاني.

الذريعة 23 / 119.



[ صفحه 193]



679

منهاج الصلاح

از: مولي نظر علي بن محمد محسن گيلاني (قبل از 1217 ق).

مؤلف اين كتاب را در تكميل «مفتاح الفلاح» شيخ بهايي و دربرگيرنده واجبات نمازهاي يوميه و مستحبات آن و نيز برگزيده دعاهاي هفته و اعمال سال نگاشته و نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ علي كاشف الغطاء بوده است.

الذريعة 23 / 164.



680

منهاج الولاة في اسرارالصلاة (فارسي)

از: آقا محمد حسين بن آقا محمد باقر بروجردي - پدر حاج آقا نورالدين بروجردي (م 1336 ق).

پايان تأليف: 1264 ق.

نسخه خطي آن نزد سيد عبدالحسين حجت - كربلا - بوده است.

الذريعة 23 / 179.



681 و 682

منهج الطاعات في واجبات الصلاة

از: سيد محمدتقي نصيرآبادي - مجاز از صاحب جواهر (م 1261 ق) - تأليف ديگر مؤلف رساله «امامة الفاسق عند نفسه العادل عند مأمومه» است.

الذريعة 23 / 194.



683 و 684

منية الراغبين

از: شيخ عبدالله بن شيخ عباس تستري بحراني (م حدود 1270 ق).

اين كتاب پيرامون «طهارت» و «صلاة» بوده و مؤلف آنرا به نام «الجوهرة العزيزة» تلخيص نموده است.

نسخه خطي آن نزد سيد مهدي اصفهاني كاظمي صاحب «احسن الوديعه» بوده است.

الذريعة 23 / 203 - 204.



685

مواقيت الصلاة (عربي)

از: شيخ صدوق ابوجعفر محمد بن علي بن حسين بن موسي بن



[ صفحه 194]



بابويه قمي (ح 306 - 381 ق).

رجال نجاشي 2 / 312.



686

كتاب «مواقيت الصلاة» (عربي)

از: ابوجعفر محمد بن احمد بن خاقان نهدي قلانسي كوفي.

رجال نجاشي 2 / 231.



687

مواقيت الظهر والعصر(عربي)

از: ابونضر عيّاشي محمد بن مسعود بن محمد بن عياش سمرقندي صاحب «تفسيرالقرآن» (ق3 هـ).

رجال نجاشي 2 / 250.



688

موانع الصلاة - رسالة في ...

از: شيخ نعمت طريحي (1207 - 1293 ق) صاحب «مجمع المقال في علم الرجال».

احتمالاً اين رساله با رساله «خلل الصلاة» او يكي باشد.

الذريعة 23 / 237 - 238.



689

ناهية الفحشاء

از: سيد علي اكبر برقعي قمي (1317 - 1409 ق) صاحب «كاخ دلاويز»، و «بامداد روشن» و «آينه دانشوران» و «ديوان اشعار».

پايان تأليف: 1351 ق.

الذريعة 24 / 33.



690

نتايج الافكار

از: عبدالله فاضل لنكراني از شاگردان مرحوم آية الله حائري يزدي.

كتاب استدلالي و بزرگ مي باشد.

الذريعة 24 / 44.



691

الرسالة النحفية في سهو الصلاة اليومية

از: شيخ ابواسماعيل ابراهيم بن سليمان قطيفي (م پس از 945 ق) صاحب «نفحات الفوائد» و «ايضاح النافع في شرح المختصر النافع».

اين رساله در يك مقدمه و دو باب و يك خاتمه بوده كه مؤلفش آنرا پيرامون مسائل سهو در نماز قبل از



[ صفحه 195]



سال 927 ق تدوين نموده و نسخه خطي اش در كتابخانه مرحوم محدث قمي بوده است.

الذريعة 11 / 227.

نيز نسخه اي از آن در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

الذريعة 14 / 210 و 24 / 68.



692

الرسالة «النجمية» (عربي)

از: محقق ثاني نورالدين ابوالحسن علي بن عبدالعالي كركي (م 940 ق) صاحب «جامع المقاصد» و «الجعفرية» و «الخراجية».

مؤلف در اين رساله ابتدا از اصول پنجگانه اعتقادي سخن به ميان آورده، سپس مقدمات هفتگانه نماز (طهارت، برطرف كردن ناپاكيها، پوشانيدن عورت، وقت، مكان، چيزهايي كه بر آن سجده صحيح است و قبله) و پس از آن افعال نماز، و برخي از احكام صلاة و احكام شك و سهو و اقسام صلاة را مورد بحث قرار داده است.

وزيري، 15 صفحه.

ضمن مجموعه «رسائل المحقق الكركي» ج 1 ص 59 - 73 توسط كتابخانه آية الله مرعشي در 1369 شماره به چاپ رسيده است.



693

نخبة الواجبات في مسائل الصلوات (عربي)

از: شيخ عبدالله سماهيجي بحراني صاحب «احكام النواصب»، «ارجوزة الرجال»، «الصحيفة العلوية والتحفة المرتضوية»، «البلغة الصافية» و «جواهر البحرين في احكام الثقلين».

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 6322 كتابخانه آية الله مرعشي نجفي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي: 16 / 291.



694

النصّ الصريح في الجهر بالحمد والتسبيح

از: ميرزا محمد اخباري مقتول (1178 - 1232 ق) صاحب «نشوة الاخوان في مسألة الغليان».

الذريعة 24 / 172.



[ صفحه 196]



695

نفحات الانس

از: مير ناصر حسين بن مير حامد حسين موسوي كنتوري لكهنوي صاحب «نفحات الازهار في فضائل الائمة الاطهار» و «تتميم عبقات الانوار» (1284 - 1361 ق).

كتاب درباره وجوب سوره در نماز بحث مي نمايد.

الذريعة 24 / 247.



696

النفحة القدسية في فقه الصلوات اليومية (عربي)

از: حسين بن محمد بن ابراهيم بن عصفور بحراني (م 1216 ق).

مؤلف اين كتاب را در سه روز نگاشته و شرح آن به نام «الفرحة الانسية» است كه در آن ادله اجمالي هر يك از فتاوي را ذكر مي نمايد و در حرف فاء ياد شد.

نسخه خطي آن نزد سيد علي شبّر در نجف بوده است.

الذريعة 24 / 256.

نيز نسخه اي از آن به شماره 2475 و نسخه هايي در مجموعه هاي شماره 4810 و 5426 كتابخانه آية الله نجفي مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي: 7 / 66، 13 / 12، 14 / 211.



697

النفحة المسكية في الصور التسع الشكية

از: شيخ فرج بن حسن قطيفي صاحب «تفحة اهل الايمان» (1321 - ...).

منظومه اي است درباره شكيات نماز.

الذريعة 24 / 257.

698 و 699

نفحة الهداية و رشحة النهاية (شرح رسالة الصلاة)

متن از: شيخ سليمان بن عبدالله ماحوزي بحراني (م 1121 ق) صاحب «البلغة» و «المعراج» و «نظم الباب الحادي عشر».

شرح از: شيخ عبدالله بن صالح سماهيجي بحراني (1086 - 1135 ق) صاحب «النفحة العنبرية».

سپس شارح آنرا تلخيص، و به نام



[ صفحه 197]



«الدرة السنية» ناميده است.

الذريعة 24 / 257 - 258.



700

نفل الصلاة (عربي)

از: يعقوب بن ابراهيم بختياري (م 1147 ق).

نسخه خطي اين رساله مورخ 1102 يا 1108 - در 93 برگ - ضمن مجموعه شماره 1902 كتابخانه آية الله گلپايگاني موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله گلپايگاني 3 / 102.



701

نماز

از: حسين درخشان

چاپ تهران، انتشارات غدير، 1369 ش، 72 صفحه، رقعي، (مصور).



702

نماز (فارسي)

از: حاج ميرزا خليل كمره اي (م 1405 ق) صاحب «افق اعلي»، «هفتاد و دو تن و يك تن»، «نهج البلاغه و جنگ» و «نهج البلاغه و خلقت».

چاپ تهران.

فهرست كتابهاي چاپي فارسي / 3309.



703

نماز (فارسي)

از: علي گلزاده غفوري

كتاب با قلمي سليس به تشريح و توضيح نماز، اقامه صلاة، اذان، مفاهيم و حركات نماز، واجبات و مستحبات نمازهاي يوميه، نمونه اي از نمازهاي واجب، جمعه، عيد، آيات، ميّت، و نماز جماعت و دعاهايي از قرآن پس از نمونه هايي از آيات قرآن و گفتار معصومين درباره نماز، پرداخته است.

اين نوشته ضمائمي دارد كه جداگانه نشر شده است:

1- نمازهاي مستحبي در اسلام 2- نماز در اديان ديگر 3- آداب نماز در مذاهب فقهي اسلامي 4- ترجمه اي از چند سوره (كه معمولاً در نماز خوانده مي شود) 5- نمونه هايي از خطبه هاي نماز عيد و نماز جمعه).

چاپ چهارم تهران انتشارات فجر، 176 صفحه رقعي.



[ صفحه 198]



704

نماز (فارسي)

از: علي كاظمي

چاپ قم، 1349 ش.



705

نماز (فارسي)

از: علي مصطفوي اهري

چاپ پنجم، تهران، 1342 ش. 40 صفحه، رقعي (مصوّر).



706

نماز (فارسي)

از: علي اصغر نيّري طباطبايي.

چاپ تهران، انتشارات اقبال، 1328 ش، 16 صفحه رقعي.



707

نماز (فارسي)

از: محمد مقيمي.

چاپ تهران، 1348 ش.



708

نماز (فارسي)

از: محمد رفيعي طالقاني.

اين كتاب درباره نماز از ديدگاه كتاب و سنت و عقوبت تارك الصلاة و ديگر مسائل نماز گفتگو مي كند.

چاپ قم در 1348 ش، 49 صفحه، جيبي (به خط مؤلف).



709

نماز (فارسي)

از: سيد محمد شيخ الاسلام.

چاپ ششم، تهران، 1363ش. 168 صفحه وزيري.



710

نماز (فارسي)

از: سيد محمد شيرازي به زبان عربي.

ترجمه آن از محمد علي همداني. چاپ سوم، تهران، انتشارات اعلمي، 1365 ش. 44 صفحه، رقعي (مصوّر).



711

نماز (فارسي)

از: محيي الدين حائري شيرازي.

كتاب مجموعه چند سخنراني مؤلف درباره نماز مي باشد. برخي از عناوين عبارتند از:



[ صفحه 199]



1- چگونه نماز بخوانيم؟

2- نماز يادآور خدا و واقعيتها.

3- نماز عامل بازدارنده از فساد.

4- ولايت در نماز.

چاپ قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1362 ش، 110 صفحه، رقعي.



712

نماز (فارسي)

(فوائد ديني، روحاني، جسماني، اخلاقي، اجتماعي).

از: عطاءالله شهاب پور.

كتاب با قلمي جذّاب در 5 فصل به فوائد مختلف نماز اشاره نموده و با استفاده از شهادت علم و فلسفه - علاوه بر متن كتاب و سنّت - اهميّت نماز را ثابت كرده است.

چاپ دوم، تهران 1322 ش، 137 صفحه جيبي.



713

نماز (فارسي)

كتاب مختصر و مفيدي است كه در مقدمه آثار و فوايد نماز و در پايان احكام و مسائل نماز را بحث مي نمايد.

از انتشارات شركت سهامي سيمان فارس و خوزستان.

چاپ دورود، 42 صفحه، جيبي (مصوّر).



714

نماز (فارسي)

از: هيئت تحريريه مؤسسه در راه حق قم.

كتاب در دو بخش تدوين يافته است:

بخش اول با عناويني چون:

نياز به نماز، اهميّت و توجّه پيشوايان دين بدان، آثار اجتماعي، سياسي و بهداشتي نماز، نماز سازنده انسان آزاد و تلاشگر، ترجمه و توضيح سوره حمد.

و بخش دوم شامل فشرده اي از احكام نماز است.

چاپ قم، 1370 ش، 56 صفحه رقعي.



715

نماز (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

چاپ ساري، انتشارات فرهنگ. 20 صفحه، رقعي (مصوّر)



[ صفحه 200]



(همراه با 45 صفحه سوره هاي قرآني).



716

نماز آرام بخش قلب و روح (فارسي)

از: مهدي مشايخي.

اين كتاب به انضمام تصاويري زيبا با زباني ساده و گيرا به بررسي مسائل و احكام نماز پرداخته و از نماز جمعه و فوائد و اهميّت و آداب آن نيز سخن گفته است.

چاپ تهران، 1361 ش، 135 صفحه وزيري.



717

نماز آنها كه مي خوانند و آنها كه نمي خوانند (فارسي)

از: سيد محمد اسماعيل طالب شهرستاني مرعشي.

كتاب مشتمل بر ترجمه و تفسير آيات و روايات مربوط به نماز بوده و بسيار بر اهميت نماز و طريقه خواندن صحيح آن و شرائط قبول و صحت و حضور قلب تأكيد مي نمايد.

چاپ 1397 ق در 80 صفحه جيبي.



718

نماز از ديدگاه قرآن و حديث (فارسي)

از: سيد حسين موسوي راد لاهيجي.

چاپ قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1368 ش. 280 صفحه وزيري.

اين كتاب بحثهايي چون: عبادت فطري بشريت، حكمت وجوب نماز، عبادت تعبد محض، فلسفه احكام نماز، حقيقت نماز، فضيلت اول وقت، آداب نماز و نمازگزار، فضائل نماز، نماز مكتب تربيت، بزرگترين عامل تزكيه، عاليترين عامل بازدارنده، اخلاص و حضور قلب، صلاة الخاشعين، ريا در عبادت، استعانت از نماز، استخفاف به نماز، اذان، نقش مسجد در پيشرفت اسلام و مسلمين، اسرار وضو، تعقيبات، تهجد و نافله شب را داراست.



719

نماز اماميه

از: شيخ حسين بخش (متولد: 1340 ق) صاحب «فكر اسلامي»، «سياست اسلامي»، «معيار شرافت»



[ صفحه 201]



و «مجازات دزد».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 84.



720

نماز اماميه

از: علي سرور سرحدي.

چاپ پاكستان.

تذكره علماي اماميه پاكستان / 184.



721

نماز برهنه (فارسي)

از: محمد حسين طهراني كربلايي.

مطابق با فتاوي سيد محمد باقر شفتي اصفهاني - حجة الاسلام - صاحب «مطالع الانوار» و «تحفة الابرار» (م 1260 ق).

نسخه خطي آن نزد ميرزا محمد طهراني - سامراء - بوده است.

الذريعة 24 / 311.



722

نماز بهترين راه دوستي با خدا (فارسي)

از حبيب الله خبّاز كاشاني.

در اين كتاب پيرامون نماز و اذكار آن اشعاري سروده شده است.

چاپ تهران، انتشارات خزر، 1356 ش. 20 صفحه جيبي.



723

نماز. به ضميمه احكام و فلسفه نماز (فارسي)

تنظيم و تصحيح: عباس رحماني.

چاپ تهران، انتشارات حميد، جيبي، 80 صفحه مصور،.



724

نماز تسليم انساني عصيانگر (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

در هشت صفحه رقعي چاپ شده است.



725

نماز پاكي جسم و جان (فارسي)

از: مهدي مستقيمي.

چاپ قم، انتشارات قلم، 1369 ش. 32 صفحه، رقعي (مصوّر).



726

نماز پرستش پروردگار (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.



[ صفحه 202]



چاپ دوم، تهران، انتشارات ايران، 1364 ش، 58 صفحه، رقعي، مصوّر.



727

نماز جعفريه جديد

از: نذر حسين ظفر مترجم «حديث قدسي».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 376.



728

نماز جماعت (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

چاپ شيراز، در سال 1350 ش، جيبي، 15 صفحه.



729

نماز چيست؟ (فارسي)

از: شهيد دكتر سيد محمد حسيني بهشتي (ش: 1402 ق) صاحب «محيط پيدايش اسلام» و «خدا در قرآن» و «حج در قرآن».

اين كتاب به شيوه اي جذّاب و با قلمي شيرين نگاشته شده و به زبان عربي نيز ترجمه گرديده و به نام «ماهي الصلاة» منتشر شده است. كه در حرف م ياد شد.

چاپ بيست و سوّم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي 1366ش، 48 ص رقعي



730

نماز حيدري

از: سعيد احمد صاحب «احكام القرآن» و «قرآن و انقلاب ايران»

چاپ پاكستان.

تذكره علماي اماميه پاكستان / 117



731

نماز در اسلام و در مذهب يهود و نصاري (فارسي)

از: اسماعيل آشتياني.

چاپ تهران در 1353 ش، 77 صفحه، رقعي.



732

نماز دستور خدا (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

چاپ قم، 30 ص، رقعي (مصور).

733 و 734

نماز را به چه زباني بخوانيم: (فارسي)

اصل آن از محمد حميدالله



[ صفحه 203]



صاحب «نامه هاي پيامبر».

ترجمه به فارسي از هيئت تحريريه دارالتبليغ اسلامي - قم.

اين رساله درباره اينكه: چرا بايد نماز را به زبان عربي قرائت كنيم؟ بحث مي نمايد.

چاپ قم، 16 صفحه جيبي.



735

نماز راز و نياز با خدا (فارسي)

ترجمه و توضيح از عبدالكريم بي آزار شيرازي.

كتاب با قلمي شيوا و با نظم و ترتيبي زيبا به رشته تحرير درآمده و نخست نماز را از نظر: ديني، روانپزشكي، رواني، اخلاقي، تربيتي و اجتماعي، سياسي و معنوي مورد بررسي قرار داده و سپس از مقدمات، اوقات، چگونگي خواندن نماز، شكيّات و نمازهاي: احتياط، جماعت، جمعه، آيات، عيد، شب، مسافر، غفيله، ميّت، وحشت و نماز اول ماه بحث مي نمايد.

چاپ تهران انتشارات خورشيد، 1402 ق، 83 صفحه وزيري.



736

نماز ستون دين (فارسي)

از: حاج شيخ رضا سراج.

شامل اصول و فروع دين و مسائل طهارت و شكيات نماز و ديگر نمازهاي واجب.

چاپ تهران انتشارات حافظ 64 صفحه رقعي (مصوّر).



737

نماز سرلوحه عبادات (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

چاپ تهران، انتشارات اقبال، 32 صفحه، رقعي (مصور). خط: عباس منظوري.



738

نماز شب (فارسي)

از: آخوند مولي علي اكبر ايجي اصفهاني صاحب «زبدة المعارف» و «ردّ بر پادري مسيحي» و «احكام الحدود الشرعية» (م 1232 ق).

اين كتاب يكي از بهترين رساله هاي نگاشته شده پيرامون نماز شب است.

چاپ دوم، اصفهان، انتشارات منوچهري، 1375 ق. 167 ص، خشتي.



[ صفحه 204]



739

نماز شب (فارسي)

از: محمد تقي مقتدري.

اين كتاب ارزنده پيرامون تمامي آداب، اذكار، متعلقات نماز شب گفتگو مي نمايد.

چاپ دوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1369 ش. 186 صفحه، وزيري.



740

نماز شب (فارسي)

از: يدالله بهتاش.

چاپ تهران، انتشارات اميركبير، 1363 ش، 16 صفحه، جيبي.



741

نماز شستشوي روح (فارسي)

اصل آن از سيد محمد حسيني شيرازي.

ترجمه به فارسي از محمد رضا كافي.

چاپ قم، در 1350 ش، 45 صفحه، جيبي



742

نماز شيعه

از: سيد حشمت علي بن سيد جماعت علي (1275 - 1353 ق) صاحب «رساله عرشيه» و «رساله ضرورت امام» و «معراجيه» و «شرح حديث طينت».

در اين كتاب نماز را همراه با اصول دين ترجمه كرده است.

مطلع الانوار / 209.



743

نماز شيعه

از: سيد علي بن ابوالقاسم حائري (1288 - 1360 ق) صاحب «غاية المقصود» در 4 جزء و «منهاج السلامة» و «ميزان الاعمال» و «سيف الفرقان».

تذكره علماي اماميه پاكستان / 177



744

نماز صادقيه

از: اعجاز حسين بن شير محمد.

تذكره علماي اماميه پاكستان / 38.



745

نماز - الصلاة عمودالدين (فارسي)

تهيه و تنظيم از افضل الدين آذربُد.

(در اين كتاب جملات اذان و اقامه،



[ صفحه 205]



سوره فاتحه الكتاب، سوره توحيد، و ديگر اذكار نماز با ترجمه اي روان بوسيله آقاي عباس شهري به نظم كشيده شده است).

چاپ تهران، 69 صفحه وزيري (مصور).



746

نماز عصباني عليه شرك (فارسي)

از: محمد جواد شفيعيان

برخي از عناوين كتاب عبارتند از:

1- سيماي نمازگزاران در آئينه قرآن:

- اقامه نماز در سفرهاي مهاجرتي و پيكارگري

- ويژگيهاي نمازگزاران.

2- پايگاه نماز در احاديث و روايات اسلامي.

3- تحليلي از فلسفه اجتماعي نماز.

4- نمازي آگاهانه بخوانيم.

چاپ تهران، در 1395 ق، 82 صفحه رقعي.



747

نماز فرمان خدا (فارسي)

از: مصطفي خرّم دل

چاپ تهران، نشر احسان، 1368 ش، 37 صفحه، رقعي (مصوّر).



748

نماز فرمان خدا (فارسي)

از: سيد هدايت الله مسترحمي جرقويه اي.

در اين كتاب علاوه بر مسائل مختلف نماز، از اصول و فروع دين اسلام به گونه اي مختصر بحث شده است.

چاپ تهران انتشارات فراهاني، 1350 ش، 48 صفحه، رقعي (مصوّر).



749

نماز فريضه يوميه (نوافل و نماز شب)

از: محمدعلي صفري زرافشان.

چاپ مشهد، 1364 ش. 336 صفحه، رقعي.



750

نماز مسافر با وسائل امروزي (فارسي)

از: محمد صادقي تهراني.

مؤلف در اين رساله به بحث



[ صفحه 206]



پيرامون روايات قصر و بررسي آنها مي پردازد.

چاپ قم، 44 صفحه رقعي.



751

نماز مصور با ترجمه فارسي

ترجمه از: طباطبايي.

چاپ تهران، انتشارات اقبال، 1343، 64 صفحه، جيبي.



752 و 753

نماز معراج مؤمن (فارسي)

از: سيد هدايت الله مسترحمي جرقويه اي.

اين كتاب علاوه بر مسائل نماز از اصول و فروع دين نيز بحث نموده و در پايان رساله اي در 9 صفحه پيرامون قنوت و مسائل آن به زبان عربي نگاشته است.

چاپ تهران انتشارات نشر كتاب، 1403 ق، 129 صفحه، وزيري (مصوّر).



754

نماز مكتب عالي تربيت (فارسي)

از: استاد ناصر مكارم شيرازي.

چاپ تهران، انتشارات محمدي، 1346 ش، 29 صفحه، رقعي (مصوّر).



755

نمازنامه عام (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

چاپ لندن، در 1882 ميلادي، 171 صفحه، وزيري.

فهرست كتابهاي چاپي فارسي / 3310.



756

نماز نياز به درگاه بي نياز (فارسي)

چاپ چهارم، تهران، انتشارات ياسين، 1369 ش، 60 صفحه، رقعي (مصور).



757

نماز نيروي مقاومت اسلامي - نماز گفتگو با خدا (فارسي)

از: مصطفي زماني (م 1411 ق).

اين كتاب پيشتر با نام «نماز گفتگو با خدا» انتشار يافته و نويسنده به سبب نگارش آن در رژيم پهلوي دستگير و مورد بازجويي قرار گرفته است.

چاپ هيجدهم قم، انتشارات پيام اسلام، 1369، 72 صفحه، رقعي.



[ صفحه 207]



758

نماز و احكام آن (فارسي)

از: محمدباقر اشرف الكتابي خوانساري.

چاپ تهران، انتشارات اشرفي، 1351 ش، 36 صفحه وزيري.



759

نماز و اصول دين (فارسي)

از: سيد يحيي برقعي.

چاپ قم، نمايشگاه و نشر كتاب، جيبي (مصوّر).



760

نماز و جماعت (فارسي)

از: محمد حسن انصاري.

چاپ اهواز در 1366 ش، 32 صفحه، جيبي.



761

نماز و روزه (فارسي)

از: شيخ عباسعلي اسلامي صاحب «دو از ياد رفته» و «جهاد».

چاپ تهران، كتابخانه بزرگ اسلامي.



762

نماز يا پيكار ايدئولوژي توحيد و شرك (فارسي)

از: عزّت الله رادمنش.

اين كتاب در چند بخش نماز را بررسي مي كند. برخي از عناوين عبارتند از:

نماز را چگونه آغاز مي كنيم؟ قهرمان و مؤمن (كنايه از آنكه نماز انسان را مؤمن مي سازد. مؤمني كه در نهايت رفعت و شوكت باز به خدا مي انديشد و خود را كوچك مي بيند، نه قهرمان. قهرماني كه پس از قدرت فرعون وار متكبر و مغرور، دست به هر جنايتي مي زند).

و نماز نمايش عدم، وجود و رستاخيز.

چاپ تهران، انتشارات قلم 1357 ش، 62 صفحه رقعي.



763

نماز يا ستايش پروردگار (فارسي)

مؤلف شناخته نشد.

اين كتاب به اختصار درباره روزه و نماز جمعه و برخي نمازهاي ديگر بحث كرده است.



[ صفحه 208]



چاپ تهران، انتشارات فردوسي، 1360 ش، 80 صفحه، رقعي.



764

نماز يا سير كمالي انسان (فارسي)

از: سيد محمد جواد موسوي غروي.

چاپ اصفهان.



765

نماز يا شاهراه كمال (فارسي)

از: ابوتراب هدائي.

كتاب داراي مطالب مفيدي بوده كه پس از مقدمه اي در:

ماهيت نماز، اهميّت، فوائد، خطر ترك نماز، حضور قلب، نماز جماعت، قبله، نيّت به شرح سوره حمد و توحيد و بقيه اذكار نماز مي پردازد.

چاپ مشهد، در 1398 ق، 240 صفحه، جيبي.



766

نماز يا مناظره دبير و دانش آموز (فارسي)

از: حسين حيدري كاشاني.

چاپ قم، مهر استوار، در 1353 ش، ش، 160 صفحه، رقعي (مصوّر).



767

نماز يا نيايش پروردگار (فارسي)

از: بهزادپور.

چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات مروي، 1367 ش. 48 صفحه رقعي (مصوّر).



768

نموذج في الفقيه الجعفري - رسالة في صلاة المسافر من ... (عربي)

تقريرات بحث آية الله حاج سيد ابوالقاسم موسوي خويي، صاحب «معجم رجال الحديث» است.

از: سيد عباس مدرسي يزدي.

اين رساله 250 صفحه از كتاب (ص 283 - 532) را به خود اختصاص داده است.

چاپ قم، انتشارات داوري، 1410 ق.

769 و 770

نوادرالصلاة (عربي)

از: ابوجعفر محمد بن علي بن



[ صفحه 209]



حسين بن موسي بن بابويه قمي (ح 306 - 381 ق) صاحب «من لايحضره الفقيه» و ...

رجال نجاشي 2 / 312.

نوادرالصلاة (عربي)

از: ابوالفضل سلمة بن خطاب براوستاني.

رجال نجاشي 1 / 422.



771

النوافل الليلية

از: ميرزا محمدعلي حزين گيلاني اصفهاني (1104 - 1181) صاحب «تذكره حزين».

الذريعة 24 / 351.



772

نورالطالبين (فارسي)

از: ملا علي بن عبدالله فراهاني.

پايان تأليف: 1256 ق.

كتاب درباره مقدمات، اذكار و تعقيبات نماز در يك مقدمه و 10 باب و خاتمه تأليف گرديده و نسخه خطي آن در كتابخانه سيد عباس كاشاني موجود است.

الذريعة 24 / 370 - 371.



773

نورالولاة في مسائل الصلاة

از: حاج علي اكبر شيرازي.

الذريعة 24 / 384.



774

نهاية التقرير (عربي)

تقريرات بحث آية الله حاج آقا حسين طباطبايي بروجردي (ره) است.

از: آية الله محمد موحدي فاضل.

جلد اول (485 ص): شامل وقت، مكان، لباس و ساير افعال نماز (تا تسليم).

جلد دوم (370 ص): شامل: قواطع، خلل، شكيات، قضاء و نماز جماعت.

دوبار در قم چاپ شده است.



775

واجبات الصلاة و شرائطها - رسالة في ...

مؤلف شناخته نشد.

نسخه خطي آن در ضمن مجموعه شماره 572 كتابخانه دانشكده الهيات دانشگاه تهران موجود است.



[ صفحه 210]



فهرست كتابخانه دانشكده الهيات / 689.



776

واجبات الصلاة و مفروضاتها و مندوباتها - راسلة في ... (عربي)

از: نورالدين ابوالحسن علي بن عبدالعالي محقق كركي صاحب «جامع المقاصد في شرح القواعد»، «قاطعة اللجاج» و «نفحات اللاهوت» (م 940 ق) استاد شهيد ثاني.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 241 كتابخانه دانشكده الهيات دانشگاه تهران موجود است.

فهرست كتابخانه دانشكده الهيات / 689.



777

واجبات الصلاة

چند نفر از علما رساله اي به اين نام دارند، كه برخي از آنان عبارتند از:

جمال الدين ابوالعباس احمد بن شمس الدين محمد بن فهد حلّي (756 - 841 ق).

رساله مختصري بوده كه نسخه اي از آن به خط شاگرد مؤلف - علي بن فضل بن هيكل حلّي - در كتابخانه مرحوم سيد حسن صدر بوده است.



778

ابوالحسن حسيني اصفهاني - خوشمزه - (فارسي).

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم ميرزاي شيرازي بوده است.



779

از مؤلفي ناشناخته (فارسي)

اين رساله دربرگيرنده چهل سؤال پيرامون نماز بوده، كه نسخه خطي آن - كتابت 1146 ق - در كتابخانه ميرزا محمد طهراني - سامراء - بوده است.



780

شيخ محمد جواد بن سعدالله كاظمي صاحب «شرح زبدة الاصول» - شاگرد شيخ بهايي (م 1030 ق) -.

نسخه خطي آن همراه با شرحش - «هداية الطالب» - در كتابخانه مرحوم ملا عليمحمد خوانساري - نجف - بوده است.

در الذريعة ج 25 صفحه 1و2 رساله هاي مذكور ياد شده است.



[ صفحه 211]



781

واجبات الصلاة و شرائطها و احكامها اللابدية (عربي)

از: شيخ ابوالحسن سليمان بن عبدالله ماحوزي اوالي بحراني صاحب «البلغة في الرجال» (م 1121 ق).

وي اين رساله را در رجب 1108 ق براي شيخ علي أحساوي نگاشته است.

الذريعة 25 / 2.



782

واجبات منظوم (فارسي)

از: تاج الدين حسن بن سليمان سليمي توني (م 854 ق).

اين رساله پيرامون افعال واجب نماز سروده شده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس موجود است.

الذريعة 25 / 3 و 9 / 467.



783

واجبات نماز (فارسي)

رساله اي است كه در 1089 ق نگاشته شده و در پايان كتاب «التحفة الشاهية» قاضي علاءالدين عبدالخالق كوهروي - از شاگردان شيخ بهايي و معاصر شاه عباس صفوي (م 1089 ق) - درج شده است.

الذريعة 25 / 3.



784

واجبات نماز

از: عزّالدين عبدالله بن حسين شوشتري (م 1020 ق).

نسخه خطي آن به شماره 2441 در كتابخانه آستان قدس رضوي موجود است.

فهرست الفبائي كتابخانه آستان قدس / 596.



785

واجبات الوضوء والصلاة - واجب الوضوء والصلاة (عربي)

از: علامه حلّي شيخ حسن بن يوسف بن مطهر (648 - 726 ق) صاحب «منهاج الكرامة» و «الالفين» و «خلاصة الاقوال في علم الرجال» و «تذكرة الفقهاء» و «تبصرة المتعلمين».

الذريعة 25 / 3 و 5.



786

«الوافي في الحديث» (عربي)

از: ملا محسن فيض، محمد بن



[ صفحه 212]



مرتضي كاشاني (م 1091 ق).

احاديث صلاة جلد هفتم تا اواسط جلد نُهُم (1436 ص) كتاب را تشكيل داده است.

چاپ اصفهان، مكتبة اميرالمؤمنين عليه السلام، 1406 ق.



787

الوتر ثلاث ركعات (عربي)

از: سيد مهدي حسيني روحاني صاحب «بحوث مع اهل السنة والسلفية» و «فرقة السلفية و تطوارتها في التاريخ» و «تفسير سوره فجر» و «حاشيه بر جامع الجامع».



788

الوتر و صلاة الليل (عربي)

از: ابو نضر محمد بن مسعود بن محمد بن عيّاش سلمي سمرقندي.

رجال نجاشي 2 / 250.



789

وجوب الاحتياط بركعة اوركعتين (عربي)

از: شيخ محمد بن احمد بن ابراهيم درازي بحراني - برادر صاحب حدائق -

الذريعة 25 / 29.



790

وجوب الاخفات فيالاخيرتين للمصلّي سواء قرء اوسبّح (عربي)

از: شيخ محمد بن عبد علي آل عبدالجبار قطيفي بحراني شارح «حديث التوحيد» (م بعد 1215 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه شيخ مشكور حولاوي - در نجف - موجود است.

الذريعة 25 / 30.



791

وجوب الاخفات في البسملة في الاخيرتين

از: سيد عبدالصمد بن احمد موسوي جزائري نجفي (م 1337 ق).

نسخه خطي آن نزد نواده مؤلف سيد محمد جزايري بوده است.



792 و 793

وجوب الاخفات في البسملة في الاخيرتين

از: علي بن عبدالله مهري بحراني



[ صفحه 213]



(از علماء اوائل ق 14 هـ) و شيخ احمد بحراني رساله اي در ردّ آن نگاشته است.

الذريعة 25 / 29 - 30.



794

وجوب الاخفات في التسبيحة في الاخيرتين (عربي)

از: شيخ موسي بن حسن فلاحي ربعي - شاگرد صاحب جواهر (م 1266 ق).

وجوب آهسته خواندن تسبيحات اربعه در دو ركعت آخر، اختيار مجتهدين اصولي بر خلاف قول اخباريين مي باشد.

الذريعة 25 / 30.



795

وجوب الاخفات في غيرالاولتين (عربي)

از: شيخ احمد بن صالح ابن طوق بحراني (ق 13).

اين رساله پيرامون وجوب آهسته خواندن در ركعت سوم و چهارم نماز و اينكه بلند خواندن عمدي نماز را باطل مي كند، بحث كرده است.

پايان تأليف: ربيع الثاني 1240.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 2358 كتابخانه آية الله مرعشي مي باشد.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 6 / 339.



796

وجوب التسليم في الصلاة

مؤلف شناخته نشد.

در اين رساله شش دليل بر وجوب سلام در نماز اقامه شده است.

نسخه خطي آن در مجموعه شماره 1383 كتابخانه مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 4 / 157.



797

وجوب تقديم الفائتة علي الحاضرة (عربي)

از: شيخ ورّام بن ابي فراس حلّي صاحب «مجموعه ورّام» (م 605 ق).

الذريعة 25 / 31.



[ صفحه 214]



798 و 799

وجوب الجهر بالتسبيحات في الاخيرتين

از: شيخ حسن بن محمد دمستاني صاحب «اورادالابرار».

(نسخه خطي آن نزد شيخ محمد صادق بحراني بوده است).

وجوب الجهر بالتسبيحات في الاخيرتين

از: شيخ محمد بن ابراهيم درازي بحراني.

نسخه خطي آن نزد سيد جعفر بحرالعلوم - نجف - بوده است.

اين دو رساله در تقويت گفتار اخباريين مبني بر وجوب بلند خواندن تسبيحات اربعه در دو ركعت آخر تأليف يافته است.

الذريعة 25 / 32.



800

وجوب الذكر في سجدتي السهو و تعيين الذكر الواجب (عربي)

از: شيخ ابوالحسن سليمان بن عبدالله ماحوزي اوالي بحراني 1070 - 1121 ق صاحب «البلغة» و «تاريخ علماءالبحرين» و «المعراج».

مؤلف در اين رساله از چهار صورت براي ذكر سجده سهو ياد مي نمايد.

نسخه خطي آن در كتابخانه مولي عليمحمد خوانساري بوده است.

الذريعة 25 / 33.



801

وجوب الصلاة

از: شمس العلماء مير سيد ناصر حسين بن مير حامد حسين بن مفتي سيد محمد قلي موسوي (1284 - 1361 ق) صاحب «تتميم عبقات الانوار» و «ديوان شعر» و «اثبات ردّ الشمس».

اين كتاب اولين تأليف نويسنده بوده است.

الذريعة 25 / 33.



802

الوجيزالرائق

از: سيد حسين بن سيد دلدار علي نقوي هندي.

چاپ هند، در 1265 ق، ظاهراً 180 صفحه، وزيري.



[ صفحه 215]





803

الوجيزة - مختصر تحفة الابرار (فارسي)

اصل از حجة الاسلام سيد محمد باقر شفتي اصفهاني (م 1260 ق) صاحب «اصحاب الاجماع» «مطالع الانوار»، «قضا و شهادت» و «الزهرة البارقة».

تلخيص از محمد جعفر بن محمد صفي فارسي. شاگرد سيد شفتي.

چاپ تهران، 1246 ق.

الذريعة 25 / 45 - 46.



804

الوجيزة في آداب صلاة الليل

از: مولي نجم الدين محمد علي بن احمد تستري محلاتي شيرازي (م 1284 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه مرحوم ميرزاي شيرازي بوده است.

الذريعة 25 / 50.



805

الوجيزة في احكام الصلاة (فارسي)

از: مولي محمد جعفر شريعتمدار استرابادي تهراني (م 1263 ق).

نسخه خطي آن در كتابخانه مولي علي محمد خوانساري - نجف - بوده است.

الذريعة 25 / 48.



806 و 807

الوجيزة في اختصار «مصباح العباد»

اصل و تلخيص از: سيد محمد بن محمد تقي بن سيد رضا بن بحرالعلوم (م 1325 ق).

كتاب - مصباح العباد - در احكام طهارت و صلاة تدوين يافته و خلاصه آن در تهران به سال 1334 به چاپ رسيده است.

الذريعة 25 / 51.



808

الوجيزة في الشكوك في ركعات الصلاة

از: ميرزا علي آقا بن محمد حسين شهرستاني (م 1344 ق) صاحب «شرح وجيزه شيخ بهايي» و «التبيان في تفسير غريب القرآن» و «التحفة العلوية».

اين كتاب به چاپ رسيده است.

الذريعة 25 / 51.



[ صفحه 216]



809

الوجيزة في الطهارة والصلاة (عربي)

از: شيخ محمد حسن آل ياسين كاظمي (م 1308 ق) صاحب «اسرار الفقاهة».

اين رساله مختصر رساله عمليه وي - نيز در احكام طهارت و صلاة - بوده و سيد مهدي كاظمي حاشيه اي بر آن نگاشته است.



810

الوجيزة في الطهارة والصلاة (عربي)

از: شيخ حسن فرزند شيخ جعفر كاشف الغطاء.

پايان تأليف: 1250 ق.

الذريعة 25 / 48.



811

الوجيزة في الطهارة والصلاة (عربي)

از: سيد عبدالله بن محمد رضا شبّر كاظمي (م 1242 ق) صاحب «مصابيح الانوار»، «جلاءالعيون» و صفوة التفاسير».

در اين رساله به ادّله اقوال نيز اشاره شده است.

نسخه خطي آن در كتابخانه سيد حسن صدر - كاظمين - بوده است.

الذريعة 25 / 50.



812

الوجيزة في الصلاة

از: ملا حسن بن علي - گوهر - (شاگرد سيد كاظم رشتي).

نسخه خطي آن - به تاريخ 1265 ق - در كتابخانه شيخ عبدالحسين تهراني - كربلاء - بوده است.

الذريعة 25 / 49.



813

الوجيزة في الصلاة في غيرالمأكول والمشتبه به

رساله مختصري است از مولي محمد حسن بن محمد صالح آل كَبّه بغدادي (م 1336 ق) صاحب حاشيه بر «مكاسب» و «رسائل» و «طهارت» شيخ انصاري.

الذريعة 25 / 48 - 49.



814

وحي الامين - منظومة في الصلاة

از: شيخ محمد امين صافي نجفي.

پايان تأليف: 1370 ق.

الذريعة 25 / 58.



[ صفحه 217]



815

«وسائل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعة» - كتاب الصلاة من ... (عربي)

از: شيخ محمد بن حسن حرّ عاملي (1033 - 1104 ق) صاحب «اثباة الهداة»، و «الجواهرالسنية» و «امل الآمل» و «بداية الهداية» و «الفوائدالطوسيه» و ...

قسمت اختصاصي «صلاة» جلد سوم تا پنجم (سه جلد) كتاب وسائل را تشكيل داده است.

چاپ كتابفروشي اسلاميه تهران در 20 جلد.



816

وسيلة النجاة (فارسي)

از: ملاّ عبدالرضا شوشتري.

اين رساله درباره واجبات نماز و ترجمه ذكرهاي آن بوده و بر سيد حسين جزايري (م قبل 1264 ق) عرضه نموده است.

نسخه خطي - ناقص - آن نزد سيد مهدي شرف الدين بوده است.

الذريعة 25 / 87.



817

الوضوء والصلاة - رسالة في ...

از: ميرداماد: ميرمحمد باقر بن شمس الدين محمد استرابادي اصفهاني (م 1040 ق) صاحب «قبسات» و «الجذوات» و «التقديسات»

نسخه خطي آن در كتابخانه آستان قدس موجود است.

الذريعة 25 / 113.



818

وضو و نماز (فارسي)

از: ملا محمد كاظم بن محمد شفيع هزار جريبي اصفهاني.

نسخه هاي خطي فارسي / 1715.



819

الهادي في بيان حقيقة الصلاة وماهيتها

از: محمد بن مرتضي خراساني.

چاپ مشهد، شركت چاپخانه خراسان 238 صفحه، وزيري.



820

الهداية في فقه الصلاة (عربي)

از: جمال الدين ابوالعباس احمد بن



[ صفحه 218]



شمس الدين محمد بن فهد حلّي اسدي (756 - 841 ق) صاحب «عدة الداعي» و «المهذب البارع».

اين رساله مشتمل بر چند فصل بوده كه عبارتند از:

1- طهارت 2- صلاة 3- خلل 4- صلاة الكسوف.

نسخه خطي آن نزد حاج سيد محمد علي روضاتي در اصفهان موجود است.

الذريعة 25 / 164.



821

هداية الطالب في شرح رسالة «واجبات الصلاة»

متن از فاضل جواد: محمد جواد بن سعدالله كاظمي - شاگرد شيخ بهايي (م 1030 ق).

شرح از: شيخ نصرالله بن ثنوان جزائري.

پايان تأليف: 1051 ق.

كتاب شرحي آميخته با متن است كه بر نسخه خطي آن - موجود در كتابخانه مولي محمد خوانساري - حواشي بسياري از شارح نگاشته شده است.

الذريعة 25 / 179.



822

هداية العباد

از: سيد صدرالدين محمد بن عبدالمهدي حسيني موسوي غروي.

اين رساله درباره نماز شب و آداب و متعلقات آن بوده و نسخه خطي آن در 22 برگ به شماره 6180 در كتابخانه مدرسه عالي شهيد مطهري (سپهسالار سابق) موجود است.

فهرست كتابخانه مدرسه سپهسالار 5 / 758.



823

هداية العوام (فارسي)

از: ملا محمد امان

رساله اي عمليه است مشتمل بر مسائل طهارت و صلاة، كه نسخه خطي آن نزد سيد عبدالحسين حجت - كربلا - بوده است.

الذريعة 25 / 185.



824

هدية العباد

از: سيد محمد بن سيد محسن



[ صفحه 219]



موسوي بوشهري - بحراني - (م 1355 ق).

رساله ي عمليه است كه در برگيرنده مسائل طهارت و صلاة مي باشد و نسخه خطي آن نزد فرزند مؤلف بوده است.

الذريعة 25 / 212.



825

هشت بهشت (در ترجمه و اسرار نماز) (فارسي)

از: ميرزا محمد طيب زاده احمدآبادي اصفهاني.

چاپ اصفهان، انتشارات فروزان، در 132 صفحه، جيبي.



826

هل تعريف الصلاة؟ (عربي)

از: سيد محمد حسيني شيرازي.

چاپ بيستم، چاپخانه شهيد، قم، 1411 ق در 30 صفحه.



827

اليوسفية - الرسالة اليوسفية

از: سيد ماجد بحراني: جمال الدين ابوعلي ماجد بن هاشم بن علي حسيني (م 1028 ق) صاحب «تعليقه بر خلاصة الاقوال» و «حاشيه بر اثناعشريه صلاتيه شيخ بهايي» و ديوان شعر.

رساله مختصري در اصول عقايد و اعمال نماز بوده كه به خواهش حاج يوسف نامي نگاشته است.

الذريعة 25 / 300 - 301.

نسخه خطي آن در مجموعه 2249 كتابخانه مرحوم آية الله نجفي مرعشي موجود است.

فهرست كتابخانه آية الله مرعشي 6 / 233 - 234.

كتابهاي متعددي پيرامون صلاة نوشته شده كه نام مخصوصي ندارد و به عنوان كتاب الصلاة ياد مي شود.

در اينجا به نام چند نفر از مؤلفان آنها اكتفا مي كنيم:



828

ابو محمدالازدي حريزبن عبدالله سجستاني - وي از كساني بوده كه در زمان امام صادق (ع) با خوارج به نبرد برخاست - اين كتاب يكي از اصول چهار صد گانه حديثي شيعه مي باشد.



[ صفحه 220]



رجال النجاشي 340 - 342 و فهرست شيخ: شماره 250.

كتابي ديگر از همو - درباره نماز- كه از اولي كوچك تر است.



829

ابو محمد حسن بن علي بن فضال كوفي - جليل القدر، عظيم المنزلة، زاهد ورع و ثقه در حديث و از اصحاب خاص امام رضا (ع) بوده است (م 221 يا 224 ق).

رجال النجاشي 1 / 127 - 132 و فهرست شيخ: شماره 164.



830

ابو محمد جهني حماد بن عيسي (م 209 ق)- از اصحاب اجماع و فقهاء اصحاب امام صادق (ع) بوده است.

رجال النجاشي 1 / 338 و ميزان الاعتدال ج 1 شماره 2263.



831

ابوالحسن علي بن حسن بن رباط يجلي كوفي - از اصحاب امام رضا (ع)-.

رجال نجاشي 2 / 71.



832

ابوالحسن علي بن حسن بن علي بن فضال فطحي - از فقهاء اصحاب عارف به احاديث ائمه بوده است-.

رجال نجاشي 2 / 83 و رجال شيخ (اصحاب الهادي و العسكري): ش 26 و 12.



833

ابوالحسن علي بن حسين بن موسي بن بابويه قمي - پدر شيخ صدوق و پيشواي محدثين قم - (م 329 ق). وي از امام زمان (ع) درخواست فرزند نموده و به دعاي حضرت براي او دو فرزند (ابوجعفر: شيخ صدوق، و ابوعبدالله حسين) متولد شد.

رجال نجاشي 2 / 89 - 90.



834

ابوالحسن علي بن مهزيار اهواز دورقي - از اصحاب امام رضا و امام جواد و امام هادي (ع) - از وكلاء ائمه كه درباره وي توقيعاتي صادر گرديد.

رجال نجاشي 2 / 74 - 76 و رجال كشي: شماره 422.



[ صفحه 221]



835

ابو احمد محمد بن ابي عمير زياد بن عيسي ازدي (م 217 ق) - اصحاب اجماع و از اصحاب امام كاظم (ع)-.

فقهاي اماميه مراسيل وي را به سان مسانيد پذيرفته اند.

رجال نجاشي 204 - 208 و رجال كشي : شماره 433 و رجال شيخ (اصحاب الرضا«ع»): ش 388.



836

ابوالفضل صابوني محمد بن احمد بن ابراهيم جعفي كوفي - وي از دانشمندان زيديه بوده و سپس به سوي اماميه برگشت-.

ابواب كتاب الصلاة او عبارتند از:

1- صلاة التطوع 2- صلاة الجمعة 3- صلاة المسافر 4- صلاة الخوف 5- صلاة الكسوف 6- صلاة الاستسقاء 7- صلاة الغدير 8- صلاة الجنائز.

رجال نجاشي 2 / 287 - 288 و فهرست شيخ: ش 898 و رجال شيخ: (اصحاب الهادي «ع») ش 8.



837

قاضي سعيد قمي- حكيم كوچك - از شاگردان ملامحسن فيض كاشاني و ملاعبدالرزاق لاهيجي. صاحب «اسرارالصلاة»، «حقيقة الصلاة»، «روح الصلوة» (م 1103 ق).



838

شيخ سليمان بن عبدالله بن علي سراوي ماحوزي (م 1121 ق) صاحب «معراج» و «بلغة».

اين كتاب را شاگردش شيخ احمد بن عبدالله بلادي بحراني شرح نموده است.

نسخه خطي آن نزد شيخ عزالدين جزايري در نجف يافت مي شده.



839

سيد عبدالمحسن بن علي بن حسن حسيني - حلونجفي - (ق 14 هـ).

اين كتاب شرح صلاة «شرايع» بوده و استدلالي و در دو جلد مي باشد:

جلد اول: تا مبطلات نماز.

جلد دوم: تا نماز مسافر.



[ صفحه 222]



840

شيخ محمد علي بن شيخ عباس بلاغي نجفي - از شاگردان شيخ جعفر كاشف الغطاء و سيد محسن اعرجي - صاحب «جامع الاقوال» و «شرح تهذيب الاصول».(م بعد 1212 ق).

كتاب استدلالي و بسيار بزرگ مي باشد.



841

شيخ علي بن شيخ نصرالله همداني نجفي (م 1339 ق).

اين كتاب استدلالي و بسيار بزرگ، و تا مبحث «خلل» را عنوان نموده است.



842

آقا محمد علي بن آقا محمد باقر هزار جريبي - شاگرد ميرزاي قمي صاحب «قوانين»-.

اين كتاب فارسي و مشتمل بر مسائل بسيار بوده است.

اين كتاب به پايان نرسيده است.



843

شيخ زين الدين علي بحراني - پدر شيخ علي بحراني - (م 1064 ق). اولين كسي كه حديث را در بحرين منتشر كرد.



844

شيخ علي بن عبدالعالي كركي عاملي - محقق ثاني - (م 940 ق) صاحب «جامع المقاصد» و ...

اين كتاب فارسي و به صورت بيان فتاوي مي باشد.



845

شيخ محسن بن علي بن حسين عصامي نجفي (ق 14 هـ).

اين كتاب رساله عمليه او بوده است.



846

شيخ محسن به حاج مرتضي اعسم نجفي (م 1238 ق).

نسخه خطي آن نزد ميرزا علي آقا شيرازي بوده است.



847

سيد هاشم شميراني.

اين كتاب از «مطالع الانوار» سيد



[ صفحه 223]



محمد باقر شفتي استخراج گرديده و به زبان فارسي مي باشد.

نسخه خطي آن در مدرسه ميرزاي شيرازي - سامراء - بوده است.



848

شيخ يوسف بن احمد بن ابراهيم درازي بحراني - صاحب حدائق - (م 144 - 1186 ق).

اين كتاب به صورت متن و شرح بوده و علاوه بر مسائل «صلاة» از مباحث «طهارت» و مقدمات نماز بحث مي كند.

نسخه خطي آن ضمن مجموعه شماره 345 كتابخانه آية الله مرعشي نجفي و به شماره ... كتابخانه مركزي دانشگاه تهران موجود است.

فهرست كتابخانه مرعشي 9 / 242 - 243 و فهرست كتابخانه دانشگاه 1 / 7567.



849

حاج ميرزا ابوالقاسم بن آقا محمد مهدي بن حاج محمد ابراهيم كلباسي اصفهاني. (م 1308 ق).

كتاب او بزرگ و شامل مباحث گوناگون بوده و در آن از آراء و مباني صاحب جواهر و استادش شيخ انصاري بسيار نقل مي كند.

نسخه خطي آن نزد مرحوم آية الله سيد محمد حجت كوهكمري - در قم - بوده است.

از شماره 828 تا 849 در ذريعه ج 5 ص 53 - 61 ياد شده است.



850

نماز ره رستگاري (فارسي)

به كوشش حميد علم الهدي.

در سال 1370 هـ ش در 80 صفحه وزيري، مصور، چاپ شده است.



[ صفحه 226]