تضييع نماز تبعات و عواقب ناخوشايندي در دنيا و آخرت به دنبال دارد كه با نقل دو حديث از پيامبر اكرم به ذكر برخي از آنها مي پردازيم.

- پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) با جمعي از اصحاب در مسجد نشسته بودند. مردي وارد شد و به نماز ايستاد. البته نمازي خواند كه حق ركوعش و سجده اش را ادا نكرد. پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمود:

نقر كنقر الغراب لان مات هذا و هكذا صلاته ليموتن علي غير ديني. [1] .

«نوك زد، مانند نوك زدن كلاغ. اگر او از دنيا برود و همين نمازش باشد، به ديني غير از دين من از دنيا رفته است.»

اين حديث به اين نكته عنايت دارد كه نماز را بايد اقامه نمود و يكي از مصاديق اقامه اش، نيكو و شايسته انجام دادن ركوع و سجود نماز است.

- روزي حضرت فاطمه (عليها السلام) از پدر بزرگوارشان سؤال فرمودند: يا رسول الله كسي كه نسبت به نماز سستي كند چه وضعيت و سرنوشتي دارد؟ پيامبر فرمودند: دخترم هر كس نماز را سبك بشمارد، خداوند او را به پانزده بلا دچار مي سازد كه شش تاي آن مربوط به دنيا، سه تاي آن مربوط به هنگام مرگ، سه تاي ديگر مربوط به قبر و سه تا هم مربوط به قيامت است.

اما آن شش بلايي كه در دنيا گريبانگير او مي شود.



[ صفحه 161]



اول: خداوند بركت را از عمرش مي گيرد. (يرفع الله البركة من عمره)

دوم: خداوند بركت را از روزي اش مي گيرد. (يرفع الله البركة من رزقه)

نكته اي كه در اينجا قابل ذكر است اينكه فرق است بين بركت و زيادي، ممكن است چيزي زياد باشد، اما بركت نداشته باشد و برعكس ممكن است چيزي كم باشد، اما داراي بركت باشد. آيا فكر مي كنيد كه امروزه بشر با اين همه امكاناتي كه در اختيار دارد وضعش حتي از نظر مادي خوب است؟ آيا اگر بيشتر از اين به سوي خدا مي رفت وضعش، حتي وضع مادي اش بهتر از اين نبود؟ آيا از اين سرمايه هاي مادي نمي شد بيش از اين استفاده كرد؟

به راستي بشر امروز چه مقدار از سرمايه خود را براي به فساد كشاندن انسانها خرج مي كند؟ امروزه قسمت عظيمي از ثروت و امكانات و استعدادهاي بشري خرج تسليحات مي گردد! و اين سرنوشت اسفبار بشري است كه از خدا و معنويت جدا شده است. به عبارت ديگر بايد بگوييم بشري كه از معنويت جدا شده، حتي در كسب ماديات هم عقب افتاده است!

بشر منهاي معنويت، در حقيقت يعني بشر منهاي معنويت و ماديت. زيرا فرار از معنويت بطور عام و از نماز بطور خاص، زندگي خوش و سعادتمندي را براي انسان در پي ندارد، بلكه موجب بي بركتي عمر و روزي او مي گردد. راستي اگر اين همه امكانات و سرمايه، عمر انسانها و قويترين استعدادها و مغزهاي انسانها كه امروزه صرف ساخت و گردآوري سلاح هاي مخرب مي گردد و يا صرف به فساد كشاندن جوانان مي شود، براي اصلاح و عمران جوامع بشري مصرف مي گرديد، جامعه ي بشري امروز داراي چه وضعيتي بود؟ تعجب نكنيد اگر ما مي گوييم جامعه ي بي نماز يعني جامعه ي بي بركت! يعني جامعه اي كه نه روزي اش بركت دارد و نه عمرش. و ادعا نكنيد كه جامعه ي امروز بشري با اينكه نماز نمي خواند، ولي بركات فراواني دارد.

سؤال مي كنيم كجاي اين زندگي بركت دارد؟! هم اكنون ناراحتيهاي رواني، بزرگترين خطري است كه جامعه ي انساني را تهديد مي كند. امروزه بسياري از



[ صفحه 162]



انسانهاي مرفه در حسرت چند ساعت خواب بدون استفاده از انواع داروهاي خواب آور هستند. يعني آنها حتي از خوابي كه يك فقير با ايمان از آن بهره مند است، محروم اند.

اينها معلول چيست؟ اگر بشر امروز چشم باز كند و به درستي بينديشد، پي به سخن امام عزيزمان (ره) مي برد كه فرمود: بحران بشريت، بحران معنويت است.

بشر اگر به معنويت در زندگي خود و فرزندان خويش توجهي نكند و يا در برنامه ريزي هاي خود به معنويت ارج نگذارد، حتي اگر از نظر مادي غرق در ناز و نعمت شود، تازه اول بدبختي و گرفتاري اوست.

جامعه ي مدينه، در صدر اسلام، يك جامعه ي فقير بود، اما بر اثر توجه به معنويت، در مقابل دنياي شرك و كفر آن روز ايستاد و پيروز شد و زماني اين جامعه ضربه خورد كه از معنويات جدا شد و به سراغ رفاه رفت. آري آن گاه كه رفاه گرايي سمت و سوي حركت جامعه شود و نماز ضايع گردد، خداوند نيز بركت را از عمر و روزي انسان ها بر مي دارد.

سوم: خداوند سيماي نيكوكاران را از او مي گيرد. او ديگر روشني قيافه ي شايستگان را نخواهد داشت. (يمحو الله عزوجل سيماء الصالحين من وجهه)

چهارم: هر عملي كه انجام دهد، نتيجه اي برايش نخواهد داشت و مزدي نخواهد گرفت. (و كل عمل يعمله لايوجر عليه)

پنجم: دعايش مستجاب نمي گردد. (لايرتفع دعائه الي السماء)

ششم: از دعاي انسانهاي شايسته نيز سهم و بهره اي ندارد. (ليس له حظ في دعاء الصالحين)

بديهي است كه انسانهاي شايسته در حق همسايگان، دوستان و اقوام خود دعا مي كنند. از همه بالاتر، وجود مقدس امام زمان (عج) در حق مؤمنان و شيعيان خود دعا مي فرمايند، اما بر طبق اين حديث اين دعاها شامل حال كسي كه نسبت به نماز بي اعتناست نمي گردد.



[ صفحه 163]



و اما آن سه مصيبت و بلايي كه مربوط به هنگام مرگ اوست.

اول: با خواري مي ميرد. (يموت ذليلا)

دوم: گرسنه از دنيا مي رود. (يموت جائعا)

سوم: تشنه از دنيا مي رود، به نحوي كه هر چه به او آب دهند سيراب نمي شود! و اين فرصت مناسبي است براي شيطان كه با ارائه ي مختصري آب - در هنگام احتضار - ايمان معلق در هواي او را بگيرد. (يموت عطشا فلو سقي من انهار الدنيا لو يرو عطشه)

و اما آن سه كه مربوط به قبر است.

اول: گرفتار عذاب مي شود. (يوكل الله به ملكا يزعجه في قبره)

دوم: قبر او تنگ مي گردد. (يضيق عليه في قبره)

سوم: دچار ظلمت و تاريكي قبر مي شود. (تكون الظلمة في قبره)

و اما آن بلاهايي كه در قيامت گرفتار آنها مي گردد.

اول: خداوند ملكي را مأمور مي كند تا در روز قيامت او را به صورت بر روي زمين بكشاند و مردم او را در چنين حالتي مشاهده كنند. (يوكل الله به ملكا يسحبه علي وجهه و الخلائق ينظرون اليه)

آري صورتي كه در برابر خدا به نماز نايستد، در روز قيامت بايد بر روي زمين كشيده شود.

دوم: در روز قيامت با شدت و سختي به حسابش رسيدگي مي كنند. (يحاسب حسابا شديدا)

سوم: عنايت و لطف خداوند شامل حال او نمي گردد. (لاينظر الله اليه و لايزكيه و له عذاب اليم) [2] .

خواننده ي گرامي! مگر خواندن نماز با مراعات آداب آن چقدر طول مي كشد، و چه اندازه وقت شما را مي گيرد؟ چه عجله اي داريد، به چه كاري مهم تر از نماز مي خواهيد



[ صفحه 164]



برسيد؟ بر فرض، هر دقيقه از عمر شما ارزش زياد مادي داشته باشد، اين چند دقيقه كه صرف نماز مي شود چه ضربه اي به شما مي زند؟ حال بگذريم از خواندن تعقيبات و دعاهاي طولاني و انجام مستحبات، اما لااقل انجام واجبات به طور كامل و صحيح از هر مسلماني انتظار مي رود.

بديهي است كه اگر نمازگزار بداند ركوع چيست، سجده چيست و... چيست، اين همه نمازش را سرسري نمي گيرد و به اين راحتي از آن نمي گذرد.

انساني كه در غذا خوردن سعي مي كند بهترين غذاها را انتخاب كند و در مصرف غذا تنوع داشته باشد حيف است و مايه ي تأسف، كه در مسائل معنوي اين همه قانع باشد و صرفه جويي نمايد و واجبات و اركان نماز خود را، نصف و نيمه و دست و پا شكسته انجام دهد. متأسفانه قناعتي را كه در مسائل مادي سفارش شده است، ما در مسائل معنوي مراعات مي كنيم!

خواننده ي گرامي! مبادا شيطان ما را فريب دهد كه فلان كار جاي نماز را مي گيرد. به طور قطع هيچ خيري و هيچ كاري و هيچ حركتي جاي نماز را نمي گيرد.



[ صفحه 167]