(مجموعه هنجارهاي مشترك نماز): با توجه به اينكه قبلاً درباره هنجارهاي نماز بحث شده، فقط اشاره اي به آن مي شود. شكل (23)



شكل (23) ابعاد شبكه هنجاري نماز



الف . هنجارهاي رويه اي نماز : اين هنجارها، مقتضيات عقلي و فني عمل (نماز) را مشخص مي كند؛ به همين دليل هنجارهاي رويه اي نماز بر مبناي استدلال هاي فقهي، تحليلي و عقلي برمبناي عرف مي باشد.

ب . هنجارهاي سازماني (جماعت) نماز:

اين هنجارها در مرحله اوّل، بر پايه ارزش ها و باورهاي ديني و مذهبي بوده، در مرحله دوم، جنبه عرفي و قراردادي دارند.

ج . هنجارهاي اجتماعي نماز : اين هنجارها غالباً از نوع هنجارهاي مشترك بوده كه رواج زيادي ميان افراد دارد.

د . هنجارهاي اخلاقي (ايدئولوژيك) نماز : اين هنجارها داراي دو بعد



[ صفحه 141]



نظري و عملي هستند بعد نظري هنجارهاي اخلاقي (ايدئولوژيك) نماز مبتني و مربوط به اعتقادات، باورها و ارزش هاي ديني و مذهبي است. بعد عملي هنجارهاي اخلاقي (ايدئولوژيك) نماز ريشه در اجتماع، رسوم، رفتارهاي اجتماعي و سنت هاي اجتماعي دارد.