قرآن خطاب به پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) مي فرمايد:

وَ أْمُرْ اَهْلَكَ بِالصَّلوةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها [1] .

«خاندانت را امر به نماز كن و در اين راه استقامت نما.»

به موجب اين آيه ي شريفه كه به نظر بسياري از مفسران در مدينه نازل شده است، خداوند از پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) مي خواهد كه اهل بيت خود را به نماز دعوت نمايد، گرچه مايه ي تعجب است كه برخي مفسران سعي مي كنند، و امر اهلك را به و امر امتك و ملتك معنا كنند. در حالي كه نياز به چنين كاري نيست و دليلي بر آن نيز نداريم. از نظر لغت «اهل الرجل» يعني نزديكترين افراد به يك انسان.

هنگامي كه اين آيه نازل شد، بر طبق برخي از روايات، مدت چهل روز و برخي ديگر شش ماه، پيامبر هنگام نماز مقابل خانه ي علي و زهرا (عليهما السلام) مي آمدند و



[ صفحه 93]



مي فرمودند: السلام عليكم و رحمة الله و بركاته. آن گاه دستهاي خود را مي گشودند و دو طرف در خانه را مي گرفتند و مي فرمودند: الصلاة الصلاة يرحمكم الله [2] .

«نماز! نماز! خداوند شما را رحمت فرمايد.» [3] سپس آيه ي شريفه ي اِنَما يُريدُ اللَّهُ لَيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَيتِ و يُطَهِّرَكُم تَطهيراً [4] را قرائت مي كردند و به طرف مسجد تشريف مي بردند.

اين سيره ي پيامبر بيانگر چند نكته ي اساسي است، از جمله اهميت نماز و مسؤوليت اولياء. گرچه اهل بيت پيامبر خود از ائمه ي نمازگزاران بودند و ميزان توجه و عنايت آنها به نماز مشهور و معروف است، اما اين روش پيامبر نقش آموزشي و تربيتي و الگويي زيبايي دارد.

جايي كه پيامبر در خانه ي علي و زهرا و فرزندانشان كه از عابدترين افراد زمانه هستند اعلام مي فرمايد نماز! نماز! اين درسي است براي همه ي پدران و مادران كه اين امر تكليف آنهاست. آنها بايد نسبت به نماز فرزندانشان مراقب و مواظب باشند و دچار غفلت و بي توجهي نگردند.

در ضمن اين آيه ي شريفه حاوي نكات ارزشمند ديگري نيز هست كه اشاره به آنها در اينجا مناسب است.

نكته ي اول، وجود پيوند محكم بين نماز و تقوي است. پايان آيه گوياي پايان خوش و خوبي براي تقوي پيشگان است. بديهي است اين مكتب نماز است كه جامعه را به سوي تقوي سوق مي دهد و جامعه بي نماز نمي تواند جامعه ي پرهيزگاران و رستگاران باشد.

نكته ي ديگري كه اين آيه ي شريفه بيانگر آن است، اشاره به اين مطلب آموزنده



[ صفحه 94]



است كه ماديّت و زرق و برق دنيا چشمها را خيره نسازد! حسن عاقبتي براي اين گونه امور نيست! تصور نگردد، چنانچه فرد و جامعه پول دار شد و يا مشكلات اقتصادي آنها برطرف گرديد، عاقبت خوبي در انتظار آنهاست، خير، عاقبت براي تقوي است و تقوي هم راهش اين است: وَ أْمُرْ اَهْلَكَ بِالصَّلوةِ.