(و رهبانية ابتدعوها ما كتبناها عليهم إلا ابتغاء رضوان الله) [1] .

و از پيش خود اختراع كردند و نوآوري نمودند عزلت و گوشه گيري را كه ما آن را برايشان واجب نكرديم، غرض و هدفي جز رضاي خدا نداشتند، رهبانيت نسبت به رهبانان داده شده، رهبان خائف ترسان را گويند، از ماده رهب است مانند خشيان كه از ماده خشي آمده، از پيش خود اختراع كردند كه به كوهها پناه برند و از روي اخلاص خدا را عبادت كنند، فقط رضاي خدا را در نظر داشتند و بس. [2] .

و از ابن مسعود روايت شده كه من در رديف رسول خدا صلي الله عليه و اله سوار حماري شدم حضرت فرمود: اي پسر ام عبدالله آيا مي داني بني اسرائيل رهبانيت را اختيار كردند؟ عرض كردم خدا و رسولش داناترند، فرمود: بعد از حضرت عيسي جباران آشكار شدند نافرماني و معصيت خدا را مي كردند از حواريين حضرت عيسي بر آنان خشم كردند و با آنها جنگيدند، سه بار شكست خوردند، از مؤمنان جز اندكي كسي نماند، به يكديگر گفتند: اگر در برابر جباران آشكار شويم ما را فريب مي دهند و نابود مي كنند، براي حفظ دين هيچ كس باقي نماند كه مردم را به سوي خدا دعوت كند، پس بهتر اين است كه در زمين پراكنده شويم تا زماني كه خدا برانگيزاند پيامبري را كه عيسي را به او وعده داده، نام آن پيامبر، محمد است، در كوهها پراكنده شدند، و رهبانيت را از پيش خود اختراع كردند، بعضي از آنان چنگ به دين عيسي زدند، دسته ي ديگر كافر شدند، بعد



[ صفحه 65]



رسول خدا اين آيه را خواند: (و رهبانية ابتدعوها) بعد فرمود: اي فرزند ام عبدالله آيا مي داني رهبانيت امت من چيست؟ عرض كردم خدا و رسولش داناترند، فرمود: رهبانيت امت من هجرت است، جهاد، نماز، روزه، حج و عمره. [3] .

و نيز از ابن مسعود روايت شده كه بر رسول خدا صلي الله عليه و اله وارد شدم سپس فرمود: اي پسر مسعود پيشينيان شما هفتاد فرقه و گروه شدند، دو گروه نجات يافتند و ديگران نابود شدند، گروهي با پادشاهان جنگيدند بر دين عيسي و كشته شدند، گروه ديگر را توان مقابله و جنگيدن با پادشاهان نبود، و نه هم قدرت دعوت به دين عيسي داشتند، در بلاد و شهرها گردش كردند، و رهبانيت را اختيار كردند، و ايشاند كساني كه خدا مي فرمايد: (و رهبانية ابتدعوها) [4] الي آخره، ولي همه ي آنان رهبانيت را رعايت نكردند.

و نيز گفته اند: فرار كردند، روي به كوهها نمودند از فتنه ي در دين، خويشتن را براي عبادت خالص قرار دادند، تحمل ناراحتيها كردند و از عبادات واجبه بيشتر عبادت كردند، از قبيل خلوت نمودن با خدا، پوشيدن لباس هاي درشت، دوري از زن و فرزند، جا گرفتن در دره ها، كوهها و غارها.

از ابن عباس روايت شده كه در ايام فطرت و فاصله ي ميان عيسي و حضرت محمد صلي الله عليه و اله، پادشاهان تورات و انجيل را تغيير دادند، گروهي در زمين سير كردند و لباس پشمي پوشيدند، مشغول عبادت شدند.

و نيز از ابن مسعود روايت شده كه امت عيسي هفتاد و سه فرقه شدند،



[ صفحه 66]



دسته اي با جباران جنگيدند و كشته شدند، و گروهي توانائي جنگ را نداشتند، امر به معروف و نهي از منكر مي كردند، و گروه سوم نه توان جنگ داشتند و نه قدرت امر به معروف و نهي از منكر داشتند، در بيابانها و دره ها رفتند، و رهبانيت را اختيار كردند، هفتاد فرقه ي ديگر كلا نابود شدند. [5] .

گفته شده: كه رهبانيت مبالغه ي در عبادت و رياضت و انقطاع و جدائي از مردم است، نسبت داده شده به رهبانيت كه مبالغه در ترس و بيم از خداست.

در كافي و فقيه و عيون از حضرت ابي الحسن عليه السلام است كه فرمود: مراد نماز شب است «فما رعوا» يعني مراعات حق رسول خدا را نكردند؛ زيرا كه او را تكذيب نمودند. [6] .

و گفته شده: كه رهبان به معني ترس و اضطراب يا حزن است، روايت شده پس از آن كه خدا فرعون و سپاهيانش را غرق كرد ساحراني كه به موسي ايمان آوردند اجازه خواستند كه به سوي اهل و مال خود به مصر برگردند، موسي آنان را اجازه داد رفتند بر فراز كوهها مشغول عبادت شدند، اول كساني كه رهبانيت را اختيار كردند اينان بودند، گروهي هم از آنان تا هنگام بدرود حيات موسي با وي ماندند، بعد از آنان رهبانيت قطع شد تا اين كه ياران و اصحاب حضرت عيسي رهبانيت را اختراع كردند و مراعات حق عيسي را كه خبر داده بود نكردند، مراعاتش همان است كه فرمود: «من آمن بي و صدقني فقد رعاها حق رعايتها و من لم يؤمن بي فاولئك هم الهالكون» هر كس به من ايمان آورد



[ صفحه 67]



رعايت حق مرا نموده، و هر كسي ايمان نياورد از نابود شدگان است. [7] .

اصولا بايد دانسته شود رهبانيتي كه به معني ترك زن و فرزند و زندگي است در اسلام نكوهش و مذمت شده، «لا رهبانية في الاسلام) در اسلام اعتزال و گوشه گيري بدين صورت كه ترك خوردن و آشاميدن، پوشيدن و ازدواج باشد نيست، و به طور كلي نهي شده است اين روش.

روايت شده كه گروهي از ياران رسول خدا صلي الله عليه و اله خوف و خشيت را پيشه كردند به طوري كه بعضي از آنها دوري و اعتزال از زن و فرزند اختيار كردند، گروهي بر فراز كوهها اقامت كردند، عده اي ترك خوردن و آشاميدن و آسايش نمودند، جمعي روش ديگر از اين قبيل كارها را پيشه كردند، رسول خدا صلي الله عليه و اله تمام آنان را به طور كلي منع كرد، و فرمود: «لا رهبانية في الاسلام» رهبانيت در اسلام و عزلت و گوشه گيري و عبادت به اين صورت نيست، رهبانيت امت من در مسجدها است، يعني عبادت كنندگان از امت من روش نصاري پيشه نمي كنند، بلكه در مسجدها اعتكاف مي كنند، نه بر فراز كوهها. [8] .