حق مسجد بر تو اين است كه آن را غريب نگذاري و براي اقامه نماز در آن بشتابي. مؤمنان وظيفه دارند كه به تعمير مساجد بپردازند و آباداني آن به بسياري و انبوهي نمازگزاران و حضور گسترده ي آنان در صفوف نمازهاي جماعت و جمعه است؛ چنان كه ويراني آن در عدم حضور آنان و به ويژه اهل محله ي مسجد براي نماز در آن است؛ هر چند از نظر بنا و ساختمان به بهترين وجهي تعمير و تزيين شده باشد.

از امام صادق (عليه السلام)، روايت شده است كه مي فرمايد:

ثلاثة يشكون الي الله، عزوجل، مسجد خراب لا يصلي فيه اهله و عالم بين جهال و مصحف معلق قد وقع عليه الغبار لا يقرء فيه. [1] .

روز قيامت سه چيز به نزد خداي تعالي، شكوه مي كند:

1- نمازخانه ي ويراني كه اهل محله ي آن در آن نماز نگزارند.

2- دانشمندي كه در ميان نادان هاست و آنان مسائل شرعي خود را از او نمي پرسند.

3- قرآني كه بلا استفاده مانده است و آيات خدا را در آن نمي خوانند:

و نيز پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود:

يجي ء يوم القيامة ثلاثة يشكون: المصحف و المسجد و العترة. يقول المصحف يا رب حرقوني و مزقوني و يقول المسجد يا رب عطلوني و ضيعوني و تقول العترة يا رب قتلونا و طردونا و شردونا. [2] .

روز قيامت سه چيز با حال شكوه وارد محشر مي شوند: كتاب خدا و مسجد و



[ صفحه 93]



اهل بيت. مصحف گويد: اي پروردگار من! مرا سوختند و پاره پاره كردند و مسجد گويد: اي پروردگار من! مرا بلا استفاده گذاشتند و تباهم كردند و عترت گويد: اي پروردگار من! ما را كشتند و ترك كردند و پراكنده ساختند.

از دو روايت بالا استفاده مي شود كه آبادي مسجد به حضور مسلمانان در آن براي نماز است و ويراني آن به خالي بودنش از اجتماعات است اين حقيقت را از آيه ي زير نيز مي توان فهميد:

و من اظلم ممن منع مساجد الله ان يذكر فيها اسمه و سعي في خرابها... [3] .

چه كسي ستمكارتر است از آن كه مردم را از رفتن به نمازخانه باز مي دارد تا نام خدا را در آن بر زبان نياورند و از اين طريق به ويران كردن آن مي كوشد.

كسي كه به مسجد درآيد و در آن نماز نگذارد، در حق آن ستم كرده است. پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:

من سمع النداء في المسجد فخرج من غير علة فهو منافق الا ان يريد الرجوع اليه [4] .

كسي كه در مسجد صداي اذان را بشنود و بدون سبب، و نماز ناكرده از آن خارج شود، دورو و منافق است مگر آن كه قصد بازگشت به مسجد داشته باشد.

از حقوقي كه مسجد بر تو دارد اين است كه آداب رفتن به مسجد و حضور در آن را مراعات كني. از جمله از خوردن غذاها و گياهان بدبو بپرهيزي و بوي خوش بكار بري و لباس زيبا و پاك و پاكيزه به تن كني، از افكندن آب دهان و خريد و فروش و بلند كردن صدا در آن خودداري كني و از ورود كودكان بي تميز و ديوانگان و حيوانات به آن جلوگيري و از اجراي احكام و حدود در آن اجتناب كني.

هم چنين امام صادق (عليه السلام) فرمود:



[ صفحه 94]



جنبوا مساجدكم الشراء و البيع و المجانين و الصبيان و الضالة و الحدود و رفع الصوت. [5] .

از ديگر حقوقي كه مسجد بر تو دارد اين كه از آلوده كردن آن بپرهيزي و در صورتي كه آلوده شد، آن را پاك و پاكيزه كني.