يكي از آنها شب زنده داري و ترك خواب است و خلوت نمودن با دوست است و سخن گفتن با او و اظهار آمال و آرزو و زاري و ابتهال است و پوزش و عذر خواستن از نافرماني ها و كوتاهي در خدمت است و از هم نشيني و مصاحبت او لذت بردن است و فيض ديدار و لقاي او است، لذا در قدسيات محمديه آمده است: إن العبد إذا تخلي بسيده في جوف الليل و ناجاه أثبت الله النور في قلبه، فإذا قال يا رب يا رب، ناداه الجليل جل جلاله لبيك عبدي سلني أعطك و توكل علي أكفك، ثم يقول جل جلاله لملائكته: يا ملائكتي انظروا إلي عبدي فقد تخلي بي في جوف الليل المظلم و البطالون لاهون و الغافلون نيام اشهدوا لي أني غفرت له.



[ صفحه 242]



و در احاديث قدسي محمدي است كه همانا بنده هرگاه با خدا خلوت كند در دل شب تاريك و سرگرم مناجات و نيايش، خدا نوري در دل او قرار دهد كه هرگاه بگويد: يا رب يا رب، از مصدر جلال الهي صدائي آيد و بگويد: لبيك بنده ي من هر چه مي خواهي بخواه كه به تو مي بخشم و عطا مي كنم، بر من توكل كن كفايت امر تو را مي كنم، بعد خداي جل جلاله به فرشتگان مي فرمايد: اي فرشتگان نگاه كنيد به بنده ي من چطوري در دل شب تاريك با من خلوت كرده در حالي كه بيهوده گران سرگرم لهو و لعب مي باشند و غافلان و بي خبران در يك خواب عميقي فرو رفته اند، و مسلم من او را مي آمرزم و در پوشش رحمت خود قرار مي دهم. [1] .

و در حديث ديگر است كه خداي تبارك و تعالي فرشته اي به آسمان دنيا مي فرستد در ثلث آخر هر شبي و در هر شب جمعه از اول شب تا طلوع صبح به آن فرشته فرمان مي دهد كه فرياد كند آيا سائلي است كه او را عطا كنم؟ و آيا توبه كننده اي است توبه اش را بپذيرم؟ و آيا كسي است طلب آمرزش كند او را بيامرزم؟ اي جويندگان نيكي بياييد، و اي جوينده ي شر بس كن، هميشه آن فرشته فرياد مي زند و دعوت مي كند تا آنگاه كه صبح طالع مي شود چون فجر طالع شد برمي گردد به جايگاهش كه ملكوت آسمان است. [2] .

قال صلي الله عليه و اله يا رب دلني عمل أتقرب به إليك قال: اجعل ليلك نهارا و اجعل نهارك ليلا، قال: يا رب كيف ذاك؟ قال: اجعل نومك سهرا و طعامك الجوع.

حضرت رسول صلي الله عليه و اله به پيشگاه خدا عرض كرد خدايا راهنمائي و دلالت كن



[ صفحه 243]



مرا به عملي كه به وسيله ي آن مقرب درگاه و نزديك شوم، فرمود: روزت را شب قرار ده و شبت را روز، عرض كرد چطور مي شود اين؟ فرمود: خوابت را بيداري و شب زنده داري قرار بده و غذايت را گرسنگي. [3] .