در مورد نحوه ي برخورد با نماز دو عنوان كلي وجود دارد؛ اقامه ي نماز و تضييع نماز. اقامه ي نماز، مفهوم گسترده اي دارد كه شامل رعايت هر آن چيزي مي شود كه در نماز به عنوان خوبي و زيبايي مطرح است.

اهميت دادن به نماز، دقت و توجه در برپاداشتن آن، خوب وضو گرفتن، طهارت نيكو كسب كردن، پوشيدن لباس تميز و پاك، مراعات بهترين اوقات و مكان براي نماز، همچنين نيكو به جاي آوردن واجبات و اركان آن، داشتن نيتي پاك و خالص، قرائت صحيح، دقت در معاني آيات و اذكاري كه در نماز خوانده مي شود، توجه قلب و تمركز حواس، انجام ركوع و سجود كامل و حتي انجام كارهاي مقدماتي نماز به صورتي شايسته، همه از مصاديق اقامه ي نماز است.

همچنين اقامه ي اجتماعي نماز در جامعه به صورتي شايسته و آن گونه كه حق و سزاوار اين فريضه ي بزرگ الهي است، بويژه هنگامي كه نمازگزاران حكومت و تمكن مي يابند، از مباحث اقامه ي نماز است.

از طرف ديگر اموري همچون عدم دقت در نماز، بي اعتنايي به آن، استخفاف نماز، بي توجهي به وقت و شرايط آن، انجام ناقص واجبات و اركان، از موارد



[ صفحه 58]



تضييع نماز است.

در قرآن آيات متعددي در مورد اقامه ي نماز وجود دارد. در اينجا به نقل چند آيه اكتفا مي كنيم.

1- وَ اَقيمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّكوةَ و ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعينَ [1] .

«نماز به پاي داريد و زكات بپردازيد و همراه ركوع كنندگان ركوع نماييد.»

اين آيه را از آياتي مي دانند كه در باب نماز جماعت است، و به اين مطلب عنايت دارد كه همراه ركوع كنندگان ركوع نماييد، يعني در نمازهاي جمعه و جماعت حضور پيدا كنيد.

2- وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسنًا وَّ اَقيمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّكوةَ [2] .

«با مردم بخوبي صحبت كنيد، و نماز را به پا داريد و زكات را بپردازيد.»

3- وَ اَقيمُوا الصَّلوةَ وَ اتُوا الزَّكوةَ وَ اَطيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُم تُرحَمُونَ [3] .

«نماز را به پا داريد و زكات را بپردازيد و پيامبر را اطاعت كنيد، اميد است كه مشمول رحمت الهي واقع شويد.»

4- ذلِكَ الكِتابُ لارَيبَ فيهِ هُدًي لِّلمُتَّقينَ - اَلَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالغَيبِ و يُقيمُونَ الصَّلوةَ وَ مِمَّا رَزَقناهُم يُنفِقُونَ [4] .

«اين كتاب شكي در آن نيست كه راهنماي پرهيزكاران است، آنانكه ايمان به غيب دارند و نماز را به پا مي دارند و از آنچه ما روزي آنها ساخته ايم انفاق مي كنند.»

با اندك توجهي به آيات قرآن، همچنين روايات معصومين (عليهم السلام) بزودي درمي يابيم كه همواره كتاب و سنت به جاي خواندن نماز از اقامه ي نماز استفاده نموده اند.

اولين سؤالي كه مطرح مي گردد اين است كه اقامه ي نماز چيست و چگونه و با انجام چه كارهايي مي توان نماز را اقامه نمود؟



[ صفحه 59]



قبل از پاسخ گويي به سؤال فوق ذكر اين مطلب مفيد است كه اقامه ي نماز به دو صورت تحقق مي پذيرد: فردي و اجتماعي و ما مسؤوليم كه در هر دو بعد به اقامه ي نماز بپردازيم.