بيشتر تاريخ نگاران و مفسران عقيده دارند كه «اسعد بن زراره» نخستين اقامه كننده ي نماز جمعه بود كه قبل از هجرت در قريه ي نقيع الخضمات (در يك ميلي مدينه) نماز جمعه را اقامه كرد. تعداد همراهان او در نماز چهل نفر بودند. در چگونگي اقدام اسعد، دو قول وجود دارد:

1) برخي از مورخان گفته اند: پس از آنكه مسلمانان (انصار) روز جمعه را براي خود اختيار كردند، در منزل اسعد بن زراره اجتماع كردند. اسعد با آنان دو ركعت نماز گزارد و گوسفندي ذبح كرد. آنان شبانگاه آمدند و از گوشت آن گوسفند خوردند. سپس به جهت اين اجتماع آن روز را جمعه ناميدند و پس از آن خداي تعالي، آيه جمعه را بفرستاد.

2) دميري و بعضي مورخان ديگر گفته اند: پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مصعب بن عمير را به عنوان امير به مدينه فرستاد و به او دستور داد تا نماز جمعه را اقامه كند. پس مصعب نزد اسعد رفته و امر به جمعه را به وي خبر داد و او را امر كرد تا خود نماز را برگزار كند.

در روايت ديگري، دار قطني از ابن عباس روايت كرده كه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم قبل از هجرت - كه امكان اجتماع ايشان با مسلمانان در مكه نبود - به مصعب بن عمير امر فرمود تا در مدينه نماز جمعه را به دو ركعت اقامه كند. [1] .