در تمام مراحل نماز ما با نوعي نفي روبرو هستيم ابتدا نفي سپس قبول. مثلا وقتي در اذان و اقامه ذكر «اشهد ان لا اله الا الله» را بيان مي كنيم ابتدا نفي مي كنيم همه ي قدرتها را، كه اين نفي لفظي نيست و نفي خود اله هاي دروغين نيز نيست. بلكه نفي به همراه خود آن اله، شامل مظاهر آنها نيز مي شود. يعني شيطان را با تمام ويژگيهاي شيطاني. يعني آنچه كه در خداوند به عنوان صفات ثبوتيه مي بينيم و در شيطان نمي بينيم. بنابراين رد مي كنيم شيطان را با تمام مظاهر شيطاني آن - حتي در لفظ محاوره اي روزانه نيز لفظ لعنت بر شيطان با الهام از اين اصل است. يعني هر كار زشت، حركت زشت، لفظ زشتي را شاهد باشيم قصد رد و ترد آن را داريم و اين واژه را به كار مي بريم. مظاهر شيطاني شامل لباس، سرمايه، فرهنگ، طرز صحبت كردن - ظاهر، نوع غذا، طرز غذا خوردن، وسايل آرايشي، نحوه ي آرايش، لوازم خانه و... يا در سوره حمد جمله «غير المغضوب عليهم ولا الضالين» را بيان مي كنيم باز به همين معني از خدا مي خواهيم ما را به راه راست هدايت كند، نه راه مغضوبين و گمراهان را، مجددا نمودي از رد فرهنگهاي بيگانه است.

توسل به نماز و توكل به خدا عمل انسان نمازگزار را هدايت كرده و در جهت خاصي قرار مي دهد و در آن صورت مي توانيم رابطه مستقيمي به تعبير قرآن كريم بين اعمال صالح مردم و حوادث روزگار از جمله بارش باران توسط فرد نمازگزار (نماز استسقاء) ارتباط بيابيم. اگر فرهنگ را به يك معني آداب و سنن، راه و روش و طرز زندگي مردم بدانيم، نماز در واقع مشخص كننده طرز زندگي است. زير بار زور نرفتن - عدم پذيرش



[ صفحه 88]



هر قدرت، چاپلوسي نكردن، خيرخواهي براي خود و ديگران، دعا به جان صالحين و آرزوي سلامتي آنها، ستايش خداوند به عنوان خالق هستي، دعوت به فلاح و رستگاري، دعوت به نماز، دعوت به مبارزه با قدرتهاي غير خدايي و عدم پذيرش غير او - همان آداب و رسوم زندگي است. و قرآن كريم نيز در سوره اسراء آيه 1 و سوره ص آيه 16 اين ادعا را اثبات مي كند.

نمازگزار طبق دستور قرآن كريم بايد با تجمل در نماز ظاهر و حاضر شود. به اين معني كه وقتي در پيشگاه عظيم ترين قدرت ظاهر مي شود پس نياز به زيباسازي و رسيدگي به وضع خود دارد و بايد مرتب باشد. و خود اين امر ايجاب مي كند كه در برابر غير خدا بدون تجمل ظاهر شويم. و به اين دليل در واقع نمازگزار از طريق نفي تجمل دروغين و عدم استفاده از تجملات نيز مي تواند نافي مدگرايي و در نتيجه مانع تهاجم فرهنگي شود. [1] .