پس از قنوت بار ديگر ركوع و دو سجده بجاي آورده مي شود و با اين ترتيب ركعت دوم نيز به پايان مي رسد.

نمازگزار پس از سجده ي دوم مي نشيند و تشهد مي خواند به اين ترتيب:

اَلْحَمْدُلله [1] - اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسوُلُهُ اَللهُمَّ صَلِ عَلي مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ:

هرگونه سپاس براي خدا است. گواهي مي دهم كه هيچ معبودي (قابل پرستش) جز «الله» نيست كه يكتا و بي شريك است و گواهي مي دهم كه حضرت محمد(ص) بنده ي خدا و فرستاده ي اوست.

پروردگارا! بر محمد(ص) و خاندانش درود فرست.

مستحب است كه پس از تشهد اين جمله اضافه شود:«وَ تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ في اُمَّتِهِ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ»: شفاعت او را درباره ي امتّش بپذير و مقام حضرتش را عالي تر گردان [2] .



[ صفحه 47]



توضيح شهادتين را در اذان و اقامه ديديم و اينك نكات زير را اضافه مي كنيم:

كلمه ي عبد به معناي بنده است و پيش از كلمه ي رسول واقع شده تا نمازگزار توجّه كند كه هر پيامبري، اگرچه بزرگترين آنان و حتّي حضرت خاتم النّبيين هم باشد، اول بنده ي خدا و بعد فرستاده ي اوست. بنابر اين اگر كارهاي خارق العاده (معجزات) از پيامبر خدا سربزند نبايد اشتباه كرد و بندگي پيامبر را فراموش نموده و تصور الوهيّت درباره ي او به خاطر راه داد و نيز نبايد وي را پسر خدا ناميد چنانكه يهود و مسيحيان كرده اند چنانكه در پيش ديديم كه سوره ي توحيد در عين اختصار در طي يكي دو جمله اين گونه مطالب را تماماً نفي كرده است.

درود فرستادن بر پيامبر خدا وظيفه اي است كه قرآن مجيد براي افراد با ايمان تعيين فرموده است آنجا كه خدا مي گويد:

اِنَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يا اَيٌّهاَ الَّذينَ امنَوُا صَلُّوا عَلَيهِ وَ سَلِّموُا تَسْليماً [3] .: بدرستي كه خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مي فرستند اي افراد با ايمان شما هم بر وي درود فرستيد و با كاملترين سلام ها سلامش كنيد.

درود فرستادن بر خاندان پيامبر(ص) و آل محمد (ص) طبق سفارش آن حضرت است كه فرمود:«اِنّي تارِكٌ فيكُمُ الثَّقَلَيْنِ: كِتابَ اللهِ وَ عِتْرَتي اَهْلَ بَيْتي لَنْ يَفْتَرِقا حَتَّي يَرِدا عَلَيَّ الْحَوْضَ» [4] من دو وزنه ي گرانبها در ميان شما مي گذارم و مي گذرم: يكي قرآن كتاب خدا، و ديگري عترت و اهل بيت من است كه اين دو



[ صفحه 48]



هرگز از هم جدا نخواهند شد. تا اين كه در حوض كوثر برمن وارد شوند (پيش من بيايند).

اين روايت بطور متواتر از طريق شيعه و سني نقل شده است.

از پاره اي از روايات استفاده مي شود كه درخواست درود بر محمد و آل محمد دعائي مستجاب است، پس بهتر است دعاهاي ديگر خود را بين دو صلوات قرار دهيم تا به استجابت نزديكتر باشد، رعايت اين نكته در صحيفه ي سجاديه بيش از همه جا به چشم مي خورد.