وجود امكانات ابزاري و مادي در اقامه و برگزاري نماز تأثير دارد. در قطب مخالف، مضيقه هاي مادي و ابزاري حاد، مانعي بر سر راه اقامه و برگزاري نماز مي باشد.

ايجاد و برقراري قسط و عدل در جامعه، وجود مساجدي با امكانات لازم و شايسته، و همچنين نوسازي و زيباسازي مساجد، تأثير فراواني در ايجاد،گسترش و تعميق فرهنگ نماز در جامعه مي گذارد.

در ارتباط با بحث تغيير اجتماعي،ساخت نماز، هم ايجاد كننده تغيير و هم محدود كننده تغيير است؛ عوامل ايجاد كننده تغيير در ساخت نماز عبارت از، هنجارهاي رويه اي، معاني، مفاهيم، علم و معرفت، روابط ابزاري و امكانات بوده، عوامل محدود كننده تغيير در ساخت نماز عبارت از: هنجارهاي اجتماعي،رابطه و تكاليف انسان (نسبت به خدا،خود،جامعه و جهان) از روابط اظهاري و...مي باشد. همانطور كه قبلاً گفته شد، نماز آن تغييرات اجتماعي را قبول دارد كه انسان را در مسير ارزش هاي والاي انساني و نيازهاي فطري قرار مي دهد. تغيرات اجتماعي كه انسان را از مسير ارزش هاي والاي انساني دور كند، مورد تأئيد نماز نبوده با آن مخالفت مي كند.



[ صفحه 111]