در بحث گذشته بيان گرديد كه پدران و مادران موظف و مسؤولند كه فرزندان خود را به نماز سفارش و امر نمايند. يكي از سؤالاتي كه در اينجا مطرح است اين است كه از چند سالگي بايد اين كار را شروع نمود؟ براي يافتن پاسخ به سراغ پيشوايان معصوم (عليهم السلام) مي رويم.

- يكي از ياران امام صادق (عليه السلام) از حضرت سؤال نمود كه از چند سالگي كودك به نماز واداشته شود؟ امام (عليه السلام) فرمودند: بين شش و هفت سالگي [1] .

- امام باقر (عليه السلام) فرمودند:

انا نأمر صبياننا بالصلاة اذا كانوا بني خمس سنين فمروا صبيانكم بالصلوة اذا كانوا بني سبع سنين. [2] .

«ما اهل بيت، كودكانمان را از پنج سالگي دستور مي دهيم نماز بخوانند و شما فرزندانتان را از هفت سالگي به نماز واداريد.»

- شخصي از امام هشتم (عليه السلام) در مورد كودكي كه يكي دو روز است نماز نخوانده سؤال نمود كه آيا پدرش مي تواند او را به نماز خواندن مجبور سازد؟ امام از سن كودك سؤال فرمود، گفتند: هشت ساله است. امام با تعجب فرمودند:

سبحان الله! يترك الصلوة. «بچه هشت ساله نماز را ترك مي كند؟!»

راوي با شنيدن اين مطلب از امام پرسيد: حال اگر بچه مريض شد يا به زحمت افتاد چه؟ باز هم بايد او را وادار به انجام نماز نمود؟ فرمودند:

يصلي علي نحو ما يقدر. «به هر مقدار كه مي تواند بايد نماز را به جاي آورد.» [3] .

با اندك تأملي در اين احاديث نكته ي ارزنده اي بدست مي آيد.

اين نكته آن است كه سفارش فرزند به نماز و امر به آن بايد از سنين كودكي (شش، هفت سالگي) شروع شود و ادامه يابد و نه از سنين بالاتر كه طبعاً امر تربيت



[ صفحه 100]



پذيري سخت تر و مشكلتر مي گردد. زيرا جوانان نسبت به كودكان و نوجوانان پذيرش كمتري دارند و احياناً برخي بر اثر تبليغات سوء، پدران و مادران خود را داراي افكار قديمي تصور مي نمايند، كه وجود چنين تصوري پذيرش را كمرنگ مي سازد.

سفارش به نماز نياز به استقامت دارد

از مجموعه ي آيات و احاديث فوق و از آيه ي شريفه ي وَاْمُر اَهلَكَ بِالصَّلوةِ و اصْطَبِرْ عَلَيها. [4] درس ارزنده اي فرا مي گيريم و آن اين است كه فرمان و توصيه ي به نماز نياز به استقامت دارد، حوصله، صبر، پشتكار و استمرار مي خواهد. و از گفتن و تكرار كردن و مداومت نبايد خسته شد.

روش پيامبر (صلي الله عليه و آله) در مورد توصيه ي اهل بيت به نماز و آمدن پيامبر به در خانه ي حضرت علي (عليه السلام) و فاطمه زهرا (عليهما السلام) براي ما الگوي آموزنده اي است. [5] .