در نمازم خم ابروي تو در ياد آمد

حالتي رفت كه محراب به فرياد آمد



«حافظ»



«الهي: تن به سوي كعبه داشتن چه سود، آنكه را دل به سوي خداوند كعبه ندارد» [1] .



[ صفحه 19]



«انسان هميشه به نماز، محتاج است، و در عرصه هاي خطر، محتاج تر.»

«رهبر معظم انقلاب اسلامي آيت الله خامنه اي»

1- [اسلام مي گويد هنگام نماز] همه رو به يك نقطه بايستند، با اينكه خود اسلام تصريح مي كند كه از نظر واقعيت عبادت رو به هر طرف بايستيد فرق نمي كند. «وَ لِلّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَاَيْنَما تَوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ». [2] .

از نظر واقعيت عبادت، ما رو به مشرق يا مغرب، شمال يا جنوب، رو به هر طرف كه بايستيم، فرق نمي كند، يعني اينطور نيست كه اگر رو به كعبه بايستيم با خدا مواجه هستيم ولي اگر رو به كعبه نايستيم و به طرف ديگر بايستيم با خدا مواجه نيستيم، ولي در عين حال، اسلام به خاطر يك مصلحت تربيتي اجتماعي كه با روح عبادت ارتباط ندارد، يعني روح عبادت متوقف به آن نيست چنين استفاده تربيتي از آن مي كند، مي گويد به جاي اينكه نمازي كه مي خواني به هر طرف كه مي خواهي باشد، همه مردم به يك نقطه معين بايستند تا افراد بفهمند كه بايد يك جهت باشند. [3] .

2- قبله به معناي اقبال كردن است به چيزي، اما به طوريكه به آن و رو به او آوردن با گسستن از غير باشد.....

عرب براي هيأت، جلسه (با كسره)..... در نظر مي گيرد..... كه طرز نشستن مخصوص و جلوس مخصوصي است از قبيل نشستن صياد در انتظار صيد يا



[ صفحه 20]



شكارچي در هنگام تير انداختن به شكار..... حضور ذهن و هشياري هم در قبله بر آن علاوه شده است تا مگر گويي براي ملتفت شدن به خبري يا پيامي يا سخني يا رمزي است..... [4] .



اي قوم دمي غافل از آن شاه نباشيد

شايد كه نگاهي كند آگاه نباشيد.



3- فقيه اسلام «شهيد ثاني نورالله مضجعه» فرمايد: استقبال عبارت از آن است كه ظاهر روي خود را از هر سو به سوي خانه خدا برگرداني، آيا پنداري كه روي دل را از ساير چيزها به سوي امر خداي تعالي برگرداندن از تو خواسته نشده است؟ [5] .

4- استقبال قبله و معني وي آن است كه روي ظاهر از همه ي جهتها بگرداند و به يك جهت شود و سر وي آن است كه روي دل از هر چه اندر دو عالم است بگرداند و به حق تعالي مشغول گرداند تا يك صفت شود و چنانكه قبله ظاهر يكي است قبله دل هم يكي است و آن: حق سبحانه و تعالي، است.

و به حقيقت بدان كه چنانكه روي ظاهر از قبله گردانيدن صورت نماز را باطل مي كند، روي دل از حق تعالي گردانيدن و انديشه هاي ديگر بردن حقيقت روح نماز را باطل مي كند، بلكه اوليتر دل است. [6] .



5- در ضمير ما نمي گنجد به غير از دوست كس

هر دو عالم را به دشمن ده كه ما را دوست بس



هنگام توجه به حق و استقبال قبله از دنيا و آنچه در اوست بايد مأيوس



[ صفحه 21]



گرديم و از خلق و شئون آنها طمع خود را ببريم. [7] .

6- ظاهر استقبال متقوم از دو امر است:

يكي مقدمي و آن صرف وجه ظاهر است از جميع جهات متشتته

ديگر نفسي و آن استقبال به وجه است، به كعبه كه ام القري و مركز بسط ارض است.

براي سالك الي الله كه از ظاهر به باطن سير مي كند و از علن به سر ترقي مي نمايد، بايد اين توجه صوري را به مركز بركات ارضيه و ترك جهات متشتته متفرقه را وسيله حالات قلبيه قرار دهد و به صورت بي معني قناعت نكند و دل را كه مركز توجه حضرت حق است از جهات متشتته متفرقه كه بت هاي حقيقي است منصرف كرده، متوجه قبله حقيقت كه اصل اصول بركات سماوات و ارض است، نمايد و راه و رسم غير و غيريت را از بين بردارد تا به سر «وَجَّهْتُ وَجْهِي لِلَذّي فَطَرَالسَّمواتِ وَ الْاَرض» تا اندازه اي برسد و از تجليات و بوارق عالم غيب اسمائي در قلبش نمونه اي حاصل آيد و جهات متشتته و كثرات متفرقه با بارقه الهيه سوخته شود و حق تعالي از او دستگيري فرمايد و از باطن قلب، بت هاي اصغر و اعظم به دست ولايت مآبي ريخته شود. [8] .