1- در هر ركعت از نمازهاي واجب و مستحب دو سجده واجب است.

2- دو سجده با هم ركن نماز محسوب مي گردد. از اين روي هر گاه هر دو را عمدا يا از روي فراموشي ترك كند يا به جاي دو سجده چهار سجده به جا آورد نماز باطل است.

3- صورت سجده:

در سجده بايد هفت موضع بر زمين قرار گيرد:

- پيشاني

- كف دست ها



[ صفحه 108]



- سر دو زانو

- سر دو انگشت بزرگ پا.

4- ذكر سجده:

ذكر سجده واجب است و احتياط آن است كه حداقل سه مرتبه «سبحان الله» يا يك مرتبه «سبحان ربي الاعلي و بحمده» بگويد و هر چه بيشتر بگويد بهتر است.

در اين حالت آرام بودن بدن لازم است.

5- بعد از سجده اول بايد بنشيند تا بدن آرام گيرد و دوباره به سجده رود.

6- بنابر احتياط واجب جاي پيشاني نمازگزار بايد از زانوهايش بيش از چهار انگشت بسته، بالاتر و پايين تر نباشد. (حدود هشت سانتي متر)

7- چيزهايي كه سجده بر آنها صحيح است عبارت از:

- تربت سيدالشهداء (مهر)

- كلوخ

- سنگ (انواع سنگ ها) مانند سنگ مرمر، سنگ هاي سفيد و سياه، سنگ آهك، سنگ گچ و...

- چوب

- برگ درختان

- علف و كاه

- كاغذ و غيره.

8- سجده كردن براي غير خداوند متعال حرام است.

9- سجده هاي واجب قرآن مجيد:

در چهار سوره از قرآن مجيد آيه ي سجده است؛ عبارتند از:

- سوره «الم سجده» سوره 32، آيه 15.

- سوره «حم سجده يا فصلت»، سوره 41، آيه 38.

- سوره «النجم»، سوره 53، آيه 62.

- سوره «علق» سوره 96، آيه 19.



[ صفحه 109]



(هر گاه انسان آيه سجده را بخواند يا گوش كند بايد فورا به سجده رود).

در سجده واجب قرآن، بايد پيشاني را بر چيزي بگذارد كه سجده نماز بر آن جايز است (بنابر احتياط واجب). و ذكر گفتن واجب نمي باشد.

10- سجده سهو:

مواردي كه سجده سهو واجب است:

براي چند چيز بنابر احتياط واجب بايد سجده سهو به جا آورد:

- كلام بي جا در نماز

- سلام بي جا

- سجده فراموش شده

- تشهد فراموش شده

- اگر به جاي ايستادن سهوا بنشيند، يا به جاي نشستن برخيزد.

- در شك ميان (4 و 5) بعد از سجده دوم واجب است نماز را تمام كند، بعدا دو سجده ي سهو به جا آورد.

11- دستور سجده سهو:

بعد از نماز (در حال نشسته)، بلافاصله نيت سجده سهو كند و بعد به سجده رود و گويد:

«بسم الله و بالله السلام عليك ايها النبي و رحمة الله و بركاته» يا «بسم الله و بالله اللهم صل علي محمد و آل محمد». سپس سر از سجده بر مي دارد و مي نشيند، دوباره به سجده مي رود و همان ذكر را مي گويد و بعد از آنكه سر از سجده برداشت تشهد مي خواند و سلام مي دهد.

12- سجده ي سهو بايد رو به قبله و با حالت وضو و طهارت باشد و پيشاني را نيز به چيزي گذارد كه سجده نماز بر آن جايز است.

13- قضاي سجده فراموش شده:

هر گاه كسي يا يك چند سجده نماز را فراموش كرد بايد قضاي آن را بعد از نماز بجا آورد. در قضاي سجده ي فراموش شده تمام شرايط نماز مانند طهارت و قبله و شرط هاي ديگر لازم است و بايد



[ صفحه 110]



بلافاصله بعد از نماز انجام دهد. [1] .