برداشت كم، بازده زياد معياري كه هركس مي تواند ارزش وجودي خود را با آن بسنجد



[ صفحه 39]



انسان ها با هم زندگي مي كنند، در جامعه هاي اسلامي مسلمان ها با كمك به يكديگر نيازهاي هم را برطرف مي نمايند، در مملكتي مانند جمهوري اسلامي ايران دوستان اميرمؤمنان عليه السلام و شيعيان، نيز از اين قانون مستثني نيستند، يعني همه از كوشش هاي هم بهره مند مي شوند، و در يك كلمه، زندگي اجتماعي يعني خدمت كردن و استفاده كردن: خدمت به ديگران، و بهره مند شدن از خدمت ديگران، در تعبيرات ديني تعاون ميان مؤمنان هم مي تواند به همين معني باشد كه همديگر را كمك و از كمك بيكديگر سود برند.

مطلبي كه دانستن و باور كردن آن بسيار مهم است اينكه: بايد خدمت انسان به ديگران (بازده او) با استفاده از خدمت ديگران به او (برداشت او) متناسب باشد و با حسابي كاملاً دقيق اين دو كفّه ترازو بايد با هم سنجيده شود، هرچه كفّه بازده سنگين تر، و كفّه برداشت سبك تر باشد، ارزش اجتماعي انسان و مقام معنوي او در صورت داشتن ايمان بالا مي رود، و هر اندازه كفّه برداشت، سنگين تر از كفّه بازده باشد، ارزش اجتماعي او كاهيده شده و از مقامات معنوي به همان اندازه بي نصب خواهد بود.

پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله بالاترين كمك و خدمت را به جامعه خود و كل بشر انجام داد، اما برداشت او از حاصل سعي و كوشش و زحمات ديگران، آنقدر ناچيز بود كه بايد بگويم: بازده بي نهايت و برداشت هيچ. و اين حقيقت يكي از نمايه ها و نشانه هاي شخصيت الهي و معنوي رسول خدا صلي الله عليه و آله است.

علي عليه السلام و امامان بزرگوار و پيامبران سلف همه شاگرد اين كلاس بودند



[ صفحه 40]



و در امتحان همگي با حفظ تفاوت مقاماتشان شبيه يا نزديك به رسول خدا بودند، يعني بيشترين خدمت را با خالص ترين نيت انجام مي دادند، و از مردم كمترين توقع را داشتند و خيلي كم از حاصل كوشش ديگران، و يا بيت المال برداشت مي كردند.

در زمان خودمان امام خميني رضوان الله تعالي عليه را ديديم خدمت او به مسلمانان و شيعيان جهان، و ملت مسلمان ايران به قدري مهم و عظيم بود كه همه مي گوييم پيامبرگونه قدم برداشت، و نسلي و ملتي و امتي را از سراشيب سقوط و جهنم فساد نجات داد، و عزت و عظمت از دست رفته آنان را تجديد كرد، و به اسلام و مسلمين حياتي تازه بخشيد. اين خدمت و بازده او.

اما برداشت او: زندگي او از ساده ترين زندگي ها، و برداشت او از بيت المال و غيره بسيار ناچيز بود كه در مقايسه بايد گفت با آن بازده بسيار بسيار عظيم، برداشت او صفر بود، و اين يكي از ابعاد بزرگي و بزرگواري اين شخصيت جهاني، به حساب مي آيد.

در كتاب شريف كافي از امام صادق عليه السلام نقل شده:

المؤمن حسن المعونة خفيف المؤونة...

و اين روايت بازگو كننده اين حقيقت است كه اگر برداشت و مؤونه كسي سنگين، و كمك او به ديگران و اجتماع (بازده) كم باشد صفات مؤمنان به خدا را ندارد، زيرا مؤمن در اين وادي بايد پيرو انبيا و مرسلين و امامان و عباد صالح خدا باشد، كه خرجشان كم، و سودشان براي ديگران زياد است.

چه بسا افرادي در هر صنف ديده مي شوند كه در عين اينكه خدمت قابل ذكري ندارند يك دنيا توقع دارند. با اينكه كمك آنها به اجتماع، به دين، به تشيع، در حدّ صفر است، اما برداشت آنها حتي از بيت المال بي حساب و كتاب است. امروز در جمهوري اسلامي ايران تمام كساني كه از درآمدهاي دولت بهره مند مي شوند از بيت المال مسلمين برداشت مي كنند، پس بايد گاهگاهي به اين فكر باشند كه آيا برداشت ما با بازده ما تناسب دارد يا نه.

در هر صورت هركس خود را بسنجد، كه چه مي گيرد و چه مي دهد، از حاصل



[ صفحه 41]



رنج هاي مردم چه قدر استفاده مي كند، و چه قدر به آنها بهره مي رساند.

در كتاب «اختيار معرفة الرجال» شيخ طوسي آمده است:

قال اميرالمؤمنين عليه السلام لصعصعة بن صوحان:

ان كنت ما علمتك إلاّ لخفيف المؤونة، حسن المعونة...

علي عليه السلام هنگامي كه مي خواهد صعصعه را كه از ياران خوب اوست بستايد مي فرمايد: كمك تو خوب و مخارج تو كم است.

از اين عبارت به خوبي مي فهميم كه هرچه بازده زياد، و برداشت كم شود ارزش انسان نزد خدا و رسول و امامان بيشتر است، و اگر خداي نكرده برعكس شد، برعكس مي شود.

در اينجا نگارنده اين سطور از خداي منّان مي خواهد كه اين توفيق را پيدا كند كه لااقل برداشتش باندازه بازده اش باشد، و با هم تناسبي داشته باشند، نه اينكه فقط مصرف كننده حاصل رنج و زحمات و كوشش هاي ديگران باشد.

بدون هيچ مبالغه، به عقيده بنده يكي از كساني كه در اين نظام مقدس اسلامي اين توفيق را داشته، كه با بازده بسيار بسيار زياد، برداشتي كم و توقعي كمتر داشته باشد دوست قديمي و گرامي و مؤمن ما حضرت حجة الاسلام والمسلمين حاج شيخ محسن قرائتي دامت خدماته مي باشد كه همگان از خدمات ايشان آگاهي دارند.

يكي از خدمات بسيار ارزنده ايشان عنوان كردن نماز، و طرح نماز، در سراسر مملكت بود كه بحمدالله توفيق فراواني در اين راه كسب كرده، و قدمهاي مؤثري با ارشاد ايشان و كمك همكارانشان برداشته شده. هنيئاً لارباب النعيم نعيمهم. از خداوند مي خواهم كه به لطف خود بنده و امثال بنده را هم مشمول اين مراحم بگرداند.



[ صفحه 42]