عبادت در اسلام تنها به اعمال خاص تلقي نمي شود، هر عملي كه با قصد و نيت خدائي انجام شود عبادت است. مسجد ميداني جهت بروز رفتارهاي عبادي، سياسي و اجتماعي است. در آغاز ظهور اسلام پژوهشها و بررسيهاي



[ صفحه 66]



علمي در مسجد انجام مي گرفت، بسياري از امور عمومي مردم در مسجد حل و فصل مي شد و يا مسجد در آن امور به نحو حاشيه اي موثر واقع مي شده است.

در طول تاريخ مساجد زمينه ساز تحولات و دگرگونيهاي اساسي، فكري و فرهنگي بوده است، هرگاه وضع پيرامون اسلام از نظر اعتقادي و اقتصادي به هنجار و دولتها به گونه باطني يا ظاهري به گسترش اسلام موافق بودند مساجد نيز از نظر كمي و كيفي در حال رشد بوده اند و زماني كه دولتها با اسلام سرستيز داشته اند مانع از ايفاي نقشهاي مسجد مي شدند.

در نظام جمهوري اسلامي نقش مسجد همچون صدر اسلام مجدداً احياء شد و از جايگاه خاصي در نظام برخوردار شد و همواره سنگري جهت محافظت از ارزشهاي انقلاب و هوشياري درمقابل توطئه ها و نيز مركزي جهت تجهيز منابع انساني و مالي براي جبهه و جنگ، سيل، زلزله و همچنين اقدامات برون مرزي: كمك به مسلمانان بوسني و هرزگوين، وجود صندوقهاي قرض الحسنه، گروهاي تهيه جهيزيه، صندوق كمك به ازدواج، رسيدگي به امور مستمندان و ايتام، ايجاد درمانگاههاي پزشكي و كتابخانه در مساجد از ديگر اموري بوده است كه در مساجد انجام مي گيرد. گرچه در امر مديريت مساجد و تشكيل «اداره امور مساجد» گامهاي بزرگ و ارزنده اي برداشته شد اما لازم است در امر تبليغ و بويژه مطرح نمودن مساجد موفق و نيزالگو نمودن آن براي جاهائي كه كمتر موفق بوده اند و نيز تلاش در زمينه فعاليتهايي كه در نسل جوان وانقلابي پويائي بوجود آورده، برنامه هاي ديني را توأم با فعاليتهاي هنري، ورزشي، مسابقات علمي نموده و نيز با تغيير در ساختارهاي مديريتي مساجد مي توان بيش از پيش موفق بود.



[ صفحه 69]