اجزاء و اذكار نماز از طرف شارع مقدّس تعيين شده است كه نمازگزار بايد از آنها تبعيت كند، ولي در يك جزء از اجزاء مستحبي نماز، اختيار سخن با نمازگزار است كه بهر نحوي كه بخواهد مي تواند دعا كند؛ حاجات مادي و معنوي خود را عرضه دارد و نيازمنديهاي جامعه خود را مطرح سازد و... اين جزء نماز، «قنوت» نام دارد.

دعاهائي كه براي قنوت تعيين شده است تماماً جنبه ارشادي دارد يعني خواسته هاي مهم را بما گوشزد مي كند و طريقه درخواست آنها را تعليم مي دهد.

قنوت در هر نمازي موقعيّتي آزاد است كه بنده با خالق خود مي تواند مطابق دلخواه سخن گويد و يقيناً درخواست عفو و بخشش براي خود و خويشان و مؤمنان، اولويت خواهد داشت. به همين جهت است كه در مواقع سحر - كه هنوز سپيده ندميده و اكثريت مردم در حال استراحت هستند، شب زنده داران نيايش گر، در قنوت نماز وتر زبان به گفتن «العفو» مي گشايند و بارها تكرارش مي كنند و همراه آهنگ حزينشان، اشك از ديدگان فرو مي ريزند تا مگر لكه هاي سياه جرائم از آئينه دل به آب توبه شسته شود و بار ديگر دل، آماده اشراقات معنوي گردد.

آري قنوت موقعيّت حساسي است و بندگان مخلص پروردگار بايد آنرا غنيمت شمارند.

سعدي گويد:



[ صفحه 68]





غافل مباش ار عاقلي، درياب اگر صاحبدلي

شايد كه نتوان يافتن، ديگر چنين ايام را



هان! اي نمازگزار عزيز، پيش از آنكه پاها قدرت ايستادن و زبان قدرت تكلم را از دست بدهند قنوت را غنيمت شمار و اگر تا اينجا در نماز حضور قلبي نيافته اي و حالي پيدا نكرده اي، اينك مجال تدارك مافات باقي است كه صاحبخانه با كرامت است، تو هم در اين بارگاه، سائلي واجد شرائط باش تا فيض يابي. گرگدا كاهل بود تقصير صاحبخانه چيست؟