جايي كه «شعاع شمس»، براي خداوند سجده مي كند؛ چرا انسان بر خداوند سجده نكند؟ چرا انسان تشكر زيبا بجا نياورد؟

در اعمال مسجد بزرگ كوفه مي خوانيم:

«انت الذي سجد لك شعاع الشمس» [1] ؛ تو آن خدايي هستي كه شعاع شمس (خورشيد)، براي تو سجده مي كنند.

علي (عليه السلام) مي فرمايند:

آسمان سجده گاه فرشتگان است.

«در دوران ديگري از آفرينش جهان، خداوند، آسمان هاي فرازين را از درون شكافت و سرشار از فرشتگان ساخت. فرشتگاني گونه گون كه:

- بي هيچ ركوعي تنها سر بر سجده دارند.

- دو ديگر گروهي كه بي هيچ قيامي در ركوعي مدامند.

- سه ديگر گروه، صف به صف، قيام كنندگاني بي تزلزل و لرزشند.

- چهارمين گروه تسبيح گويان خستگي ناپذيرند كه نه چشمشان پرده خواب فرو افتد و نه انديشه شان به خطا مي رود و نه خستگي به دژ تنهاشان راه مي يابد و نه آگاهيشان به غفلت فراموشي مبدل مي شود.

در تمام طبقات آسمان حتي چندان پوست تخمي نمي توان يافت كه بر آن، فرشته اي در سجود يا كوشنده اي در كار و تلاش نباشد.»

اگر آسمان سجده گاه فرشتگان است؛ چرا دنيا فرودگاه و سجده گاه عاشقان حق نباشد؟!

مگر شكر نعمت واجب نيست؟ پس از خداوند چگونه مي توان تشكر كرد؟

خداوند مي فرمايد: «سبح لله ما في السموات و الارض و هو العزيز الحكيم» [2] .

«آنچه در آسمان ها و زمين است براي خدا تسبيح مي گويند و او عزيز و حكيم است.»

انسان كه اشرف مخلوقات است چه؟



[ صفحه 124]



دنيا، سرزمين تقدير و تشكر است. و در قالب يك قاعده عقلايي، شكر منعم واجب است و بهترين نوع تشكر، براي بهترين هاست و زيباترين نوع تشكر، در قالب يك سجده ساده انجام مي گيرد كه هم اختصاص دارد براي خداوند منان و هم كاربردي و عملي است، نه صرفا زباني.

زندگي انساني، همان آواز آسماني است و آوازها هم، آواي الهي مي گويند. [3] همه چيز موسيقي معنوي مي خوانند و تسبيح مي گويند.

در سجده هاي طولاني، بايد از خداوند تشكر كرد، سپس تار وجود خويش را نواخت. [4] .

عده اي با زبان، آواز الهي مي خوانند و گروه ديگر از راه جان به خدا نظر مي كنند.

آسمان هم آواز الهي مي خواند؛ منتها آواز آسمان ها، آبي است و در درگيري ها با ابرها، براي ما آواز قهرمانانه سر مي دهند.

... يكاد البرق يخطف ابصارهم. [5] .

اين همان آواز الهي آسمان ها است؛ همان تشكر زيبايي است كه در فرهنگ اسلام و عرفان وجود دارد. تشكر از بزرگ، نياز كوچك است و انسان زنده است به اين تشكر.



آسمان شو ابر شو باران ببار

ناودان بارش كند نبود بكار. [6] .



شب پرده ها هم سجده شكر بجا مي آورند و از بزرگ خود تشكر مي كنند.

به فرموده حسن زاده آملي: «الهي، شب پره را در شب پرواز باشه، و من را نباشد.» [7] .



سحر چو گشت پديدار روز گردد شب

شفق چو گشت نمودار روز گردد شام [8] .



در فرهنگ عرفان هميشه سخن از سحر است و سجده شكر. آسمانيان و زمينيان، همه بايد با آواز بلند، خداوند را بخوانند.

والنجم والشجر يسجدان. [9] گياه و درخت سجده مي كنند.

تشكر زيبا بجا مي آورند. سجده كن صد بار مي گو اي خدا نيست اين غم غير در خورد و سزا. [10] .

سجده، شيرين ترين سرودي است كه هر موجودي، توسط آن خودش را به توحيد ناب و حق



[ صفحه 125]



محض نزديك مي سازد.

سوختن عاشقانه را در سجده گاه بايد تمرين كرد و پرواز عارفانه را در سجده بايد تجربه نمود. «پر من بگشاي تا پران شوم در حديقه ي ذكر و سيبستان شوم» [11] .