بر هيچ اهل علمي پوشيده نيست كه در شكل گيري شخصيت هر فرد، مقطع جواني از جايگاه خاص و اهميت ويژه اي برخوردار است. شايد بتوان گفت كه ثبات شخصيت هر انساني در اين سنين آغاز و به هر نحوي كه شكل گيرد غالبا به همان صورت قوام يافته و تثبيت مي گردد و به همين دليل در روايات بر اهميت و برتري اين مقطع سني تأكيدات زيادي رفته و نيز روانشناسان اين دوره را حيات مجدد انسان ناميده اند.

صاحب شريعت اسلام، حضرت خير الانام كه از سرچشمه ي وحي الهام مي گرفت در تكريم و احترام به جوانان فرمودند:

فضل الشاب العابد الذي يعبد في صباه علي الشيخ الذي يعبد بعد ما كبرت سنه كفضل المرسلين علي ساير الناس.

«فضيلت و برتري جوان عابد كه از آغاز جواني خدا را عبادت كند بر پيري كه وقت پيري مشغول عبادت گردد چون فضيلت پيغمبران است بر ساير مردم» [1] .

و در جاي ديگر با اشاره به ارزش جواني مي فرمايد: اغتنم شبابك قبل هرمك.



[ صفحه 21]



«جواني تان را قبل از فرا رسيدن پيري غنيمت و قدر بدانيد» [2] .

و خطاب به والدين و مربيان در برخورد با جوانان و نوجوانان مي فرمايند:

اوصيكم بالشبان خيرا فانهم ارق افئدة ان الله بعثني بشيرا و نذيرا فحالفني الشبان و خالفني الشيوخ ثم قرأ فطال عليهم الامد فقست قلوبهم.

«به شماها درباره نوبالغان و جوانان به نيكي سفارش مي كنم كه آنها دلي رقيق تر و قلبي فضيلت پذيرتر دارند. خداوند مرا به پيامبري برانگيخت تا مردم را به رحمت الهي بشارت دهم و از عذابش بترسانم. جوانان سخنان مرا پذيرفتند و با من پيمان محبت بستند ولي پيران از قبول دعوتم سرباز زدند و به مخالفتم برخاستند. سپس به آيه اي از قرآن اشاره كرد و درباره ي مردم كهن سال و پير كه مدت زندگي آنان به درازا كشيده و دچار قساوت قلب شده اند سخن گفت» [3] .

همه اين سخنان گوهربار كه در خطاب به مسلمانان تأكيد داشتند علاوه بر سيره ي عملي و برخورد بزرگوارانه و محترمانه اي كه با جوانان داشته اند حاكي از حساسيت عنفوان جواني است.

بنابراين از منظر علم و دين، در تمام عمر و طول حيات انساني هيچ برهه اي مهمتر از دوره ي نوجواني و جواني نيست. يكي از روانشناسان معروف غربي بنام دكتر «ماي لي» در اهميت اين دوره از عمر آدمي چنين مي گويد:



[ صفحه 22]



«در نوجواني مسأله شخصيت و هويت با شدت تمام از نو وارد ميدان مي شود پس نوجواني و جواني يكي از مراحل و مراتب بارور هستي است كه طي آن ساختهاي قطعي شخصيت و هويت بزرگسال تثبيت شده يا دوباره مطرح مي گردند». [4] .