شيخ زين الدين ابن الشيخ الامام نورالدين جَبَعي عاملي شامي معروف به ابن الحجة و ملقب به «شهيد ثاني» رضوان الله عليه از دانشمندان بزرگ شيعه مي باشد كه در علوم مختلفه از فقه و اصول، كلام، فلسفه، علوم طبيعي، رياضي و... صاحب نظر بوده و شهرتش در جهان اسلام، او را از هر تعريفي مستغني ساخته است.

تولد شهيد ثاني در سال 911 ه.ق و شهادتش بسال 965 ه.ق در پنجاه و چهار سالگي بوده است.

اين دانشمند بزرگ مسافرت هاي متعددي به بلاد اسلامي داشته است، ولي در پايان عمر در زادگاه خود «جَبَعْ» اقامت جسته بود. از اساتيد بزرگ عصر خود در علوم گوناگون تلمذ نموده و فيض برده بود كه بردن نام آنان در اين مختصر نمي گنجد. شهيد ثاني شاگردان و فرزندان برومندي داشت كه از جمله ي فرزندانش شيخ حسن ابن زين الدين صاحب كتاب «معالم» را مي توان نام برد. اين كتاب كه يك دوره ي مختصر از اصول فقه (در عين اتقان و متانت) مي باشد مورد استفاده ي كليه ي دانشجويان علوم ديني و حتي فضلا و اساتيد مي باشد.

درباره ي علّت شهادت اين عالم عامل، نوشته اند كه دو نفر شكايتي پيش وي بردند و يكي از طرفين محكوم گرديد. مرد محكوم كينه ي شيخ را در دل گرفت و نزد قاضي شهر «صيدا» از وي سعايت نمود. قاضي مطلب را به دربار عثماني



[ صفحه 124]



گزارش كرد و در نتيجه شاه عثماني براي دستگيري وي مأموري فرستاد و اظهار كرد كه بايد اين دانشمند در پيش من حاضر شود و با علماء مباحثه كند تا نظر خود را درباره ي وي ابراز نمايم. مأمور به هنگام آوردن شيخ به سوي دربار عثماني در طي راه به آشنائي برخورد. وي گفت اگر اين شيخ را زنده پيش سلطان ببري، ممكن است از رفتار تو شكايت نموده و زحمتي فراهم كند، بهتر است او را به قتل رسانيده و فقط سرش را به دربار ببري. مأمور ساده لوح فوراً تحت تأثير قرار گرفت و شيخ را شهيد كرد و سرش را پيش پادشاه عثماني برد و در نتيجه ي نافرماني (كه شيخ را زنده پيش شاه نبرده بود) خودش نيز به قتل رسيد. جسد شريف شيخ به قولي مدفون و به قول ديگر به دريا انداخته شد رضوان الله تعالي عليه [1] .

در كتاب «شهداء الفضيله» شصت و هفت كتاب و رساله از شهيد ثاني نام برده شده است، ولي چون نظر بيشتر به سرگذشت شهداء بوده است نه تعداد تأليفات، كتاب «الروضة في شرح اللمعة الدمشقيه» كه به همان «شرح لمعه» مشهور است تحت دو شماره 42 و 56 دو كتاب به شمار آمده است و همچنين كتاب «التنبيهات العليه علي وظائف الصلوة القلبيه» كه معروف به «اسرار الصلوة» شده است نيز تحت شماره 7 و 48 دو كتاب جداگانه محسوب گرديده است.

از آثار شهيد دو كتاب وي را ذيلا مورد استفاده قرار مي دهيم:



[ صفحه 125]