آيا مي دانيد چرا اذان با صداي بلند و با فاصله بين جمله ها، گفته مي شود؟ مگر نبايد از وقت حداكثر استفاده را نمود؟ به چه دليل مقداري از وقت را به سكوت بگذرانيم؟ حتماً هدفي در كار است وگرنه پشت سر هم گفته مي شد.

اوّلين جمله ي اذان و اقامه «الله اكبر» است. مؤذن بصداي بلند مي گويد «الله اكبر» و لحظاتي چند صبر مي كند تا شنونده در معناي اين جمله و عظمت پروردگار اندكي بينديشد و كم كم افكار خود را از كارهاي روزمره و از آرزوهاي دور و دراز به سوي نماز متوجّه سازد. دو مرتبه بانگ «الله اكبر» گوش را مي نوازد، يعني اي انسان با ايمان متوجّه ساحت كبريائي «الله» باش و براي چند لحظه از دنيا و آن چه در آن است كناره گير، در مرتبه سوم و چهارم انسان اگر متوجّه باشد به تناسب توجّه، معنويّت پيدا مي كند و از همين جا ممكن است به حضور قلبي موفق گردد كه تا پايان نماز ادامه يابد.

آري با مكث ها و فاصله ها يكتائي خدا و رسالت بنيانگذار اسلام و ولايت جانشينان وي يادآوري مي شود. از جمله هشدارهاي تكان دهنده اذان و اقامه،



[ صفحه 59]



شش جمله اي است كه با كلمه «حي» آغاز مي شوند.

«حّي عَلي الّصلوة»: روي بياور به سوي نماز كه مقصود روي آوردن قلبي و روحي است. «اگر كسي پشت به شما نشسته ولي مطالب شما را به دقت گوش كند، بمراتب بهتر از كسي است كه رو به شما ولي حواسش در جاي ديگر باشد». پس منادي، ندا مي كند كه صورت دل را به سوي نماز بگردان و آن گاه فرياد مي زند «حَيَّ عَلَي الْفَلاحِ» كه جمله همان جمله است، با اين تفاوت كه به جاي «صلوة» كلمه ي «فلاح» نشسته است و فلاح بمعني رستگاري و خوشبختي است، كه به ما مي فهماند نماز همان خوشبختي و سعادت است و كيست كه سعادت انسان را بهتر از آفريدگار او تشخيص دهد؟ خداوند خوشبختي حقيقي را در نماز مي داند. آيا عقيده ي ما نيز همين است؟

با تمام اين احوال ممكن است از خاطر ما بگذرد كه فعلا كارهاي واجب تري در پيش است و بايد به فكر آنها بود. اينجا است كه بانگ مؤذن بگوش مي رسد كه «حَيَّ عَلي خَيْرِالْعمَلْ» يعني هيچ عملي برتر و بهتر از نماز نيست پس به سوي بهترين اعمال روي آور و گول نفس و شيطان را نخور.

در پايان اقامه گفته مي شود «قَدْ قامتِ الصَّلوةُ» يعني راستي كه نماز برپا شد.

اگر با قطار مسافرت كرده باشيد، مي دانيد كه در آستانه حركت، سوت كشيده مي شود. يعني قطار در لحظه حركت است؛ اين سوت هشدار مي دهد كه اگر تاكنون مشغول حمل اثاث يا وداع دوستان و... بوده ايد بدانيد كه آخرين لحظه اي است كه مي توانيد سوار شويد وگرنه با مختصر غفلتي جا مي مانيد، سوتي ديگر حركت قطار را اعلام مي كند و قطار به راه مي افتد.



[ صفحه 60]



تمام فصول اذان و اقامه نزديك شدن نماز را يادآوري مي كنند ولي در آخرين لحظات گفته مي شود «قَد قامَتِ الصّلوة» يعني نماز برپا شد، نماز برپا شد كه اگر تاكنون بخود نيامده و آماده ي حضور پروردگار نشده اي، آخرين لحظات را غنيمت شمار و فوراً آماده شو و براي ورود كامل به نماز در آخرين لحظه هر نوع شريك و ند و معبودي محكوم مي شود و با اعتراف به يكتائي خدا نماز آغاز مي گردد.