فردي كه در نماز جماعت به خاطر بي اعتنايي شركت نمي كند و عملاً اين كار او استخفاف نماز محسوب مي گردد، بنابر حديث، حاكم اسلامي لازم است او را تهديد و انذار كند و از عواقب دنيوي و اخروي اين عمل، او را بترساند. [1] .

اميد است با اطلاع و آگاهي از اين مطالب، پي به قبح و زشتي عدم حضور در نماز جماعت ببريم.

به هر صورت شخصي كه در نماز جماعت حضور پيدا نمي كند، اگر اين عدم



[ صفحه 126]



حضور، بي اعتنايي و استخفاف نماز محسوب نمي شود، يك فضيلت بزرگ را از دست داده است و آن عدم درك نماز جماعت است و اگر خداي ناخواسته كار او بي اعتنايي و استخفاف نماز باشد، نه تنها يك فضيلت ارزنده را از دست داده، بلكه مرتكب خلاف و گناه گرديده است.

حال اگر اين تنبلي و بي توجهي نسبت به نماز و عدم حضور در نماز جماعت، علاوه بر استخفاف نماز، استخفاف مكتب و مذهب را به دنبال داشته باشد و گفته شود كه تشيع يعني همين، در اين صورت تكليف و وظيفه چيست؟

آيا باز حضور در نماز جماعت مستحب است؟ آيا در اين صورت، لايجوز تركها شامل حال ما نمي شود؟ آنچه از پيروان مكتب امام صادق (عليه السلام) انتظار مي رود، مملو شدن مساجد از نمازگزاران است تا الگويي براي ديگران باشد.

آن گاه صاحب عروة مي فرمايد:

فمقتضي الايمان عدم الترك من غير عذر [2] .

«مقتضاي ايمان، ترك نكردن نماز جماعت بدون عذر است».

زيرا هر چيزي مقتضايي دارد، مثلاً اگر پيرمردي حركتي كه مربوط به كودكان است انجام دهد، به او مي گويند: پدرم! مقتضاي سن شما چيز ديگري است.

اكنون اگر از شما سؤال نمايند كه مقتضاي اعتقاد و ايمان به خداوند و مباني اسلامي چيست؟ چه جوابي مي دهيد؟

صاحب عروه به عنوان يك حديث شناس فقيه و صاحب نظر در مسائل اسلامي مي فرمايد: مقتضاي ايمان اين است كه بدون عذر نماز جماعت ترك نشود، زيرا ايمان فرد مسلمان او را به طرف نماز جماعت سوق مي دهد و نمي گذارد نماز جماعت او بي جهت فوت شود و يا براي مدتي حضور در اجتماع عبادي مسلمين را رها سازد. بنابراين ترك نماز جماعت بدون عذر، با روح ايمان سازگار نيست، مخصوصاً اگر فردي اين عدم حضور را ادامه دهد. مثلاً مسجد در همسايگي محل كار يا سكونت او



[ صفحه 127]



باشد، چند ماه يا چند سال سپري شود، اما موفق به حضور در مسجد و حتي آشنايي با امام جماعت مسجد نگردد. مرحوم سيد مي فرمايد اين با مقتضاي ايمان نمي سازد. آيا ممكن است كه انسان مسلمان نماز جماعت را ترك كند، آن هم بطور مستمر؟!