زندگي بشريت عموما و زندگي دانشگاهيان خصوصا، بايد به آسايشگاه بزرگي از آرامش تبديل شود تا بشر بتواند در آن آسايشگاه به «ميدان تمريني» دسترسي پيدا كند و به دنبال آن دينداري را از



[ صفحه 129]



حالت تئوري و نظري، كاربردي سازد.

سجده گاه در واقع فرودگاه الهي است كه موحد حقيقي در آنجا چشم به راه پرواز ملكوتي مانده است. مقدمه اين پرواز، آن است كه سجده گاه را ميدان بزرگي قرار دهيم براي تمرين «چگونه كوچكي نمودن» و در «مقابل چه كسي كوچكي كردن».

سجده گاه، آسايشگاه و آرامگاه جان است كه براي رسيدن به آسمان و افلاك بايد بتوان دست اندازهاي پنهان و باطني را هموار ساخت و با خاك يكسان گشتن و خاكمالي كردن جان را، تمرين كرد و كاربردي نمود. سر بر خاك گذاشتن به معناي خاكمال كردن افكار است از وسوسه ها و شبهات شيطاني و به دنبال آن متصل ساختن جان به آب كر و شتسشوي آن از آلودگي ها است.

خاكي زيستن، خاكي ماندن، خاكي مردن و خاكمال كردن همه براي آن است كه جان انسان از آلودگي ها پاك گردد و سجده گاه، ميدان تمرين است براي چنين كاري.



[ صفحه 131]