منظور از قنوت آن است كه دستها در برابر صورت رو به آسمان قرار مي گيرد و در اين حال هر دعائي كه نمازگزار بخواهد، مي تواند بخواند و هرگونه كه مايل باشد مي تواند به راز و نياز پردازد.

ممكن است دعاي قنوت از آيات قرآن گرفته شده باشد و يا از گفتار پيشوايان و يا با جملات خود نمازگزار باشد كه معمولا به عربي گفته مي شود.

در تمام نمازهاي واجب و مستحب پس از پايان قرائت حمد و سوره و پيش از رفتن به ركوع ركعت دوم قنوت گرفته مي شود. ولي در نماز جمعه دو قنوت وجود دارد يكي در ركعت اول و پيش از ركوع و ديگري در ركعت دوم و بعد از ركوع و نيز در نماز وتر، كه جزء يازده ركعت نماز شب است و يك ركعت بيشتر نمي باشد قبل از ركوع قنوت گرفته مي شود.

در نماز عيدين 9 قنوت و در نماز آيات 5 قنوت وجود دارد.

يكي از دعاهائي كه از قرآن گرفته شده اين آيه مي باشد:«رَبنَّا اتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ في الاخره حسنه و قِنا عَذابَ النَّارِ [1] .»: پروردگارا در دنيا و آخرت براي



[ صفحه 45]



ما حسنه مرحمت كن و خير پيش آور و ما را از عذاب آتش نگه دار.

از جمله دعاهائي كه وارد شده است [2] اين دعا مي باشد: يا اَللهُ يا رَحْمنُ يا رَحيمُ يا مُقَلِّبَ الْقُلوُبِ ثَبِتْ قَلْبي عَلي دينِكَ: اي الله اي بخشاينده و اي مهربان. اي خدائي كه مي تواني انديشه و تصميم دل ها را بگرداني (و بين انسان و اراده ي او حائل شوي) قلب مرا بر دين خودت (و پاي مرا بر راه راست) ثابت نگهدار (تا مظاهر فريبنده ي دنيا مرا نلرزاند و نلغزاند).

قنوت، موقعيّتي است، براي راز و نياز آزاد كه مي توان براي هر مطلبي از جمله، آمرزش گناهان و قبول توبه و نيازهاي مادي و معنوي و مشكلات فردي و جمعي از آن استفاده كرد و آن چه نبايد فراموش گردد دعا كردن در حق برادران و خواهران ايماني است كه معمولا به اين شكل گفته مي شود:

«اَللهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤمِنينَ وَ الْمُؤمِناتِ»: پروردگارا تمام مردان و زنان با ايمان را بيامرز.

درباره ي اين كه دعاي قنوت را به چه زباني بايد خواند و آيا مي توان با زبان غيرعربي در حال قنوت راز و نياز كرد يا نه؟ ميان فقهاء اختلاف نظر وجود دارد كه بعضي از آنان نيايش را به هر زباني روا دانسته اند [3] و در اين مورد بايد مطابق فتواي مرجع تقليد رفتار شود.

كمترين چيزي كه در قنوت مي توان گفت يك بار صلوات بر محمد و آلش و يا يك سبحان الله و يا جمله ديگري كه شامل نام خدا باشد و يا يك بار استغفار مي باشد و صورت استغفار معمولا چنين است:



[ صفحه 46]



«اَسْتَغْفِرُالله رَبي وَ اَتوُبُ اِلَيْهِ»: آمرزش گناهانم را از خدا ميخواهم و به سوي او بازمي گردم (توبه مي كنم).