وقتي كه حضرت ابراهيم (عليه السلام) به پيشگاه خدا عرضه داشت:

ربنا اني اسكنت من ذريتي بواد... ربنا ليقيموا الصلوة. [1] .

اي پروردگار ما! من برخي از فرزندان خود را در بيابان بي زراعتي نزديك خانه ي محترمت، ساكن كردم تا نماز را بپا دارند.

ضمن آن كه با خداي خود نيايش كرد، در حقيقت ذريه ي خود را هم به اقامه نماز



[ صفحه 159]



سفارش كرد.

هم چنين هنگامي كه دعا كرد:

رب اجعلني مقيم الصلوة و من ذريتي. [2] .

اي پروردگار من! من و فرزندان و اعقاب مرا اقامه كننده ي نماز قرار ده.

با اين دعاي ماندگار خود، تلويحاً به تمامي اولاد و احفاد خويش توصيه كرد كه نماز را بپا دارند.

و اين كه حضرت مسيح (عليه السلام) مي گويد:

و اوصاني بالصلوة و الزكوة ما دمت حيا. [3] .

خدا، مرا به اقامه نماز و ايتاء زكات، تا زنده ام، سفارش كرد

مفهوم ضمني اش اين است كه من نيز شما را به اداي نماز و پرداخت زكات، تا زنده ايد، توصيه مي كنم.

در كتاب «اعلام الدين» از قول لقمان حكيم آمده است كه به فرزند خود چنين وصيت كرد:

يا بني اقم الصلوة فأنما مثلها في دين الله كمثل عمود الفسطاط فأن العمود ان استقام، استقام الأطناب و الأوتاد و الظلال و ان لم يستقم لم ينفع وتد و لا طنب و لا ظلال. [4] .

در صفحات گذشته از قول امام صادق (عليه السلام) نيز روايتي به همين مضمون بيان گرديد.

و از پندهاي حضرت مسيح، علي نبينا و اله و عليه السلام، است كه فرمود:

بحق اقول لكم: ليس شي ء أبلغ في شرف الاخرة و اعون علي حوادث الدنيا من الصلوة الدائمة و ليس شي ء اقرب الي الله منها فدوموا عليها و استكثروا منها و كل عمل صالح يقرب الي الله فالصلوة اقرب اليه و اثر عنده. [5] .

به حقيقت به شما مي گويم كه در شرف بخشي آن جهان و كمك كاري بر



[ صفحه 160]



حوادث اين جهان، هيچ چيزي رساتر از نماز هميشگي نيست و چيزي نزديك تر از آن در نزد خداي رحمان وجود ندارد. پس بر آن مداومت كنيد و آن را فراوان بجاي آوريد. هر كار صالحي به خدا نزديك است و نماز به سوي او نزديك تر و در نزد او گزيده تر است.

رسول گرامي ما كه درود خدا بر او و خاندان پاكش باد، به هنگام رحلت خويش فرمودند:

ليس مني من استخف بصلاته لا يرد علي الحوض لا والله. [6] .

آن كه نماز را سبك شمارد، از من نيست. به خدا سوگند؛ چنين كسي در حوض كوثر بر من وارد نخواهد شد.

هم چنين امام صادق (عليه السلام) روايت كرده اند كه آن حضرت در بيماريي كه به آن وفات يافت فرمودند:

لا ينال شفاعتي غداً من أخر الصلاة المفروضة بعد وقتها. [7] .

آن كه نماز را پس از فرارسيدن وقت آن به واپس اندازد به شفاعتم نرسد.

رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) در آخرين شب عمر خود تا سپيده دم مشغول نيايش به حضرت دوست بود و در پايان مناجات خود، اقامه نماز را سفارش كرد و فرمود كه عمويش، عباس، را فراخوانند و بر دوش او و علي (عليه السلام) به مسجد رفت و با مردم نماز گزارد و آن گاه در سخناني بر صيانت از كتاب خدا و اطاعت از مقام ولايت كه نگهبان و مدافع احكام قرآن و سنت است، تأكيد فرمود و ساعاتي پس از آن دعوت حق را اجابت كرد و روح بلندش به ملكوت اعلي پركشيد. معراج جاودانه اي كه در نمازهاي خويش، خود را براي آن مهيا مي ساخت. و وصي خاتم پيغمبران، ابوالأئمه، اميرمؤمنان، علي (عليه السلام)، نيز به هنگام كوچيدن از اين جهان به سراي جاويدان، خطاب به فرزند ارشد خود، امام حسن (عليه السلام) فرمودند:



[ صفحه 161]



أوصيك يا بني بالصلاة عند وقتها و الزكاة في اهلها عند محلها. [8] .

فرزند عزيزم! تو را به گزاردن نماز در اول وقت آن و پرداخت زكات در جاي آن و به اهل آن سفارش مي كنم.

و در دعائم الاسلام از آن بزرگوار گزارش شده است كه فرمود:

أوصيكم بالصلاة التي هي عمود الدين و قوام الأسلام فلا تغفلوا عنها. [9] .

شما را به نماز سفارش مي كنم. نمازي كه استوانه ي دين و مايه ي برپايي اسلام است پس از آن غافل نشويد.

در كتاب «كافي» از زيد شحام از رئيس مذهب شيعه امام صادق (عليه السلام) روايت شده است كه گفت از آن حضرت شنيدم كه مي فرمود:

احب الأعمال الي الله، عزوجل، الصلوة و هي اخر وصايا الأنبياء. [10] .

دوست داشتني ترين كارها نزد خداي عزوجل، نماز است و آن آخرين سفارش پيغمبران است.

آن بزرگوار، خود نيز به هنگام مرگ، بستگان خويش را فرا خواند و چون بر او گرد آمدند، آنان را فقط به بزرگداشت نماز سفارش كرد. ميثمي از ابوبصير گزارش كرده است كه گفت: بر «ام حميده» همسر امام صادق (عليه السلام) وارد شدم تا او را بر رحلت آن بزرگوار به شكيب خوانم و دلداري دهم پس گريست و من نيز به گريه اش گريستم، سپس گفت: اي ابامحمد اگر اباعبدالله (عليه السلام) را به هنگام مرگ مي ديدي، كار شگفت آوري را مشاهده مي كردي: آن حضرت دو چشم خويش را گشود و سپس فرمود:

أجمعوا لي كل من بيني و بينه قرابة

هر كسي را كه ميان من و او خويشي و نزديكي است براي من گرد آريد.

پس هيچ كس را فروگذار نكرديم جز آن كه گردش آورديم. آن حضرت به آنان نگريست و فرمود:



[ صفحه 162]



ان شفاعتنا لا تنال مستخفاً بالصلوة. [11] .

شفاعت ما خاندان پيغمبر نمي رسد به آن كه نماز را سبك مي شمرد.