خداي تعالي، در آغاز سوره ي بقره در توصيف اهل تقوي فرمود:

... الذين يؤمنون بالغيب و يقيمون الصلوة و... [1] .

همانان كه به «غيب»؛ يعني به وجود خدا، معاد و فرشتگان، ايمان دارند و نماز را بپا مي دارند و...

و اين مي رساند كه پس از وجوب اعتقاد به مبدأ و معاد و وحي و نبوت، نخستين



[ صفحه 20]



چيزي كه مطرح است و مهم است، نماز است و بنابراين هيچ عبادتي را پيش از آن واجب نكرده اند زيرا اگر عبادتي قبل از حكم نماز، مقرر مي شد، مطمئناً آن را در كريمه ي مذكور، مقدم بر نماز ذكر مي فرمود. افزون بر اين از رسول گرامي اسلام (صلي الله عليه و آله و سلم) روايت شده است كه فرمودند:

اول ما فرض علي العباد الصلوة و اخر ما يبقي عند الموت الصلوة و اول ما يحاسب به العبد يوم القيامة الصلوة فمن اجاب فقد سهل ما بعده و من لم يجب فقد اشتد ما بعده. [2]

نخستين پرستشي كه بر بندگان واجب شد، نماز است، آخرين عملي كه به هنگام مردن بماند، نماز است و اولين چيزي كه روز قيامت، از آن بپرسند، نماز است پس هر كس بخوبي جواب گويد و پاسخش را بپذيرند، در حسابرسي هاي پس از نمازش آسان گيرند و آن كه پاسخ نيكو ندهد، در اعمال ديگرش به سختي حساب كشند.

و فرمودند:

اول ما افترض الله علي امتي الصلوات الخمس و اول ما يرفع من اعمالهم الصلوات الخمس و اول ما يسألون عنه الصلوات الخمس. [3] .

نخستين چيزي كه خدا بر امتم واجب كرد، پنج نماز است و نخستين چيزي كه از اعمالشان بالا برده شود، پنج نماز است و نخستين چيزي كه از آن سؤال شوند، پنج نماز است.

جمله هاي (اول ما فرض علي العباد الصلوة) و (اول ما افترض الله...) حاكي از آن است كه پيش از نماز، هيچ عملي پا به عرصه ي تشريع و وجوب ننهاده است.



[ صفحه 21]