نماز براي همه ي انسانها و در همه ي عصرها، پيام، نكته و راز و رمز دارد. نماز، هم



[ صفحه 34]



براي عامه ي مردم مطلب و سخن دارد و هم براي خواص آنها. نماز براي آن عارفي كه به هر چيز در جهان مي نگرد، از آن معاني فراواني درك مي كند، بسيار آموزنده و داراي درس هاي متعددي است، همان گونه كه براي عموم مردم اين چنين است.

بنابراين نماز معجوني عبادتي است كه براي همه حرف و سخن دارد و هر كس به اندازه ي توانايي و استعدادش از اين درياي بي كران عشق و عرفان و شناخت بهره مي گيرد. پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) فرمودند: الصلوة قربان كل تقي، لذا حضرت امام (ره) در كتاب اسرار الصلوة، كه مطالعه ي آن و نيز مطالعه ي كتاب آداب الصلوة ايشان، هر دو توصيه مي شود، در هر بحثي از مباحث نماز كه وارد مي شوند، به برداشت هاي مختلف اشاره مي فرمايند كه مثلاً اين موضوع در نزد اهل سلوك اين چنين است و يا در نزد اهل معرفت آنچنان است. در نزد عامه معنايش اين است و در نزد اهل جذبه و محبت معنايش آن است و يا در نزد اولياء، مطلب اين چنين است.

وجود ديدگاه هاي مختلف درباره ي نماز، بيانگر آن است كه بهره مندي از آن مخصوص گروه خاصي نيست و انسانها در هر مرحله اي از كمال باشند، نماز براي آنها حرف دارد و همه مي توانند از آن بهره مند گردند. نماز براي كسي كه با معاني آن آشنا نيست، تا آن كسي كه در سير الي الله به مقاماتي رسيده، ولي همچنان تلاش مي كند درهاي ديگري از معرفت را به روي خود بگشايد، سودمند است.

به هر صورت نماز سفره اي است گسترده، كه خداوند آن را پنج بار در شبانه روز براي بندگانش باز مي گشايد. بر سر اين سفره انواع و اقسام غذاهاي لذيذ وجود دارد و هر كس مطابق سليقه و ذوق و سلامت و بيماري خود از آن بهره مند مي گردد. همان گونه كه برخي به دليل بيماري از خوردن بعضي غذاها محرومند و از آنها اجتناب مي ورزند، بر سر سفره ي نماز هم برخي اين چنين هستند، اما بلاخره هيچ كس بي بهره از سر آن سفره برنمي خيزد. كسي كه روحش را تصفيه نموده و شرايط لازم را براي خود بهتر فراهم ساخته است، از مجموعه ي غذاهاي موجود مي تواند استفاده نمايد و براي او لذت بخش و نشاط آور است.



[ صفحه 35]