به نام خداوندي كه اولين معلم هستي است و به نام پيامبران كه معلمين مبعوث شده، از طرف خداوند براي هدايت بشر و رهايي او از جهل و ظلمت آمدند و به نام معلمين كه پيام آوران آگاهي و سواد و وارثان راه انبياء الهي هستند كه اولين كلمه، نام مبارك و هستي بخش «الله» را به ما آموختند و خود چراغ هدايت بر بشر شدند:



در دل خلوت شب وه چه دل آراست نماز

به دل خون شده آن چه تسلاست نماز



روح بشكفته نيازي به طبيبان نبرد

كه شفابخش ترين نسخه دل هاست نماز



اين تحقيق درصدد بررسي نقش نماز در بازسازي معنوي هر انسان علي الخصوص قشر تحصيل كرده و دانشجويان است كه با توجه به عظمت معنا و علو محتواي نماز سعي شده است كه ابتدا نيروي ايمان و وجدان هر شخص را سنجيده، سپس به ابعاد متعدد نماز از جمله عبادت كه نياز روحي بشر است و بهترين عبادت ها و بركات آن و ديدگاه عقل و وجدان از نماز و انس فطري انسان با پرستش و... مورد بررسي قرار گيرد و بعد در فصل دوم، نقش نماز در معنويات انسان چه تأثيري مي تواند داشته باشد، چرا كه سازندگي دروني انسان و اصلاح و تهذيب نفس او در سعادت فردي، اجتماعي، دنيوي و اخروي او نقش به سزايي دارد به طوري كه اگر انسان تمام علوم را تحصيل كند و



[ صفحه 280]



كليه نيروها را به تسخير خويش درآورد، اما از تسخير درون و تسلط به نفس خود ناتوان باشد، از رسيدن به سعادت و نيل به كمال باز خواهد ماند. پيشرفت هاي علمي و صنعتي در صورتي كه با اصلاح درون انسان همراه نباشد. كاخ هاي سر به فلك كشيده اي را مي مانند كه بر فراز قله آتشفشان بنا شده باشند از اين رو تربيت روحي و اخلاقي انسان و در يك كلام «برنامه انسان سازي» براي هر جامعه اي، امري به غايت جدي و حياتي است، با وجود اين نگاهي به اوضاع جوامع بشري نشان مي دهد آنچه قبل از همه به دست فراموشي سپرده شده، تربيت اخلاقي و معنوي انسان است و همين عامل مؤثري است در بي رغبت نمودن جوانان نسبت به نماز!!

براي نمونه اشخاصي كه از نماز خواندن خودشان سوء استفاده مي كنند و آن را حربه و وسيله اي براي رسيدن به آمال و مقاصد شخصي خود قرار مي دهند، اينگونه اذهان مردم را سرقت مي كنند كه اگر مي خواهند يك كلمه حرف بزنند دو كلمه از آيات قرآني استفاده مي كنند؟!! اگر مي خواهند مثالي بزنند از نماز خودشان مي زنند؟!!

اگر مي خواهند موضوعي را مطرح و تعريف نمايند از افراد خانواده خود كه چطور نماز مي خوانند، تعريف مي كنند؟!! اگر مي خواهند در وقت اداره به كارهاي شخصي خود بپردازند منتظر اذان هستند كه از اداره بزنند (سوء استفاده از وقت نماز)!؟ اگر مي خواهند در ميان قشري محبوبيت داشته باشند در پيش روي [1] همه به نماز مي پردازند تا همه ايشان را مؤمن بپندارند؟!! ولي غافل از اينكه تمامي نابساماني هاي موجود در سطح جهان و انواع گرفتاري هايي كه امروز بشريت با آن دست به گريبان است، همه ناشي از غفلت انسان از امر «تربيت» و سازندگي روحي و اخلاقي افراد كه ريشه عبادت از جمله عمل به واجبات شرعي (مانند نماز) است، مي باشد.

پس بايد توجه داشته باشيم كه در نماز حكمتي نهفته است كه آنچنان آرامش و تسهيلاتي در دل هاي مضطرب و خسته و به ستوده آمده برقرار مي كند و اخلاص در نماز، بلندترين قله ايمان است، چنانكه هر كس چهل روز براي خدا خالص شود فارغ التحصيل مكتب خودسازي است و نماز براي نمازگزار وسيله دوستي فرشتگان و هدايت و ايمان و نور معرفت و بركت در روزي و آسايش تن و



[ صفحه 281]



ناخشنودي شيطان، و همچون سلامي در برابر كافران و موجب اجابت دعا و پذيرش ساير اعمال است، نماز براي مؤمن توشه اي براي آخرت و شفيعي هنگام مرگ و همدمي در قبر، بستري براي تن او و پاسخي در برابر فرشتگان سؤال و جواب در قبر است.

نماز بنده ي خدا در قيامت نجات دهنده بر سر او، نوري بر صورت او و لباسي بر امام او، حائلي ميان او و دوزخ، حجتي بين او و پروردگار عزوجل و موجب نجات تن است از آتش، و جواز عبور بر صراط و كليد بهشت و كابين حوريان و بهاي بهشت جاويد است، با نماز، بنده به درجات عالي مي رسد، چرا كه نماز تسبيح و تهليل و تمجيد و تقديس و ذكر و دعاست.

در اين تحقيق به اين نتيجه رسيدم كه اگر عوامل زير را ترميم و تأمين كنيم، روز به روز بر تعداد نمازگزاران واقعي و مخلص افزوده خواهد شد.

تقويت ايماني دانشجويان

آگاهي دادن (لازم و كافي) دانشجويان نسبت به فلسفه ي نماز

استقرار يك آمر در محيط دانشگاهي و چندين الگو از اساتيد مجرب و معتمد و مناسب در محيط تحصيل

شناسايي افرادي كه از نماز سوء استفاده مي كنند [2] تا به هدف هاي شخصي خود برسند و جايگزين نمودن افراد مخلص

ايجاد تسهيلات ويژه خواهران و برادران اعم از محل نماز و محل وضو و...

تنظيم ساعات كلاس درسي، طوري كه حداقل نيم ساعت موقع اذان ظهر اختصاصا با پخش اذان به امر نماز توجه شود.

ابلاغ به مسؤولين ذيربط دانشگاه كه استفاده از نمازخانه به عنوان استراحتگاه دانشجويان غيربومي و سالن غذاخوري و اتاق خواب دانشجويان ممنوع شود.

قدرداني از دانشجويان مخلص نمازخوان

و عوامل ديگر... مخصوصا شناسايي افراد مغرض!؟

بنابراين به نظر مي رسد ستاد محترم اقامه نماز كه واقعا بسيار زحمت كشيده و چندمين



[ صفحه 282]



اجلاس خود را پشت سر گذاشته و مقاله هايي به چاپ رسانده اكنون به اين مرحله رسيده كه بايد وارد ميدان عمل شود و عملا نكات فوق را كه جدي به نظر مي رسد، رعايت فرمايد.

من بر خود وظيفه دانستم و با اشتياق و روحيه فراوان حدود 50 روز به صورت شبانه روزي به اين تحقيق بپردازم تا شايد وظيفه اي كه شرعا و عرفا و قانونا بر ذمه دارم، ادا كرده باشم. ان شاء الله مورد قبول واقع شود، چرا كه خيلي مشتاقم در ارائه مقاله شواهد عيني را كه سراغ دارم به وضوح بيان كنم.

خوانندگان محترم اين مقاله حتما:

در وجدان و فطرت خويش توجه خواهند كرد

به ابعاد مختلف نماز خواهند پرداخت.

به جايگاه نماز در اسلام و جامعه دقت خواهند نمود.

به اثرهاي فردي و اجتماعي نماز خواهند رسيد.

ان شاء الله تعالي...

و اين است ايصال به مطلوب؟

«به اميد روزي كه همه مردم آگاهي يابند كه واقعا نماز پاك كننده ي دل است و بايد دل را با ياد و نام خدا آباد نمود.»



[ صفحه 283]