هيچ يك از اعمال عبادي بدون نيت و قصد قربت پذيرفته نيست، بنابراين نماز هم كه يكي از اين اعمال است به نيت و قصد قربت احتياج دارد.

در باب نيت و اهميت و تأثير آن بر اعمال انسان سخن فراوان است. پاره اي از روايات نيت را اساس و اصل عمل مي دانند: النية أساس العمل [1] و برخي ديگر اعمال را نتايج نيت مي دانند: الأعمال ثمار النيات. [2] .

روايت ديگري از امام صادق عليه السلام تأثير نيت را چنين مي داند:

قال أبوعبدالله عليه السلام: انما خلد أهل النار في النار لأن نياتهم كانت في الدنيا أن لو خلدوا فيها أن يعصوا الله أبداً، و انما خلد أهل الجنة في الجنة لأن نياتهم كانت في الدنيا أن لو بقوا فيها أن يطيعوا الله أبداً. فبالنيات خلد هؤلاء و هؤلاء. ثم تلا قوله تعالي: (قل كل يعمل علي شاكلته) [3] قال: علي نيته. [4] .

امام صادق عليه السلام مي فرمايد: اهل آتش در آتش جاودان مي مانند به خاطر اينكه نيتشان در دنيا چنين بود كه اگر جاودان باشند همواره معصيت خدا را كنند؛ و اهل بهشت در بهشت جاودان مي مانند به خاطر اينكه نيتشان اين بود كه اگر در دنيا جاودان باشند همواره خدا را اطاعت و



[ صفحه 54]



عبادت كنند. پس به خاطر نيت، اين دو گروه جاودان شدند. سپس امام صادق عليه السلام اين آيه را تلاوت نمود: «بگو هريك بر شاكله ي خود عمل مي كند»؛ و امام فرمود: يعني بر نيتش.

احاديث در اين باب فراوان است، [5] شايد از همه ي احاديث بتوان چنين نتيجه گرفت كه نيت انسان اگر در كنار عمل صالح قرار گرفت، به وسيله ي آن، عمل صالح مي تواند وسيله اي براي تقرب عبد به خدايش باشد.

به هر حال نماز نيازمند نيت است و همان طور كه گذشت، نيتش نيز بايد تقرب الي الله باشد. بعد از اين توضيح مختصر در نيت، وارد افعال و اقوال نماز مي شويم.



[ صفحه 55]