پژوهش هاي انجام شده در راستاي علل و موانع گرايش به نماز حاكي از آن است كه در بعد اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي بازدارنده هايي وجود دارد؛ از جمله فراواني رفتارها و حركات زننده غيراسلامي در جامعه، تضاد گفتاري و كرداري برخي از مسؤولين با وجود تظاهر به نمازخواني، پيدا شدن فاصله بين جوانان و نماز در اثر معاشرت با دوستان ناباب و بي تفاوتي والدين، در هم شدن تهاجم فرهنگي با رشد نيافتگي فرهنگ نماز، كم بها دادن به افكار و اعتقادات جوان، تبليغات كم جامعه نسبت به نماز، عدم استفاده صحيح از ويدئو، مسائل اقتصادي از جمله تورم و بيكاري و درآمد كم خانواده و گرايش آنها به تفكر در ماديات براي رفع نيازهاي جوانان خود. [1] .

مسأله بيكاري و نيز به تأخير افتادن ازدواج، زمينه ساز گرايش جوانان به جاذبه هاي كاذب خواهد بود و اين جريان ايستادگي و رويارويي او را در برابر دين تقويت خواهد كرد. مسائل ياد شده و نيز بد معرفي كردن دين و دستورهاي آن باعث مي شود تا جوان، دين را در نقطه مقابل خواسته ها و



[ صفحه 157]



دلبستگي هاي خود بشناسد و اين جاست كه حالت رويگرداني از اين فريضه انسان ساز در او فراهم مي گردد. مكان و فضاي نماز و مساجد اگر جذابيت نداشته باشند، باعث رويگرداني از نماز مي شوند. يكي از عوامل مهم بازدارندگي و عدم گرايش جوانان به نماز موضوع معرفت نسبت به نماز است؛ عدم شناخت درست مبتني بر عقل و شرع پيرامون اهميت نماز و فوايد دنيوي و اخروي اين فريضه الهي، انگيزه مناسبي ايجاد نمي كند و در نتيجه رويگرداني از نماز تقويت مي گردد. نداشتن برداشت درست و واضح از ابعاد نماز كه از مصداق هاي معرفت به نماز است، شوق وصل به نماز را از بين مي برد.